«Ολόκληρη η νήσος Κρήτη έχει μονάχα ένα καλό φυσικό λιμάνι, για να αγκυροβολούν καράβια κάθε είδους, γι’ αυτό και εξαιρετικό, που λέγεται Σούδα και εισχωρεί βαθιά στην ξηρά. Ο Ισθμός του ανάμεσα στο Ακρωτήρι Μελέχα και την πόλη Χανιά, έχει απόσταση μισής ώρας. Τα Χανιά όμως είναι ως προς το μέγεθος το τέταρτο ή το πέμπτο του Ηρακλείου. Οι δρόμοι τους δεν έχουν παράγκες, είναι ωραιότεροι, πλατύτεροι και με σπίτια που έχουν τρία ή τέσσερα πατώματα, με πρόσοψη προς τον δρόμο. Έχουν μια πύλη στη στεριά με διακόσμηση ψηλά και από τη μεριά της θάλασσας, την είσοδο του λιμανιού. Σχεδόν κανένας κήπος δεν υπάρχει μέσα στα τείχη της πολιτείας, το ίδιο ούτε πλατείες και κείνες που υπάρχουν, δεν δικαιολογούν τ’ όνομά τους». Φραντζ Ζίμπερ (Αυστριακός) “Ταξιδεύοντας στην Κρήτη το 1817” (μετάφραση Αγλαΐας Κυρμιζάκη).
«Στη βόρεια πλευρά της πόλης και με θέα στο λιμάνι υπάρχει ένα είδος ακρόπολης, ολοφάνερο έργο πολύ πιο μακρινής εποχής, απ’ οποιοδήποτε άλλο κομμάτι της οχύρωσης. Καλύπτει μια αρκετά μεγάλη έκταση γης και είναι υπερυψωμένο σε σχέση με το υπόλοιπο μέρος. Μάλιστα μπορεί να θεωρηθεί ξεχωριστή πόλη, μέσα στην πόλη, μιας και περιλαμβάνει πολυάριθμους πυκνοκατοικημένους δρόμους, ενώ διαθέτει και πύλες για να διακόπτεται η επικοινωνία με το υπόλοιπο φρούριο, όταν αυτό είναι επιθυμητό. Άλλοτε περιελάμβανε το οπλοστάσιο, τα νεώρια κ.λπ. Τα παλιά βενετσιάνικα θολωτά για τις γαλέρες διατηρούνται ακόμα σε αρκετά καλή κατάσταση, ενώ η διατήρηση των τειχών, των προπυργίων κ.λπ., που βλέπουν προς τη θάλασσα είναι πολύ άσχημη». Κάρολος Σκοτ (Άγγλος) “Περιηγήσεις στην Κρήτη 1834” (μετάφραση: Λίζα Εκκεκάκη).
«Δίπλα στην πόλη, οι κάμποι περιτριγυρισμένοι από τεράστια φυτά αλόης, όλο αυτό το τοπίο και η φύση έχουν κάτι το αφρικανικό. Το στοιχείο που τονίζει την ομοιότητα είναι ένα χωριό βελάχων (Αιγυπτίων αγροτών) χτισμένο κάτω από τα τείχη της πόλης. Αυτοί οι αγρότες από την Αίγυπτο και τη Συρία είχαν έρθει ως στρατιώτες του Ιμπραήμ και έμειναν εδώ μετά το τέλος του πολέμου και κάλεσαν τις γυναίκες και τα παιδιά τους ή παντρεύτηκαν Αφρικανές, που είχαν έρθει ως σκλάβες στο νησί. Αντί να αντικατασταθούν στο εσωτερικό της πόλης, αποσύρθηκαν στην ακτή και έφτιαξαν εκεί μια μικρή αιγυπτιακή γειτονιά». Ζορζ Περό (Γάλλος) “Το νησί της Κρήτης 1867” (μετάφραση: Βασιλική Δόμπολα – Βεριβάκη).
“Τα Χανιά όπως τα είδαν οι ξένοι”, ο τίτλος ενός απ’ τα βιβλία του Μιχάλη Γρηγοράκη, του αξέχαστου Μίγρη των “Χανιώτικων νέων” που έφυγε πριν από 15 χρόνια για τη Χώρα των Μακάρων. Απ’ αυτά τα παραπάνω αποσπάσματα απ’ τα κείμενα τριών περιηγήσεων. Με αφορμή ότι από χθες μπήκαμε στον Ιούνη και θα πλησιάσουν οι ξένοι επισκέπτες στην πόλη μας…
Και… στα πεταχτά
Καλό μήνα και καλό καλοκαίρι! Ιούνης ο μήνας του θερινού ηλιοστασίου. Ιούνης ο μήνας, πάλαι ποτέ, του θερισμού – όταν σπέρναμε. Ιούνης ο μήνας του Κλήδωνα που “αναβιώνει”, εκεί όπου για αιώνες επιβίωνε. Ιούνης ο μήνας που κλείνουν τα σχολεία και που τον περιμένουν τα παιδιά πώς και πώς να… δεκαπενταρίσει!
Ημέρα των Γονέων χθες 1η Ιουνίου, για τον πατέρα και τη μάνα λοιπόν οι σημερινές μαντινάδες της Νεκταρίας Θεοδωρογλάκη. «Την μάνα και τον κύρη σου ποτέ μην τους πληγώσεις/ όση αγάπη σου ’δωσαν να την ανταποδώσεις», μας λέει στην πρώτη. «Κάθε γονιός μια προσευχή κάνει στην Παναγία/ να δίνει στα κοπέλια του δύναμη και υγεία», μας λέει στη δεύτερη.
Του Αγίου Πνεύματος τη Δευτέρα 5 Ιουνίου, το πανηγύρι της γειτονιάς που γεννήθηκα στον Νίππο και: «Εις τσι κατούνες ήμαστε στσ’ αυλές τ’ Αγιού Πνευμάτου/ και τα πουλιά ρωτούσαμε ούλα τα μαυροπούλια/ μην είδανε τσοι παλαιούς, τσ’ ανθρώπους τσοι δικούς μας./ Κανένα δεν απάντουνε, κανένα δεν εμίλιε/ όξω ’να όμορφο πουλί, μια γλυκοποταμίδα/ που ’λεγε πως τσ’ αντάμωνε πολύ αργά το βράδυ,/ γι’ αυτό κι ομορφοτραγουδεί…». Ένα απ’ τα τραγούδια που πρωτακούστηκε πριν από τρεις περίπου δεκαετίες την παραμονή της Χάρης του… Νοσταλγία!
