Η καταστροφή του περιβάλλοντος και το φαινόμενο του θερμοκηπίου έχουν κάνει τις θερμοκρασίες διεθνώς να ανεβαίνουν επικίνδυνα. Σε αρκετές περιπτώσεις η υπερβολική ζέστη λιώνει ακόμα και την άσφαλτο, βραχυκυκλώνει καλώδια και βγάζει εκτός λειτουργίες βασικές υποδομές. Ο παρατεταμένος καύσωνας κοστίζει σε αγρότες και καλλιεργητές δισεκατομμύρια, αφού οι παραγωγές τους χάνονται. Και –δυστυχώς- υπάρχουν και πολλοί θάνατοι που σχετίζονται με τα κύματα καύσωνα. Σήμερα, μια ανάσα πριν μπει το καλοκαίρι, θα θυμηθούμε παρέα μερικούς από τους πιο καταστροφικούς καύσωνες της σύγχρονης ιστορίας.
Νέα Υόρκη – 1896
Τον Αύγουστο του 1896 η πόλη της Νέας Υόρκης ήρθε αντιμέτωπη με ένα από τα χειρότερα κύματα καύσωνα της ιστορίας. Εκτός από την υπερβολική ζέστη, η υγρασία βρισκόταν στα ύψη, κάτι που επιδείνωνε την κατάσταση. Κλιματιστικά δεν υπήρχαν και στα σπίτια έμεναν περί τα 5-6 άτομα σε κάθε δωμάτιο. Οι περισσότεροι έψαχναν διεξόδους για να δροσιστούν, αλλά βάσει νομοθεσίας δεν μπορούσαν να κοιμηθούν σε δημόσιους χώρους, σε πάρκα και στο δρόμο. Συνολικά, περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι πέθαναν κατά τη διάρκεια του τρομερού καύσωνα εκείνον τον Αύγουστο. Οι περισσότεροι θάνατοι προήλθαν από θερμοπληξία και εξάντληση. Αρκετοί άνθρωποι πνίγηκαν στο East River όταν προσπάθησαν να δροσιστούν κάνοντας μπάνιο, αλλά υπέκυψαν με τραγικό τρόπο στα ισχυρά του ρεύματα. Αξίζει να αναφερθεί ότι εκείνο το κύμα καύσωνα είχε ως παράπλευρο αποτέλεσμα την άνοδο του Ρούσβελτ στην εξουσία. Ο Ρούσβελτ ήταν από τους ελάχιστους ανθρώπους της εποχής που συμπαθούσε και υποστήριζε τους μη προνομιούχους. Εκείνο το καλοκαίρι έδωσε μάχη για δίκαιη κατανομή του πάγου και του νερού. Η συνδρομή του Ρούσβελτ στο κύμα καύσωνα του 1896 είχε ως αποτέλεσμα να γίνει κυβερνήτης της Νέας Υόρκης δύο χρόνια αργότερα και, τελικά, να ανέβει στην Προεδρία.
Ελλάδα 1987
Τον Ιούλιο του 1987 καταγράφηκε ένα από τα χειρότερα κύματα καύσωνα στην Ελλάδα. Εκείνο το μήνα, η θερμοκρασία στην Αθήνα εκτοξεύτηκε στους 45°C. Η μέση θερμοκρασία για ολόκληρο τον μήνα παρέμεινε στους 37,8°C. Η χώρα μπήκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης αφού οι Έλληνες πολίτες αναζητούσαν βοήθεια για να αντιμετωπίσουν τη σφοδρή ζέστη. Οι αξιωματούχοι έλεγαν πως οι κλήσεις έκτακτης ανάγκης έφταναν τις 6.000 κάθε μέρα. Τα νοσοκομεία δυσκολεύονταν να δεχτούν τα έκτακτα περιστατικά. Επιπλέον τα περισσότερα νοσοκομεία στη χώρα δεν είχαν κλιματισμό. Εκατοντάδες ήταν οι νεκροί από τον καύσωνα – κατά τις επίσημες πηγές έφτασαν τους 1300, ενώ οι ενεπίσημες κάνουν λόγο για περισσότερους από 1500. Ένας ιατροδικαστής ανέφερε ότι σε μόνο μια μέρα χρειάστηκε να εξετάσει 80 πτώματα. Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν ηλικιωμένοι που ήδη αντιμετώπιζαν προβλήματα υγείας. Την ίδια χρονιά, και άλλες χώρες της Μεσογείου βίωσαν τις καταστροφικές συνέπειες της υπερβολικής ζέστης. Στην Ιταλία, την Αλβανία και την Τουρκία, τα νοσοκομεία έστελναν νοσοκόμους σε ψαραγορές για να αγοράσουν πάγο προκειμένου να διατηρήσουν τα πτώματα. Στην Τουρκία, περισσότεροι από 60 άνθρωποι πνίγηκαν στη θάλασσα εκείνο τον μήνα. Προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τις θερμοκρασίες που άγγιξαν τους 50°C! Εν τω μεταξύ, ο τουρισμός συνεχίστηκε—για λίγο. Βρετανοί τουρίστες είχαν προγραμματίσει ταξίδια σε Ελλάδα και Τουρκία μήνες νωρίτερα. Όταν έφτασαν στον προορισμό τους βρήκαν τις θερμοκρασίες αφόρητες. Τουλάχιστον δύο Βρετανίδες πέθαναν από τον καύσωνα στην Ελλάδα εκείνη την εποχή. Ακόμη και στις μέρες μας, εκείνο το κύμα καύσωνα παραμένει από τα πιο άσχημα διεθνώς.
Ινδία 2002
Τα κύματα καύσωνα δεν είναι είδηση στην Ινδία. Πολλοί από τους 1,3 δισεκατομμύρια κατοίκους της ζουν σε συνθήκες μεγάλης ζέστης κάθε χρόνο. Όμως για μια εβδομάδα το 2002 τα πράγματα ξέφυγαν από κάθε κανονικότητα. Από τις 9 έως τις 15 Μαΐου 2002, περισσότεροι από χίλιοι Ινδοί πέθαναν λόγω της υπερβολικής ζέστης. Πολλές περιοχές της χώρας επλήγησαν, αλλά η νότια πολιτεία Andhra Pradesh επλήγη περισσότερο. Εκεί, η θερμοκρασία ανέβηκε μέχρι και τους 51,1 °C. Οι συνθήκες διαβίωσης στα σπίτια –τα περισσότερα φτιαγμένα από φτηνά υλικά- ήταν ανυπόφορες. Τα νοσοκομεία ήταν υπερφορτωμένα με κρούσματα σοβαρής θερμοπληξίας. Ευτυχώς, η εποχή των μουσώνων ήρθε ακριβώς μετά τη ζέστη. Μαζί ήρθαν ψυχρότεροι άνεμοι και στη συνέχεια έντονες βροχές. Αυτές οι σφοδρές καταιγίδες έφεραν φυσικά άλλα προβλήματα. Ομως τουλάχιστον το κύμα καύσωνα είχε τελειώσει. Μετά την καταστροφή, η ινδική κυβέρνηση αποζημίωσε τις οικογένειες των θανόντων.
Ευρώπη 2003
Η Ευρώπη συνήθως δεν πλήττεται από κύματα καύσωνα όπως άλλα μέρη στη Γη. Όμως τον Ιούλιο του 2003, η Ευρώπη υπέφερε από υπερβολικά υπερβολική ζέστη. Περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι πέθαναν σε όλη την ήπειρο από τις υψηλές θερμοκρασίες. Σε πολλές περιοχές της Γαλλίας, οι καταγεγραμμένες θερμοκρασίες ξεπέρασαν τους 37,2°C για περισσότερο από μία εβδομάδα. Ορισμένες περιοχές μάλιστα είδαν τον υδράργυρο να φτάνει τους 40°C. Μόνο στη Γαλλία, περισσότεροι από 14.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους τον Ιούλιο και στις αρχές Αυγούστου. Το σπάνιο ευρωπαϊκό κύμα καύσωνα προκλήθηκε από έλλειψη βροχής και ανέμων, που είχαν ως αποτέλεσμα την άνοδο των θερμοκρασιών κατά 30% σε σχέση με τον μέχρι τότε μέσο όρο. Σε αντίθεση με μέρη όπως η Ινδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είχαν μικρή εμπειρία στα κύματα καύσωνα. Καθώς οι θερμοκρασίες επέμεναν, οι περιβαλλοντικές αλλαγές εντάθηκαν. Οι παγετώνες των Άλπεων συρρικνώθηκαν κατά 10% στις αρχές Αυγούστου. Στις πεδιάδες, η παραγωγή καλλιεργειών καταστράφηκε. Τελικά το κύμα υποχώρησε μετά τα μέσα Αυγούστου.
Ρωσία 2010
Το κύμα καύσωνα που χτύπησε τη Ρωσία το 2010 ήταν, μακράν, το πιο θανατηφόρο κύμα καύσωνα της σύγχρονης εποχής. Περισσότεροι από 56.000 Ρώσοι πέθαναν από τη ζέστη τον Ιούλιο εκείνης της χρονιάς. Μερικά από τα θύματα πέθαναν από θερμοπληξία και θερμική εξάντληση. Αλλοι έχασαν τη ζωή τους λόγω των τρομερών δασικών πυρκαγιών που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της χώρας. Οι αξιωματούχοι κατέγραψαν επίσης θάνατους από πνιγμό, αφού οι κάτοικοι κατέφευγαν σωρηδόν σε ποτάμια και λίμνες για να δροσιστούν. Η ζέστη παρέμεινε έντονη όλο τον Ιούλιο. Η υψηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία έφτασε τους 44°C, στην Kalmykia. Οι κλιματολόγοι έμειναν έκπληκτοι με το πόσο ψηλά ανέβηκαν οι θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Καθώς οι υψηλότατες θερμοκρασίες δεν έπεφταν, ο ρωσικός λαός απογοητεύτηκε και με το Κρεμλίνο. Οι πολίτες αναρωτιούνταν αν η κυβέρνηση υποβάθμισε τον αριθμό των νεκρών και αρκετοί υποπτεύονταν ότι οι Ρώσοι αξιωματούχοι έδιναν οδηγίες στους γιατρούς να αποφεύγουν να αναφέρουν τη θερμοπληξία ως αιτία θανάτου. Ακόμη και σήμερα, αρκετοί θεωρούν πως ο πραγματικός αριθμός των νεκρών ήταν πολύ μεγαλύτερος από τους 56.000 όπως ανέφεραν οι επίσημες πηγές.
