Είναι παρατηρημένο, ακόμη και από μετεωρολόγους, ότι μια μεγάλη χιονιά έρχεται στον τόπο μας περίπου κάθε τρία – τέσσερα χρόνια.
Κάθε φορά ακούγονται υπερβολές για… πολικές θερμοκρασίες, για πρωτοφανή χιονόπτωση και πολλά άλλα γιατί έχουμε ξεχάσει παλαιότερες χιονιές. Σε μερικές από αυτές τις χιονιές στη διαδρομή των 62 χρόνων επισκέψεων στον αγαπημένο Ομαλό θα αναφερθώ.
Ας σημειωθεί όμως ότι παλαιότερα οι άνθρωποι, της υπαίθρου ιδίως, αλλά και της πόλης, δεν ήταν τόσο καλομαθημένοι και ευάλωτοι από καιρικά φαινόμενα όπως τους σημερινούς. Θυμάμαι, πριν μισό και αιώνα, όταν τ’ Ασκύφου Σφακίων αποκλειόταν από τα χιόνια μπορεί και να περνούσαν και δέκα ημέρες να διανοιχθεί ο δρόμος από Κράπη και στον Ομαλό και μήνας. Τότε βέβαια δεν υπήρχαν τουριστικά καταλύματα.
Ο αλησμόνητος Γιώργης Δρακουλάκης που είχε την πρώτη τουριστική… καλύβα στον Ομαλό μου είχε διηγηθεί ότι το 1917, όταν ήταν παιδί, σε μια μεγάλη ξαφνική χιονιά ο πατέρας του πεζοπόρησε στο χιόνι ως τον Ομαλό για να σώσει μια γεννημένη γουρούνα που είχε εκεί, αλλά στην επιστροφή δυνάμωσε η καταιγίδα και το χιόνι τον “έθαψε” έξω από του Τζανή το σπήλαιο. Η ξακουστή φωτογράφος Nelly’s, που το 1935 είχε σταλεί από το Υπουργείο Τουρισμού να φωτογραφίσει την Κρήτη και ειδικά το φαράγγι Σαμαριάς, έφυγε από το Ηράκλειο με λιακάδα και στον Ομαλό αντιμετώπισε, καλοκαίρι βέβαια, μια πρωτοφανή χιονοθύελλα με μηδέν ορατότητα και φιλοξενήθηκε με τα καλοκαιρινά της ενδύματα στον εκεί σταθμό χωροφυλακής.
Την Πρωτομαγιά του 1991 ξέσπασε μια πραγματικά πρωτοφανής για την εποχή χιονοθύελλα και κατέβασε δύο και πλέον μέτρα χιόνι στο οροπέδιο με τους βοσκούς, που λογικά είχαν βγάλει στα ψηλά τα κοπάδια τους, να προσπαθούν να ξεχιονίσουν και περισώσουν ό,τι μπορούσαν από τα ζώα τους. Θυμάμαι κάποιο, νομίζω από Ροδωπού, που πριν δύο ημέρες είχε φτάσει εκεί με εξήντα ζώα και έφυγε μόνο με την… κατσούνα του.
Προηγουμένως το 1968 νομίζω, όταν ξέσπασε η κακοκαιρία του αιώνα όπως ονομάσθηκε και είχαν προξενηθεί μεγάλες καταστροφές στα καταστήματα του ενετικού λιμανιού (τότε ήρθε και ο Παττακός της χούντας για επιθεώρηση) είχε κατασκηνώσει για πρώτη φορά στον Λάκκο Καλλέργη του Ομαλού η νεοαφιχθείσα Α’ Μοίρα Καταδρομών για χειμερινή διαβίωση. Οπως μου περιέγραψε ο διοικητής της Μοίρας αυτό που συνέβη εκεί δεν το είχε δει ούτε στην Κορέα που είχε υπηρετήσει. Μέσα σε δύο ώρες το χιόνι ανέβηκε στα τρία μέτρα και οι καταδρομείς πήραν μόνο τα όπλα και εγκατέλειψαν τις σκηνές όπως ήταν μέσα στο χιόνι και αναγκάσθηκαν να διαρρήξουν το περίπτερο στο Ξυλόσκαλο για να σωθούν έχοντας δύο παγόπληκτους που κινδύνεψε και η ζωή των.
Τον χειμώνα του 2004 πάλι εκεί το χιόνι έφτασε τα τέσσερα μέτρα, αφού όσοι θυμούνται μέσα στην πόλη των Χανίων μισό μέτρο κράτησε δύο ημέρες. Θυμάμαι πως στη μεγάλη στροφή για Ακρωτήρι, πριν τον Προφήτη Ηλία, είχαν εγκλωβισθεί βράδυ περί τα 30 οχήματα μέσα σε ένα μέτρο παγωμένο χιόνι και Χανιώτης με το παιδί του περπάτησε ως το σπίτι μας με παράκληση να καθίσει ως το πρωί γιατί κινδύνευε το παιδί αν επιχειρούσε να επιστρέψει στη Νέα Χώρα με τα πόδια.
Στη δεκαετία του 1970, δεν θυμάμαι ακριβώς χρονολογία, αποκλειστήκαμε στο καταφύγιο Καλλέργη για τρεις ημέρες από σφοδρή χιονοθύελλα με σχολείο που είχαμε φιλοξενήσει και τότε δεν υπήρχαν τα κινητά και κατεβήκαμε, δύο άτομα, ως τους Λάκκους με επτά ωρών πεζοπορία για να καθησυχάσουμε τους γονείς. Ακόμη, πριν λίγα χρόνια ελικόπτερο, νομίζω Σούπερ Πούμα, είχε παραλάβει από τον οικισμό του Ομαλού αποκλεισμένους επισκέπτες, ενώ μια άλλη φορά που βαδίζαμε με 40 άτομα για Καλλέργη σούρουπο η ξαφνική χιονοθύελλα μας ανάγκασε να επιστρέψουμε μεσάνυχτα σχεδόν στον οικισμό όπου σπάσαμε το κατάστημα Δρακουλάκη για να ζητήσουμε βοήθεια και γιατρό.
Μαζί μας ήταν δύο γιατροί αλλά δεν… ξεφανερώνονταν γιατί είχαν και αυτοί μαύρο χάλι. Και τότε δεν υπήρχε η πολιτική προστασία. Με ένα ρυμουλκούμενο από… τρακτέρ με μερικά δρομολόγια μεταφέρθηκαν οι πεζοπόροι ως ψηλά στον δρόμο που είχε φθάσει μετά κόπου το λεωφορείο τις πρώτες πρωινές ώρες. Σε μια τέτοια χιονιά στον Ομαλό είχα την… τύχη να γίνει ο αστράγαλός μου ρημαδιό με θλάση συνδέσμων και τελικά στο ΠΑ.Γ.Ν.Η. στη δεύτερη επέμβαση να μου μείνουν μόνο δύο βίδες από τις τέσσερις αρχικές έτσι που να μην μπορεί κανείς να με κατηγορήσει ότι μου λείπει… βίδα.
Ο Ομαλός όμως σήμερα έχει όλες τις ανέσεις για να αντιμετωπισθούν τέτοιες καταστάσεις και πάντα με χιόνια ή με λιακάδα αποτελεί ένα διαμάντι της φύσης και του ορεινού τουρισμού για τα Χανιά, την Κρήτη.
(φωτογραφίες Αντ. Πλυμάκη)
