“Η ζωή είναι μπάλα και γυρίζει: άλλοτε με ήττες κι άλλοτε με νίκες! Αυτό που μετράει είναι η χαρά της συμμετοχής”
ΜΑΣ ΑΡΕΣΕ το ποδόσφαιρο. Έτσι κι αλλιώς, τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια δεν είχαμε και πολλούς τρόπους διασκέδασης: ένα «συλλογικό» ραδιόφωνο, μια χωματένια πετρόσπαρτη αλάνα, παρέες και γειτονιές, κάποιον περιβαρδάρειο κινηματογράφο, κανέναν περιφερόμενο θίασο. Κυρίως τη μπάλα…
ΟΧΙ! Το ποδόσφαιρο με τις μεγάλες ομάδες της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης, δεν μας συγκινούσε ιδιαίτερα· τουλάχιστον στα μικράτα μας. Ήταν τα εισιτήρια ακριβά για την τσέπη μας, ήταν και τα γήπεδα μακριά
ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ με τα τενεκεδοκούτια και με τα, όπως-όπως ραμμένα με κουρελόπανα τόπια, και φτάνοντας αργότερα στις πενταγωνικές πέτσινες βαριές για τα ισχνά πόδια μας αμερικανικές μπάλες, βγάζαμε κυριολεκτικά το άχτι μας στις σχόλες… Όποιος τότε ήταν «ιδιοκτήτης» μιας μπάλας, καθόριζε τους παίκτες και τους όρους του παιχνιδιού! Αυτός ήταν ο… χορηγός του αγώνα! Εμείς –τι άλλο μπορούσαμε να κάναμε; Υπακούαμε! Όταν η μπάλα έκανε «φούιτ» (=διαρροή, ξεφούσκωμα), ο «ιδιοκτήτης» είχε πάντα μαζί του μια μικρή τρόμπα. Ή, αν σκιζόταν η σαμπρέλα της, μάς έστελνε να βρούμε βενζινόκολα από βενζινάδικο. Την κολλούσαμε και… συνεχίζαμε το παιχνίδι. Όταν πάλι σπάγαμε κατά λάθος κανένα τζάμι, εμείς μεν όπου φύγει-φύγει, όμως την πλήρωνε ο… ιδιοκτήτης της μπάλας, αν τολμούσε να τη ζητήσει πίσω! Βέβαια αργότερα, αν θέλαμε να ξαναπαίξουμε, βάζαμε όλοι το χέρι «βαθιά» στην τσέπη για να αγοράσουμε μια καινούργια… Οι ομάδες μας ήταν γειτονιές με γειτονιές.
ΤΙ ΙΔΡΩΤΕΣ, τι κεφαλιές, τί ξαφνικοί τσακωμοί (δεν είχαμε διαιτητές!), τι κλωτσιές και μπουνιές, τι σπασίματα χεριών και ποδιών, τι βρισιές αι κλάματα, τι αρπάγματα στα χέρια… Δεν μας ένοιαζε τίποτε. Το μόνο που μετρούσε ήταν η νίκη: με την ταπείνωση των αντιπάλων μας. Που κι αυτοί, αν και συμμαθητές και φίλοι μας, αισθάνονταν το ίδιο απέναντί μας… Έπειτα, τα ξεχνούσαμε όλα και ξαναρχίζαμε τα ίδια. Όσο για τα σπασίματα, ποτέ δε λέγαμε στις μανάδες μας ποιος ήταν ο φταίχτης. Είχαμε τους απαράβατους και άγραφους κώδικές μας. Υποφέραμε, αλλά δεν προδίδαμε… Ήταν αυτή η πρώτη μας ηθική στάση και… νίκη με τον εαυτό μας.
ΑΡΓΟΤΕΡΑ μεγαλώνοντας συνεχίζαμε να τσακωνόμαστε μεταξύ μας. Αλλά πιο “κόσμια”! Ο καθένας μας υποστήριζε -εκεί στη Θεσσαλονίκη της δεκαετίας του 1960-1970 διαφορετικές ομάδες: Άρη ή ΠΑΟΚ, Απόλλωνα ή Ηρακλή. Στο καφέ-ΑΛΦΑ της οδού Βασιλίσσης Όλγας, κοντά στη φοιτητική βιβλιοθήκη και εστιατόριο, όντας νεόκοποι φοιτητές, κατεβαίναμε στο υπόγειο με τα μπιλιάρδα, το τζουκ-μποξ, τα φλίπερ και τα «ποδοσφαιράκια». Παίζαμε ώρες ατέλειωτες, καπνίζοντας αρειμανίως κάτι σέρτικα μονώροφα ρεφενέδικα «πεντάρια». Κι όταν συνδυάζονταν τα χρώματα των ξύλινων ποδοσφαιριστών με τα «χρώματα» της ομάδας μας, ε, τότε γινόταν ο χαμός. Για ώρες! Καμιά φορά πάλι οργανώναμε, απογεύματα Κυριακών, ένα ομαδικό ρεσάλτο μέχρι τα γήπεδα Χαριλάου ή Τούμπας για να ξελαρυγγιστούμε φωνάζοντας υπέρ της ομάδας μας…
ΕΚΕΙΝΑ τα χρόνια δεν υπήρχε επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Οι παίκτες πληρωνόντουσαν από τα εισιτήρια των αγώνων, τα γήπεδα δεν είχαν χλοοτάπητες, οι διαγραμμίσεις ήταν με ασβέστη ή πέτρες, οι κανονισμοί ήταν… φιλελεύθεροι. Γι αυτό και οι διαιτητές τρώγανε συχνότερα ξύλο! Δεν υπήρχαν… παράγοντες, ούτε χούλιγκανς. Τα επεισόδια ήταν εντονότερα στο τερέν μεταξύ των παικτών (με τους λάινσμαν ή το διαιτητή- που σφύριζε ό, τι ήθελε) και ηπιότερα στις κερκίδες με τους φιλάθλους. Ο «πασατέμπος» του Βαρνάβα («εδώ, ο «Τσάκα-Τσούκας», φώναζε!), τα μυρωδάτα σουσαμωτά κουλούρια, τα αναψυκτικά σε μικρά πλαστικά μπουκάλια κ.λπ., το νερό, αποτελούσαν τον απαραίτητο… διάκοσμο της Αθλητικής μας Κυριακής.
…ΣΗΜΕΡΑ τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά. Το ποδόσφαιρο έγινε επαγγελματικό και προσοδοφόρο. Σ΄ αυτό εμπλέκονται μεγάλοι επιχειρηματίες, οικονομικά εμπορικά και… πολιτικά συμφέροντα. Το άθλημα φέρνει και δίνει χρήμα στον καλό ποδοσφαιριστή. Οι προπονητές γίνονται περιζήτητοι και θησαυρίζουν. Το ποδόσφαιρο αποτελεί αντικείμενο πόθου για πολιτευτές, λογοτέχνες, καλλιτέχνες, δοκιμιογράφους, ποιητές, αστούς και… «φαβέλες». Η δόξα που προσφέρει είναι εφάμιλλη των Ολυμπιονικών. Είναι το μόνο άθλημα που ξεπερνάει κρίσεις, πολέμους, διπλωματίες.
…ΟΙ ΟΠΑΔΟΙ των ομάδων σήμερα είναι οργανωμένοι και πειθαρχημένοι. Τα συνθήματα είναι «δοξαστικά» για την ομάδα και υβριστικά για τους αντιπάλους. Οι ορδές των οπαδών κατευθύνονται ομοιόμορφα ντυμένες και βαμμένες από παράγοντες και παραγοντίσκους. Φανατίζονται, σαν να επρόκειτο για «θρησκεία». Έχουν τους «Θεούς και αγίους» τους, ταξιδεύουν εκατοντάδες χιλιόμετρα για να τους υποστηρίξουν, αγοράζουν ένα σωρό «φετίχ»/προϊόντα με τα χρώματα της ομάδας και δεν διστάζουν να κηρύξουν… πόλεμο εναντίον των οπαδών της (οποιασδήποτε) αντίπαλης ομάδας. Έτσι, τα έκτροπα είναι συνηθισμένο φαινόμενο.
ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ φίρμες του ποδοσφαίρου είναι «περιφερόμενες» και αναλώσιμες. Μεσουρανούν οι Μέσι, Ρονάλντο, Νεϊμάρ, Τζέραλντ, Ριμπερί, κι από τους δικούς μας οι Καραγκούνης, Κατσουράνης, Σαλπιγγίδης, Σαμαράς, Μήτρογλου κ.λπ. Κοντά τους και οι καλλονές συνοδές: αρραβωνιαστικιές ή σύζυγοι!
…ΣΗΜΕΡΑ το ποδόσφαιρο είναι παγκόσμιο πανηγύρι. Το ζούμε όλοι. Δεν υπάρχει μέρα που να μη γίνεται… ενημέρωση για όλες τις ομάδες! Ειδικά με το Μουντιάλ, οι πληροφορίες που δεχόμαστε είναι λεπτομερέστατες: για ομάδες ομίλων, αντιπάλους, καθημερινά παιχνίδια, για συνθήκες ζωής στη Βραζιλία, θερμοκρασίες, απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα, διαδηλώσεις και ταραχές «καρτονέρος» και άστεγων των βραζιλιάνικων τενεκεδουπόλεων. Άλλο το ψωμί και άλλο το θέαμα. Πολλοί είναι αυτοί που ψάχνουν στα σκουπίδια για ένα πιάτο φαί. Από την άλλη, σκορπίζονται αφειδώς δισεκατομμύρια στον τζόγο του ποδοσφαίρου. Για μια εφήμερη αίγλη. Ναι, το ποδόσφαιρο, εκτός από τα πολλά θετικά και αρνητικά του, προβάλλει και τις κοινωνικές αντιθέσεις.
ΜΙΑ είναι η ουσία: Το Ποδόσφαιρο σήμερα είναι ένας «πόλεμος» τοπικός, εθνικός, διεθνής… Γι ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, όλος ο πλανήτης προσκολλάται γύρω από μια μπάλα, τα γκολ, τις φάσεις, την τεχνική, το ήθος, την ομαδικότητα, τα χρώματα, τις πολιτικές παρενέργειες ενός μοναδικού αθλήματος. Που ανάλογό του δεν υπάρχει πιθανόν σε κανένα άλλο … πλανήτη! (28-6-14)
