Ανάμεσα στις χώρες με τις λιγότερες προειδοποιήσεις του συστήματος RAPEX για τα μη ασφαλή προϊόντα (εκτός τροφίμων) συγκαταλεγόταν η Ελλάδα το 2017, ενώ, ταυτόχρονα, περιλαμβανόταν στο “κλαμπ” των χωρών που έλαβαν τα περισσότερα σχετικά μέτρα και αντιδράσεις (πχ, ανάκληση προϊόντων), όπως προκύπτει από στοιχεία που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αναλυτικότερα, με βάση δεδομένα που άντλησε το ΑΠΕ – ΜΠΕ από τα στατιστικά στοιχεία του συστήματος RAPEX για 31 χώρες*, το 2017 στην Ελλάδα κατεγράφησαν μόνο 18 προειδοποιήσεις/κοινοποιήσεις, έναντι π.χ., 354 για τη Γερμανία, 222 για την Ισπανία και 191 για την Ουγγαρία, οι οποίες κατέχουν τα “πρωτεία”. Αντίστοιχα, οι χώρες με τις περισσότερες αντιδράσεις (follow up actions) στις προειδοποιήσεις ήταν η Φινλανδία (489), η Πολωνία (315), η Βουλγαρία (308), η Δανία (295) η Σουηδία (268), η Ολλανδία (257), η Πορτογαλία (225), η Σλοβακία (189) και η Ελλάδα με την Κροατία (188 έκαστη).
Στο σύστημα, συμμετέχουν 31 χώρες: οι 28 χώρες – μέλη της Ε.Ε., η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Νορβηγία. Συνολικά, το 2017 εκδόθηκαν μέσω αυτού 2.201 προειδοποιήσεις (alerts) για μη ασφαλή προϊόντα (εκτός τροφίμων), που έθεταν σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών. Οι προειδοποιήσεις αυτές οδήγησαν στη λήψη 3.952 μέτρων/αντιδράσεων (π.χ. ανακλήσεις προϊόντων).
Προϊόντα για παιδιά συγκεντρώνουν τα περισσότερα alerts
Στην Ελλάδα, το 34% των προειδοποιήσεων (δηλαδή η κυριότερη κατηγορία) αφορούσε αντικείμενα φροντίδας παιδιών και παιδικό εξοπλισμό, το 33% παιχνίδια και το 11% ρούχα, υφάσματα και είδη μόδας, με κυριότερους κινδύνους αυτούς που αφορούσαν στη χρήση χημικών (39%), σε τραυματισμούς (17%) ή παγίδευση/εγκλωβισμό (13%). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά, το 29% των alerts ήταν σχετικό με παιχνίδια, το 20% με αυτοκίνητα και το 12% με ενδύματα/υφάσματα και είδη μόδας.
Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι προειδοποιήσεις ανά ευρωπαϊκή χώρα διαφοροποιούνται σημαντικά. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι π.χ., στο Βέλγιο τα περισσότερα alerts είχαν να κάνουν με πυροτεχνουργήματα (55%), στη Δανία με κοσμήματα (31%), στην Ιρλανδία με εξοπλισμό ατομικής προστασίας (58%), σε χώρες όπως το Λουξεμβούργο, η Τσεχία και η Ισπανία με παιχνίδια (70%, 68% 53% και 53% αντίστοιχα) και στη Γερμανία και τη Γαλλία, δηλαδή χώρες με ανεπτυγμένη αυτοκινητοβιομηχανία, με αυτοκίνητα (ποσοστά 68% και 42% αντίστοιχα).
Κυριότεροι κίνδυνοι, κυριότεροι παραγωγοί …κινδύνων
Ανακοίνωση για το θέμα εξέδωσε το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), με έδρα τη Θεσσαλονίκη, επισημαίνοντας ότι συνολικά στις 31 χώρες, τα προϊόντα που κοινοποιήθηκαν ήταν κατά σειρά: παιχνίδια (29% των κοινοποιήσεων – 636 κοινοποιήσεις), οχήματα (20% των κοινοποιήσεων – 436 κοινοποιήσεις), είδη ένδυσης και προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας (12% των κοινοποιήσεων – 258 κοινοποιήσεις), ηλεκτρικές συσκευές (6% των κοινοποιήσεων – 145 κοινοποιήσεις) και προϊόντα παιδικής φροντίδας (5% των κοινοποιήσεων – 109 κοινοποιήσεις). Οι δε κίνδυνοι που παρουσίασαν τα μη ασφαλή προϊόντα αφορούσαν σε: τραυματισμούς (28% των κοινοποιήσεων), χημικούς κινδύνους (22%), πνιγμούς (17%), ηλεκτροπληξίες (10%) και εγκαύματα (6%).
Οι κυριότερες χώρες προέλευσης των μη ασφαλών προϊόντων το 2017 ήταν η Κίνα (συμπεριλαμβανομένου του Χονγκ Κονγκ), με 1167 κοινοποιήσεις (53%) και οι χώρες της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν) με 574 κοινοποιήσεις (26%).
Η κορυφή του παγόβουνου;
Σύμφωνα με το ΚΕΠΚΑ, τα αποτελέσματα του συστήματος RAPEX για το 2017 δείχνουν ότι επικίνδυνα προϊόντα συνεχίζουν δυστυχώς να “ξεγλιστρούν” από τους ελέγχους και να μπαίνουν στην ενιαία αγορά. “Αυτό αποτελεί παραβίαση, από τους παραγωγούς και τους πωλητές, της υποχρέωσής τους να πωλούν μόνο ασφαλή προϊόντα. Φοβόμαστε ότι αυτά τα 2.201 επικίνδυνα προϊόντα είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου και πολλά επικίνδυνα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά δεν έχουν ανακαλυφθεί”, υπογραμμίζεται σε σχετική ανακοίνωση.
Όσο ψάχνουν …βρίσκουν
Οπως δήλωσε η Μονίκ Γκόγιενς, διευθύντρια της BEUC (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών), τα αποτελέσματα του συστήματος RAPEX για το 2017 δείχνουν ότι “οι καταναλωτές δεν έχουν το ίδιο επίπεδο ασφάλειας σε όλα τα κράτη – μέλη. Όσο περισσότερο οι αρχές ψάχνουν για ελαττωματικά προϊόντα, τόσο περισσότερα ανακαλύπτουν. Όμως, υπάρχουν τεράστιες αποστάσεις, από τη μία χώρα στην άλλη. Τα κράτη – μέλη πρέπει επειγόντως να αυξήσουν τον αριθμό των ελέγχων και τα ποσά των προστίμων, για όλες τις κατηγορίες καταναλωτικών αγαθών. Τα συνδεδεμένα στο διαδίκτυο προϊόντα, που θέτουν σε κίνδυνο παιδιά, μπορούν ακόμα να κυκλοφορούν στην Ευρωπαϊκή Αγορά, γιατί το νομοθετικό πλαίσιο, είναι ξεπερασμένο. Τα κράτη – μέλη δεν έχουν τη δυνατότητα να αποσύρουν από την αγορά προϊόντα, όπως η κούκλα – κατάσκοπος “Κάιλα”. Απαιτούνται επειγόντως κανόνες, που θα προστατεύουν πραγματικά τους καταναλωτές”.
