Τα έθιμα της Αποκριάς στη Μικρά Ασία

Οι απόκριες των Μικρασιατών Ελλήνων αποτελούσαν περίοδο διασκέδασης και μεγάλου κεφιού, με γλέντια που ξεκινούσαν με τραγούδια, χορούς και τουμπελέκια, ροκάνες και τσαμπούνες από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, έως την Καθαρά Δευτέρα.
Τα βράδια, κατά τη διάρκεια των Αποκρεών, μαζεύονταν σε φιλικά σπίτια και διασκέδαζαν με διάφορα αυτοσχέδια παιχνίδια.

Έβραζαν ένα αυγό πολύ σφιχτό και το κρεμούσαν με μια κλωστή από το ταβάνι. Καθόταν γύρω- γύρω και προσπαθούσαν να πιάσουν το αυγό μόνο με το στόμα. Άλλες φορές μαζεύονταν και λέγανε «τα αποκριάτικα», λέξεις ή φράσεις δηλαδή πολύ μεγάλες που πολλές φορές δεν είχαν νόημα αλλά προκαλούσαν άφθονο γέλιο μιας και έπρεπε να τις πουν γρήγορα και πεντακάθαρα.

«Η συκιά μας η γκελdή, η γκελdή, η καγκελdή, η δίπλο τρίπλο καγκελdή,
Φτιάνει τα σύκα τα γκελdά, τα γκελdά, τα καγκελdά, τα δίπλο, τρίπλο καγκελdά…».
Διάφορα είδη φαγητών έψηναν εκείνες τις μέρες. Κάθε περιοχή είχε και τα δικά της. Πίτες σε διάφορες παραλλαγές, τυρόπιτες, μπουρέκια, κολοκυθόπιτες, σαρμαδάκια, λαχανοντολμάδες.

Την Τσικνοπέφτη όπως την έλεγαν, συνήθιζαν σε πολλά μέρη να μαγειρεύουν το λοκούμ πιλάφ, ένα πιάτο αρκετά απαιτητικό γιατί έπρεπε να ζυμωθούν και να κοπούν χυλοπίτες.

Λουκούμ -πιλάφ

1 κιλό χυλοπίτες
1 ½ κιλό κιμά, βούτυρο φρέσκο ή φυτίνη
4 κρεμμύδια, 3 σκελίδες σκόρδο, 2 καρότα τριμμένα, 1 κόκκινη πιπεριά Φλωρίνης ψιλοκομμένη, 1 πράσινη πιπεριά ψιλοκομμένη, 1/2 ποτήρι κόκκινο κρασί, αλάτι, πιπέρι, μια τσιμπιά κανέλα
300 γρ. ντομάτα τριμμένη
Μαγείρεμα
Τσιγαρίζουμε σε λάδι τον κιμά, σε δυνατή φωτιά και τον γυρνάμε να ροδίσει από όλες τις μεριές.
Ρίχνουμε ψιλοκομμένο κρεμμύδι και σκόρδο, μετά τις πιπεριές και τέλος το καρότο. Ανακατεύουμε καλά και σβήνουμε με το κρασί. Όταν εξατμιστεί, ρίχνουμε την ντομάτα, αλάτι, πιπέρι και κομματάκι κανέλα.
Ανακατεύουμε καλά, και χαμηλώνουμε τη φωτιά.
Σε μια μεγάλη κατσαρόλα βάζουμε μπόλικο νερό και λίγο αλάτι και όταν πάρει βράση, ρίχνουμε τις χυλοπίτες. Τις βράζουμε περίπου 10-12 λεπτά.
Τις σουρώνουμε και τις βάζουμε σε μια μεγάλη πιατέλα, ρίχνουμε από πάνω τον κιμά και τα περιχύνουμε με καυτό βούτυρο, να πάει παντού.
Από πάνω ρίχνουμε ξηρό ανθότυρο.
Το ίδιο φαγητό, συνήθιζαν να φτιάχνουν και στη γιορτή του Αγίου Φιλίππου.

Το έθιμο της συγχώρεσης

Την Κυριακή της Τυρινής, μετά τον Εσπερινό, αφού δώσει ο παπάς τη συγχώρεση, οι παντρεμένες πηγαίναν στο σπίτι και έκαναν τρεις μετάνοιες, φιλούσαν το χέρι των γονιών και των πεθερικών τους και ζητούσαν συγχώρεση. Το ίδιο έκαναν και οι υπόλοιποι. Έτσι συγχωρεμένοι και αγαπημένοι, έμπαιναν στη Σαρακοστή.

Οι τυρόπιτες τση Τσικνοπέφτης

Τούτοι οι πρόσφυγες οι Μικρασιάτες σώσανε τις βασανισμένες ψυχές τους με τη βαθειά Πίστη τους στο Θεό και την προσήλωσή τους στα έθιμα τση Πατρίδας. Ετσά την Τσικνοπέφτη τ αντέτι ήτονε οι τυρόπιτες του τηγανιού κι ο κόσμος ούλος να χαλνούσε το έθιμο θα γινούντανε. Οι κοπέλες νεσκουμπωνούντανε κι ηζυμώνανε στη πήλινη γαβάθα κι η μάνα δώστου με τη ματσόβεργα ν’ ανοίξει το φύλλο τση κρούστας λιμισίμιο. Τα υλικά όλοι τα εξοικονομούσανε, αλευράκι και λαδάκι για το τηγάνι. Και τυρί κεφαλάκι ξυστό να κουκίσουνε από πάνω για να αρμυριστούνε. Κι όσο για το αυγουλάκια δεν ηπολείπανε τα κλουμάσια από τσ’ αυλές μαθές. Κι η γιαγιά να φυλάει το τηγάνι… Γιατί άμα λέμε τυρόπιτες, βάλε με το νου σου ένα βουνό στον μεγάλο τον ταβά. Γιατί και οι φτωχοί που ηκαταντήσανε τα μπερεκέτια τσ Ανατολής ήτονε η ευκή κι η στάση ζωής τους. Μήτε να τος λειφτεί, μήτε να ’ρτει καράρι, κάλι να περίσσευγε. Και το πρώτο μοιράδι ήτανε των μοναχών και των πικραμένων. Πρώτους τους σκεφγούντανε και τους συντρέχανε μην είναι πιότερο το παράπονό τους γιορτές και σκόλες.