Τραμπ, Ερντογάν, Σι, Πούτιν, Ροχανί, Μακρόν… Μέσα στην παγκόσμια κρίση που οφείλεται στην πανδημία της Covid-19, οι φωνές τους που αναμένονταν σήμερα κατά την πρώτη ημέρα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, δεν θα ηχήσουν στο μεγάλο συγκρότημα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.
Το κτίριο είναι σχεδόν άδειο, καθώς κανένας ηγέτης δεν έκανε το ταξίδι μέχρι εδώ. Όλοι τους αποθαρρύνθηκαν από τις αμερικανικές αρχές να έρθουν, εξαιτίας της νόσου. Αντί να αναβληθεί αυτή η μεγάλη ετήσια διπλωματική εκδήλωση, οι οργανωτές επέλεξαν να διεξαχθεί εικονικά, με μαγνητοσκοπημένα βίντεο.
Η προοπτική να έρθει ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, που κάποια στιγμή εξεταζόταν, εγκαταλείφθηκε. Το να μιλήσει σε μια αίθουσα με διάσπαρτο κοινό, στην οποία δεν γίνεται δεκτός παρά ένας διπλωμάτης με μάσκα από κάθε χώρα, πιθανόν να μην περιλαμβανόταν στη στρατηγική του για τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.
«Λείπει το δράμα», λέει ο Ρίτσαρντ Γκόουαν του κέντρου σκέψης Crisis Group. Πολλοί διπλωμάτες συμφωνούν: χωρίς διμερείς συνομιλίες, χωρίς «διπλωματία κάτω από το τραπέζι», πώς να βρεθούν λύσεις, συμβιβασμοί στις συγκρούσεις που συγκλονίζουν τον πλανήτη, πώς να βελτιωθούν οι σχέσεις μεταξύ χωρών;
Στον ιστότοπο του OHE, οι ομιλίες των 193 μελών θα διαδέχονται η μία την άλλη επί μία εβδομάδα, φέρνοντας στο προσκήνιο τους ηγέτες του πλανήτη: ο Κινέζος Σι Τζινπίνγκ μπροστά από μια τοιχογραφία του Σινικού Τείχους, άλλοι μέσα σε προεδρικά πάρκα ή μέγαρα, ενώ μερικοί θα προτιμήσουν τη σημαία της χώρας τους.
Έπειτα από μια εισαγωγή του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου θα μιλήσει πρώτος, όπως το θέλει το έθιμο, ακολουθούμενος από τον Ντόναλντ Τραμπ. Θεματικές σύνοδοι (για την Covid-19, το κλίμα, τον Λίβανο, τη Λιβύη, τη βιοποικιλότητα…), επίσης εικονικές, προβλέπονται μέσα στις ερχόμενες εβδομάδες στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης.
Έξω από την έδρα των Ηνωμένων Εθνών, υψώθηκαν μερικοί φράκτες γύρω από τις εισόδους χωρίς να δοθεί κάποια εξήγηση. Οι δημοσιογράφοι είναι πολυ λίγοι και η αντίθεση είναι εντυπωσιακή με τα προηγούμενα χρόνια, όταν περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι –πρόεδροι, επικεφαλής κυβερνήσεων, υπουργοί και άλλοι διπλωμάτες– συγκεντρώνονταν σ’ αυτή τη συνοικία του Μανχάταν που μετατρεπόταν σε μπούνκερ από την αστυνομία.
Στο εσωτερικό επικρατεί ερημιά, με τις καφετέριες κλειστές και τους διαδρόμους σιωπηλούς, την ώρα που στο παρελθόν κάθε γωνιά, των κήπων περιλαμβανομένων, χρησίμευε για να φιλοξενήσει δεκάδες προσωρινά γραφεία και σαλόνια.
Φοβούμενος κάποιο τεχνικό πρόβλημα, κάτι που εξακολουθεί τακτικά να συμβαίνει στις βιντεοδιασκέψεις του Συμβουλίου Ασφαλείας (ακινητοποίηση εικόνας, διερμηνεία κατά προσέγγιση λόγω προβλημάτων στον ήχο…), ο Οργανισμός ζήτησε να λάβει τα βίντεο των ομιλιών τέσσερις ημέρες πριν μεταδοθούν, απαγορεύοντας έτσι κάθε αυθορμητισμό ή αντίδραση στην επικαιρότητα.
Το 1945, ο ΟΗΕ δημιουργήθηκε για να μην γνωρίσει ποτέ ξανά ο κόσμος μια σύγκρουση παγκόσμιων διαστάσεων. Τρίτος παγκόσμιος πόλεμος δεν έγινε, όμως η πανδημία της Covid-19, που οφείλεται σ’ έναν αόρατο ιό, έχει γονατίσει τον πλανήτη με σχεδόν ένα εκατομμύριο νεκρούς από τα τέλη Δεκεμβρίου και καταστροφικό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο.
Αντιμέτωπος με την κρίση και με χώρες που ρέπουν περισσότερο προς τις μονομερείς αποφάσεις παρά ευνοούν την πολυμέρεια, ο ΟΗΕ «έχασε το ραντεβού», λένε πολυάριθμοι ειδικοί, κάτι που φαίνεται από τη φετινή Γενική Συνέλευσή του.
Χθες, Δευτέρα, στη διάρκεια μιας συνόδου κορυφής που ήταν αφιερωμένη στα 75α γενέθλια του Οργανισμού, ο Αμερικανός πρόεδρος εκπροσωπήθηκε από μια αναπληρωτή πρεσβευτή της αμερικανικής αποστολής στον ΟΗΕ, κάνοντας φανερή την περιφρόνησή του για την πολυμέρεια.
«Ο ΟΗΕ οφείλει να επικεντρωθεί στη δράση», ζήτησε αντίθετα ο Σι Τζινπίνγκ. «Χρειάζεται ένας σοβαρός στοχασμός γύρω από τον ΟΗΕ, τον οποίο έχουμε ανάγκη», πρόσθεσε την ώρα που το Πεκίνο αποκτά όλο και μεγαλύτερη επιρροή στον παγκόσμιο οργανισμό, καθώς η Ουάσινγκτον απομακρύνεται απ’ αυτόν.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αναγνώρισε πως υπάρχει μια εσωτερική κρίση. «Το κοινό σπίτι μας βρίσκεται σε αναστάτωση κατ’ εικόνα του κόσμου μας. Τα θεμέλιά του διαβρώνονται, οι τοίχοι του αποκτούν ρωγμές μερικές φορές υπό τα πλήγματα αυτών των ίδιων που τον οικοδόμησαν», δήλωσε κάνοντας λόγο για ένα «διεθνές σύστημα αιχμάλωτο» των αντιπαλοτήτων μεταξύ χωρών.
Ο Τούρκος ομόλογός του, ο Ταγίπ Ερντογάν, ζήτησε «να μεταρρυθμισθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας» ώστε να υπάρξει περισσότερη ισότητα στον κόσμο. Το αίτημα συμμερίζεται η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ. «Το Συμβούλιο Ασφαλείας βρίσκεται υπερβολικά συχνά σε αδιέξοδο» και «έχουμε ανάγκη μεταρρυθμίσεων», δήλωσε.
Χθες, Δευτέρα, το βράδυ, η Γενική Συνέλευση διέκοψε τη σύνοδο κορυφής για τα γενέθλια του οργανισμού ενώ έμεναν ακόμη να μιλήσουν 55 χώρες, μεταξύ των οποίων η Βραζιλία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, η Βρετανία, το Ισραήλ.
Τη διακοπή της συνεδρίασης ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης, ο Τούρκος Βολκάν Μποζκίρ, ο οποίος δεν έδωσε καμιά ένδειξη για το πότε η συνεδρίαση αυτή θα μπορούσε να επαναληφθεί. Από σήμερα, τα 193 μέλη του ΟΗΕ συμμετέχουν στην ετήσια σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του οργανισμού, η οποία θα είναι εικονική εξαιτίας της πανδημίας της Covid-19.
Σύμφωνα με έναν διπλωμάτη, η σύνοδος κορυφής για τα γενέθλια του ΟΗΕ μπορεί να μην επαναληφθεί παρά μόνο την Τετάρτη της ερχόμενης εβδομάδας, καθώς η ετήσια σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης θα διαρκέσει μία εβδομάδα.
Για τη χθεσινή σύνοδο κορυφής για τα γενέθλια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ο ΟΗΕ είχε ζητήσει ηχογραφημένες ομιλίες που να μην υπερβαίνουν τα τρία λεπτά. Πολύ λίγοι από τους 126 ηγέτες που εκφώνησαν την ομιλία τους συμμορφώθηκαν μ’ αυτή την οδηγία, με αποτέλεσμα να υπάρξει σημαντική καθυστέρηση στην εξέλιξη της συνεδρίασης και αυτή να διακοπεί ενώ έμεναν ακόμη να εκφωνηθούν 55 ομιλίες.
