«Τα Νέα Κοσμικά Χανιά-κέντρα, θέατρα, κινηματογράφοι, ζυθεστιατόρια-Το Καπρίς» είναι ο τίτλος του άρθρου της «Νέας Έρευνας» στις 11/5/1924. Σε αυτό το άρθρο ο δημοσιογράφος περιγράφει τα κέντρα ψυχαγωγίας της πόλης και αρχίζει από την περιοχή του λιμανιού με το «Ακταίον», το οποίο βρίσκεται στην είσοδο του Συντριβανίου, όπου παιανίζει η Μουσική της Φρουράς. Στην ίδια πλατεία βρίσκεται και το νέο κοσμικό κέντρο «Καπρίς» των Μπαδογιάννη-Ανδρουλιδάκη με την ορχήστρα του, το οποίο φιλοδοξεί να συγκεντρώσει την κοινωνική αφρόκρεμα της πόλης. Ο δημοσιογράφος συνεχίζει την περιγραφή στα στενά της Τριμάρτυρης, όπου υπάρχουν δυο ζαχαροπλαστεία. Μετά αναφέρει το γνωστό κέντρο «Στου Ρενιέρη», το οποίο βρίσκεται μέσα σ’ ένα κατάφυτο περιβόλι προς την Πλατεία Δικαστηρίων. Στη Λεωφόρο Μπόλαρη με τον αντίστοιχο δενδροφυτεμένο δρόμο υπάρχουν τα κοσμικά κέντρα, «Στου Μπόλαρη» και «Στου Χιρμπάκη» (ή «Φανάρι») (χαρακτηριστικός είναι ο προσδιορισμός «Στου», καθώς ο αρθογράφος αποδίδει την καθομιλούμενη έκφραση μετάβασης στο συγκεκριμένο σημείο από τους Χανιώτες). Ανηφορίζοντας προς τα πάνω δίπλα στο εκκλησάκι του Αγίου Ματθαίου υπάρχει το αγροτικό μαγαζάκι του Κουντάκη με θέα τη θάλασσα, τα Λευκά Όρη και την πεδιάδα της πόλης. Στη συνέχεια, αναφέρει ότι τον Νοέμβριο του 1924 στην οδό Ποτιέ (Χάληδων) ανοίγει το «Καφέ Κονσέρ», το οποίο διαφημίζει την ποικιλία των μουσικών ακουσμάτων που παρουσιάζει:
«Ήρχισεν των εργασιών του το ψυχαγωγικόν τούτο κέντρον με μονωδίας, διωδίας και λοιπά άσματα Ελληνικά, Ευρωπαϊκά, Τουρκικά και Αραβικά και με χορούς υπό αοιδών καλλιτεχνών ανδρών και γυναικών εν συνοδεία ορχήστρας καλώς κατηρτισμένης» («Νέα Έρευνα», 14/11/1924).
Είναι φανερό ότι πρόκειται για ένα καφέ-σαντάν, το οποίο παρουσιάζει ποικίλο καλλιτεχνικό πρόγραμμα για τη ψυχαγωγία της πολυπολιτισμικής κοινωνίας της πόλης. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους εμφανίζεται για πρώτη φορά και μια καταχώριση στον τοπικό Τύπο («Νέα Έρευνα», 20/12/1924) για το καφενείο του Παπαδοκωσταντάκη στην οδό Μπετόλο, στο οποίο το βράδυ παίζονται «εγχώρια όργανα», δηλαδή κρητικά μουσικά όργανα. Με άλλα λόγια, οι κάτοικοι έχουν περιθώρια επιλογής στην ψυχαγωγία, η οποία μπορεί να είναι είτε διεθνής-κοσμοπολίτικη είτε τοπική-παραδοσιακή..
* Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης
είναι ιατρός ορθοπεδικός,
πολιτισμολόγος
Βιβλιογραφία
Α. Αλιγιζάκης, Όπερες, Μαντολινάτες & Καντάδες, Βαλς & Συρτός στα παλιά Χανιά. Πολιτισμός και κοινωνία κατά την περίοδο 1878-1967, Ηράκλειο 2016.
