Τα μανταρίνια κλημεντίνες

1 από 2

Οι κλημεντίνες αποτελούν ξεχωριστό είδος στην ομάδα των μανταρινιών και χαρακτηρίζονται με το επιστημονικό όνομα Citrus clementina, ενώ τα μεσογειακά μανταρίνια που λέγονται και “ντόπια” ανήκουν στο είδος Citrus deliciosa.

Τα μανταρίνια κλημεντίνες όσον αφορά το μέγεθος διαχωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
A. Στις μεγαλόκαρπες όπως είναι η Marisol και η De Nulles.
1) Η Marisol είναι πολύ πρώιμη ποικιλία και μεγαλόκαρπη. Η πρωιμότητά της και το μέγεθός της είναι σημαντικά χαρακτηριστικά για την κατάκτηση της αγοράς, όμως μειονεκτεί γιατί δεν είναι γλυκιά όπως οι άλλες κλημεντίνες λόγω των μεγάλων ποσοστών οξέων που περιέχει. Ενα άλλο μειονέκτημά της είναι ότι χάνει τους χυμούς της νωρίς όταν παραμένει μεγάλο χρονικό διάστημα στα δέντρα. Ενα σημαντικό της πλεονέκτημα σε σχέση με τις άλλες κλημεντίνες είναι ότι δεν παράγει σπόρους όταν συγκαλλιεργείται με τα άλλα είδη εσπεριδοειδών ή γειτνιάζει με αυτά. Πρέπει να καλλιεργείται σε πρώιμες περιοχές, σε όψιμες περιοχές οι καρποί της υποβαθμίζονται.
2) Η Denulles ή Clemenulles, όπως τη λένε οι Ισπανοί, είναι μικρότερη σε μέγεθος από τη Marisol, αλλά είναι γλυκύτερη και νοστιμότερη από τις άλλες κλημεντίνες. Το μεγάλο της πρόβλημα είναι ότι καθυστερεί πολύ ο αποπρασινισμός της, γι’ αυτό και δεν επεκτάθηκε πολύ η καλλιέργειά της στη χώρα μας. Στην Ισπανία καταλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις και την εξάγει σε μεγάλες ποσότητες σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
3) H Arrufatina είναι μετάλλαξη της κλημεντίνης De nulles. Είναι άσπερμη ποικιλία και ωριμάζει 2 – 3 εβδομάδες νωρίτερα από τη De nulles, όσο αφορά την περιεκτικότητα σε ζάχαρη ανταποκρίνεται σε μεγάλο βαθμό στις αγοραστικές προτιμήσεις του καταναλωτικού κοινού, στις πρώιμες περιοχές αποκτά ένα καλύτερο εξωτερικό μεταχρωματισμό, έχει μια τάση προς το φούσκωμα.
Β. Στις μετρίου μεγέθους καρπών, όπως είναι η γαλλική SRA63 και SRA 535.
1) Η SRA63, που αποκαλείται και FINA, είναι η σημαντικότερη ποικιλία του ελλαδικού χώρου. Είναι κανονικής ωρίμασης με καλό χρωματισμό και ωραία γεύση. Σε συγκαλλιέργεια με άλλα εσπεριδοειδή παράγει μεγάλο αριθμό σπόρων, ενώ, όταν καλλιεργείται σε αμιγείς οπωρώνες, ο αριθμός των σπόρων της είναι ελάχιστος. Οι καρποί της μπορεί να διατηρηθούν στα δέντρα χωρίς σημαντικές απώλειες μέχρι τέλους Δεκεμβρίου.
Οι τιμές των κλημεντίνων SRA63 επηρεάζονται από πολλούς αστάθμητους παράγοντες και διαφέρουν από χρόνο σε χρόνο, στις όψιμες περιοχές συμπίπτει με τα μανταρίνια Nova, τα οποία είναι περισσότερο χρωματισμένα και τραγανά. Πρώτη περιοχή σε έκταση που καλλιεργείται στη χώρα μας είναι ο Νομός Θεσπρωτίας, στον οποίο εγκαταστάθηκε η ποικιλία αυτή πριν 30-35 χρόνια και ακολουθεί η Αργολίδα με σημαντικές εκτάσεις.
Η προσαρμοστικότητα και τα προβλήματα της κλημεντίνης SRA63 διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή.
Στην Αργολίδα το σοβαρότερο πρόβλημα της κλημεντίνης είναι οι φυσιολογικές αλλοιώσεις του φλοιού που οι παραγωγοί αυτό το φαινόμενο το λένε «μονίλια». Ενώ δεν είναι μυκητολογική ασθένεια, οφείλεται στις καλλιεργητικές φροντίδες και στο timming που εφαρμόζονται οι ψεκασμοί με Υδροξύλια του Χαλκού. Πολλές φορές ανάλογα και με τη συγκέντρωση αυτών των Χαλκούχων δημιουργείται μια τοξικότητα στα εξωτερικά κύτταρα του φλοιού που νομίζεται από τους παραγωγούς ότι οφείλεται σε παθογόνα αίτια. Στα Χανιά ποτέ δεν έχει παρουσιαστεί αυτό το πρόβλημα.
2) SRA 535, η ποικιλία αυτή είναι μια επιλογή του Ερευνητικού Σταθμού της Κορσικής από την ισπανική ποικιλία Tomatera. Εχει διαδοθεί σποραδικά σε διάφορους οπωρώνες της Πελοπονήσου, με πρωτοβουλία ενός φυτωριούχου από τη Σκάλα Λακωνίας, το χρώμα των καρπών είναι ωραίο κόκκινο και η συγκομιδή της αρχίζει μερικές μέρες νωρίτερα από τη SRA 63, καλό είναι να εγκαθίσταται σε πρώιμες περιοχές.
4) Στην ομάδα αυτή ανήκει και η κλημεντίνη Caffin. Είναι πρώιμη κλημεντίνη και προσβάλλεται λιγότερο από τις πρώιμες κλημεντίνες από τη Μύγα της Μεσογείου.
5) Στις μετρίου μεγέθους κλημεντίνες ανήκει και η όψιμη Κλημεντίνη Hernandina. Είναι άσπερμη ποικιλία, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και η περιεκτικότητα σε χυμό είναι ίδια με την κλημεντίνη SRA 63. Πρέπει να καλλιεργείται σε όψιμες περιοχές. Συγκομίζεται μετά τον Ιανουάριο και δεν πρέπει να αφήνεται για μεγάλο διάστημα μετά την ωρίμαση πάνω στα δέντρα γιατί χάνει τους χυμούς της.
Γ. Σε μικρού μεγέθους καρπών κλημεντίνες.
Σ’ αυτή την κατηγορία ανήκουν οι Clemepons. Σε περιπτώσεις που τα δέντρα έχουν μικρή παραγωγή οι καρποί της κατατάσσονται στις μετρίου μεγέθους καρπούς. Η Clemepons θεωρείται πρώιμη ποικιλία γιατί τα ποσοστά των οξέων στους καρπούς της είναι μικρά. Υστερεί στον χρωματισμό, αλλά είναι νόστιμο μανταρίνι. Ενώ είχε επεκταθεί σε κάποιες περιοχές της Πελοποννήσου, οι εκτάσεις της ελαχιστοποιήθηκαν λόγω του κακού μεταχρωματισμού. Δυστυχώς, οι προσδιοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν το εμπόριο είναι το μέγεθος και το χρώμα.
Στην κατηγορία αυτή ανήκει και η Κλημεντίνη SRA 89. Είναι από τις πιο παραγωγικές κλημεντίνες και για τη βελτίωση του εμπορικού της μεγέθους χρειάζεται αραίωση. Η ποικιλία αυτή μπορεί να βελτιωθεί και με τους ρυθμιστές αύξησης. Eπίσης σε αυτή την ομάδα ανήκει και το μανταρίνι Spinoso. Είναι πρώιμη κλημεντίνη, το μεγάλο της πλεονέκτημα είναι το έντονο κόκκινο χρώμα της. Θέλει μεγαλύτερη προστασία των βραχιόνων από τις άλλες κλημεντίνες στις προσβολές από μυκητολογικές ασθένειες.
Το marketing των κλημεντινών διαφέρει από διαμέρισμα σε διαμέρισμα της ελληνικής επικράτειας. Ο κατάλληλος συνδυασμός του μίγματος (τιμή, προϊόν, διανομή, προώθηση) marketing ενός προϊόντος το διαφοροποιεί έναντι των ανταγωνιστών του στην αγορά.
Στον Νομό Αργολίδας το μίγμα marketing είναι ευνοϊκότερο για την εσωτερική αγορά, λόγω γειτνίασης με την αθηναϊκή αγορά και δίνεται η ευκαιρία στους παραγωγούς να πηγαίνουν οι ίδιοι τα προϊόντα τους στις λαϊκές των Αθηνών. Στον Νομό Θεσπρωτίας με την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού τα πράγματα είναι ευνοϊκά για το εξαγωγικό εμπόριο στις Βαλκανικές χώρες, το marketing γίνεται από Βουλγάρους και Ρουμάνους εισαγωγείς που καταφθάνουν στον Κάμπο της Θεσπρωτίας είτε από Ελληνες εξαγωγείς. Οι ποσότητες των μανταρινοειδών που διακινούν οι μεγάλες αλυσίδες είναι πολύ μικρότερες σε σχέση με τις κλημεντίνες που διακινούνται στις λαϊκές αγορές και στους μανάβηδες.
Οσον αφορά τις εξαγωγές στην Ευρωπαϊκή Ενωση ο Ανταγωνισμός είναι μεγάλος με την Ισπανία και την Ιταλία. Οι Ισπανοί σαν πρώιμη ποικιλία έχουν την Οronules, ενώ οι Ιταλοί κυρίως τη Spinoso και λιγότερο τη  Caffin. Στις όψιμες ποικιλίες και οι δύο χώρες προωθούν τη  Ηernadina.
Στην εδραίωση καλλιέργειας των κλημεντινών στη χώρα μας, έπαιξε σημαντικό ρόλο το Ινστιτούτο Υποτροπικών Φυτών Χανίων και ο Δεντροκομικός Σταθμός Πόρου. Επίσης πολλοί επιστήμονες βοήθησαν με τις γνώσεις τους ή τις θέσεις τους στο Υπουργείο Γεωργίας, σημαντική ήταν η προσφορά του Γιάννη Απέσου, προϊστάμενου της Υπηρεσίας Δεντροκηπευτικής του Υπουργείου Γεωργίας, ενώ από τους υπουργούς Γεωργίας μοναδικός ήταν ο υπουργός Θ. Στάθης, ο οποίος επισκέφτηκε τις Συλλογές Εσπεριδοειδών στα Χανιά και είχε δεσμευθεί για την οικονομική ενίσχυση της έρευνας των εσπεριδοειδών. Δυστυχώς ο μακαρίτης ο Ανδρέας τον άφησε στο Υπουργείο Γεωργίας μόνο για 6 μήνες!

*δρ γεωπόνος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Πρωτοπαπαδάκης Ευτ. Τα εσπεριδοειδή. Ανανεωμένη έκδοση 2016. Εκδόσεις Ψύχαλος.
Πρωτοπαπαδάκης Ευτ. 2011. Βιολογική και Ολοκληρωμένη Καταπολέμηση της Μύγας της Μεσογείου στις Κλημεντίνες. Πρακτικά 24ου Συνεδρίου Ε.Ε.Ε.Ο 14: 331 – 333 Bέροια.