Τα μεγαλύτερα λάθη που κάνουμε στις ιώσεις

Η γρίπη, ο νέος κορωνοϊός, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) και οι άλλες αναπνευστικές ιογενείς λοιμώξεις της εποχής συνεχίζουν τη διασπορά τους, οδηγώντας πολλούς ασθενείς όλων των ηλικιών στα νοσοκομεία.
«Αυτό που θα ήθελαν όλοι είναι να απαλλαγούν μια ώρα αρχύτερα από αυτές. Ωστόσο κάνουμε τόσα πολλά λάθη στην αντιμετώπισή τους, ώστε άθελά μας μπορεί και να τις παρατείνουμε», επισημαίνει η Ειδική Παθολόγος δρ Χρυσούλα Λιάκου, MD, PhD, η οποία εξηγεί ποια είναι αυτά τα λάθη και ποιες οι πιθανές συνέπειές τους:
Αγνοούμε τα συμπτώματα. Πολλοί ασθενείς δεν κάνουν τίποτα όταν εκδηλώνουν τα πρώτα συμπτώματα που υποδηλώνουν ιογενή λοίμωξη (π.χ. «δέκατα», συνάχι), αλλά περιμένουν μερικές μέρες για να δουν πως θα εξελιχθούν αυτά. Εν μέσω της εποχής των ιώσεων, όμως, το πιθανότερο είναι πως τα συμπτώματά τους οφείλονται σε κάποια ιογενή λοίμωξη.
Επιπλέον, τα αντιϊικά φάρμακα που συνταγογραφούνται για τη γρίπη ή για την COVID-19 είναι πιο αποτελεσματικά όταν αρχίζουν να λαμβάνονται το νωρίτερο δυνατό από την έναρξη των συμπτωμάτων (μέσα στο πρώτο 48ωρο και μέσα στο πρώτο πενθήμερο, αντίστοιχα). Επομένως, αν έχετε ύποπτα συμπτώματα, συμβουλευθείτε το ταχύτερο έναν ιατρό.
Προσπαθούμε να τις περάσουμε «στο πόδι». Όταν κάποιος έχει ίωση του αναπνευστικού, δεν πρέπει να συνεχίζει την καθιερωμένη ρουτίνα του, αλλά να δίνει χρόνο στον οργανισμό του για ανάρρωση. Ο οργανισμός χρειάζεται ενέργεια για να καταπολεμήσει τον ιό που έχει εισβάλλει στο εσωτερικό του και πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι η ανάπαυση. Επομένως, πρέπει για μερικές μέρες να μείνετε μακριά από τις καθημερινές υποχρεώσεις σας (σχολείο, δουλειά, καθαριότητα σπιτιού κ.λπ.).
Αμελούμε τον ύπνο. Η έλλειψη ύπνου αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, γεγονός που δυσκολεύει την καταπολέμηση των ιώσεων. Μία μελέτη έδειξε πως όσοι κοιμούνται λιγότερες από 6 ώρες το 24ωρο έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες να κολλήσουν κοινό κρυολόγημα σε σύγκριση με όσους κοιμούνται τουλάχιστον 7 ώρες. Κατά την οξεία φάση των ιώσεων είναι σημαντικό να κοιμάστε καλά το βράδυ, αλλά και στη διάρκεια της ημέρας. Αν έχετε έντονα συμπτώματα που σας εμποδίζουν να κοιμηθείτε (π.χ. βήχα), συμβουλευθείτε τον ιατρό σας.
Παίρνουμε αντιβιοτικά. Πολλοί έχουμε στο σπίτι αντιβιοτικά φάρμακα που περίσσεψαν από προηγούμενες λοιμώξεις, οι οποίες ήταν βακτηριακές. Επειδή όμως δεν γνωρίζουμε τη διαφορά ανάμεσα στις λοιμώξεις που προκαλούνται από ιούς με εκείνες που προκαλούνται από βακτήρια, νομίζουμε πως τα αντιβιοτικά είναι κατάλληλα για όλες. Στην πραγματικότητα, πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα έδειξε ότι οι μισοί Ευρωπαίοι πιστεύουν λανθασμένα πως τα αντιβιοτικά καταπολεμούν γρίπη και κρυολόγημα. Πολλοί, εξάλλου, πιστεύουν πως αν πάρουν προληπτικά ένα αντιβιοτικό, η λοίμωξη του αναπνευστικού «δεν θα κατέβει» (δεν θα εξελιχθεί σε βρογχίτιδα ή πνευμονία).
Ωστόσο τίποτε απ’ όλα αυτά δεν ισχύει. Για να περάσει πιο «ανώδυνα» η γρίπη και η COVID-19 υπάρχουν ειδικά αντιϊικά φάρμακα, που όμως συνταγογραφούνται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες. Αν πάρετε αντιβιοτικά δίχως λόγο, όχι μόνο δεν θα επηρεαστεί ο κύκλος της αναπνευστικής λοίμωξης που έχετε, αλλά κινδυνεύετε να μην είναι αποτελεσματικά αν στ’ αλήθεια τα χρειασθείτε, γιατί τα βακτήρια στο σώμα σας θα έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα.
Παίρνουμε πολλά φάρμακα ταυτοχρόνως. Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορα μη συνταγογραφούμενα σκευάσματα που καταπραΰνουν τα συμπτώματα της γρίπης και του κρυολογήματος. Τα φάρμακα αυτά περιέχουν συνδυασμούς δραστικών ουσιών, στις οποίες μπορεί να συμπεριλαμβάνονται παυσίπονο, αντιπυρετικό, κατασταλτικό του βήχα ή/και αποσυμφορητικό. Όλες αυτές οι ουσίες, όμως, διατίθενται και μεμονωμένα.
Αν λοιπόν εσείς πάρετε, λ.χ., ένα αντιπυρετικό με παρακεταμόλη και ταυτοχρόνως έναν συνδυασμό για γρίπη/κρυολόγημα που μεταξύ άλλων περιέχει παρακεταμόλη, υπάρχει κίνδυνος υπερδοσολογίας. Συμβουλευθείτε τον ιατρό ή τον φαρμακοποιό σας, για να μην τα μπερδέψετε. Να διαβάζετε επίσης προσεκτικά το φύλλα οδηγιών χρήσης των φαρμάκων για να τα χρησιμοποιείτε σωστά.
Δεν πίνουμε αρκετά υγρά. Πολλοί ασθενείς κοιμούνται ακατάπαυστα όταν έχουν πυρετό, με συνέπεια να μην πίνουν καθόλου υγρά αν δεν τους ξυπνήσει κάποιος. Άλλοι δεν θέλουν να πιούν τίποτα επειδή πονάει ο λαιμός ή το στομάχι τους. Και κάποιοι, ούτως ή άλλως δεν έπιναν ποτέ αρκετά υγρά.
Η ελλιπής πρόσληψη υγρών, όμως, είναι πολύ μεγάλο λάθος στις αναπνευστικές ιώσεις. Ο οργανισμός τα χρειάζεται για να εκτελεί πολλές λειτουργίες, όπως η ρύθμιση της εσωτερικής θερμοκρασίας με την εφίδρωση, η αραίωση της βλέννας και η μείωση της ρινικής συμφόρησης, η καταπράυνση του πονοκεφάλου κ.λπ. Να πίνετε συχνά υγρά, με μικρές γουλιές. Για περισσότερη ανακούφιση, προτιμήστε ζεστά ροφήματα (π.χ. τσάι, χαμομήλι, ζωμούς). Μπορείτε επίσης να πίνετε λίγο χυμό φρούτων (χωρίς προσθήκη ζάχαρης), κατά προτίμηση φρεσκοστυμμένο.
Δεν τρώμε τίποτα. Μπορεί να ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων που δεν έχουν καθόλου όρεξη όταν είναι άρρωστοι, αλλά είναι σημαντικό να μην μένετε νηστικοί. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού χρειάζονται θερμίδες και θρεπτικά συστατικά για να καταπολεμήσουν τους ιούς που σας αρρωσταίνουν. Αν τις έχουν, θα αναρρώσετε ταχύτερα.
Ιδανική τροφή για τις ιώσεις του αναπνευστικού είναι η κοτόσουπα με λίγο αλάτι και λαχανικά (πατάτα, καρότο). Μεταξύ άλλων παρέχει πρωτεΐνες (κοτόπουλο), υδατάνθρακες (ρύζι, πατάτα), καλά λιπαρά (ελαιόλαδο), βιταμίνη C (πατάτα, λεμόνι, καρότο), κάλιο (πατάτα) και κυστεΐνη (κοτόπουλο). Η κυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ που αραιώνει τις εκκρίσεις. Μελέτες έχουν δείξει ότι μια ζεστή κοτόσουπα μπορεί να καταπραΰνει τα συμπτώματα των κοινών ιώσεων, ιδίως αν περιέχει και λίγο πιπέρι.
Συνεχίζουμε το κάπνισμα. Το κάπνισμα βλάπτει τους πνεύμονες και ερεθίζει τον λαιμό, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα όλων των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Είναι σημαντικό να μην καπνίζετε καθόλου και να μην εκτίθεστε στον καπνό από άλλα άτομα.
Επιστρέφουμε πρόωρα στην καθημερινή ρουτίνα. Πολλοί ασθενείς μόλις δουν χαμηλή πυρετική κίνηση (δέκατα), σηκώνονται από το κρεβάτι και αρχίζουν να εργάζονται, έστω και εξ αποστάσεως. Αυτό είναι λάθος, διότι οι ιώσεις μπορούν εύκολα να υποτροπιάσουν ή να επιπλακούν από βακτηριακές λοιμώξεις (π.χ. πνευμονία). Δεν πρέπει να κάνετε τίποτα κουραστικό, αν δεν περάσετε ένα ολόκληρο 24ωρο απύρετοι (δεν πρέπει να έχετε ούτε δέκατα) και με σαφή βελτίωση των άλλων συμπτωμάτων σας.
Καθυστερούμε να πάρουμε τον ιατρό. Πολλοί ασθενείς φοβούνται να επικοινωνήσουν με τους ιατρούς, μη τυχόν και ακούσουν κάτι που δεν επιθυμούν (π.χ. «πήγαινε στο νοσοκομείο»). Ωστόσο αυτό είναι τεράστιο λάθος, διότι δεν αντιμετωπίζονται πάντοτε οι λοιμώξεις του αναπνευστικού στο σπίτι. Αν έχετε υψηλό πυρετό (πάνω από 39 βαθμούς Κελσίου), μιλήστε αμέσως με τον ιατρό σας. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο αν ο πυρετός συνοδεύεται από πόνο στα πλευρά όταν αναπνέετε ή/και δύσπνοια.
Άλλα συμπτώματα για τα οποία είναι απαραίτητη η ιατρική συμβουλή είναι ο οξύς πόνος στο στήθος στον βήχα ή με την βαθιά ανάσα, η ακραία κόπωση, η αδυναμία κατανάλωσης τροφής και γενικότερα το να νιώθετε άρρωστοι με τρόπο πρωτόγνωρο για εσάς. Συμβουλευθείτε επίσης τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε βελτίωση, αλλά ύστερα επιδεινωθείτε πάλι.
Τέλος, αν πάσχετε από ορισμένες χρόνιες παθήσεις (λ.χ. άσθμα, καρδιοπάθεια, διαβήτης, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, νεφροπάθεια κ.λπ.) είναι απαραίτητο να συμβουλεύεστε αμέσως τον ιατρό σας με το παραμικρό σύμπτωμα που είναι ύποπτο για λοίμωξη του αναπνευστικού.