Θέλω να φυτέψω μια χαρουπιά για σκιά αλλά η πεθερά μου έχει θυμώσει
Στον κήπο βάλε χαρουπιά, σκιά για να σου κάνει
και πότισε την πεθερά ξίδι να πιει χαρμάνι.
Φυτέψτε, λοιπόν, την παρεξηγημένη χαρουπιά, το δέντρο που απαντά σε όλες τις παραμεσόγειες χώρες και χαρείτε τη σκιά του. Η χαρουπιά ή ξυλοκερατιά είναι αειθαλές, φωτόφιλο, μακρόβιο δέντρο με πολύ λίγες απαιτήσεις και χρησιμοποιείται για τον καλλωπισμό δρόμων και πάρκων. Το ύψος του μπορεί να φθάσει μέχρι τα δεκαπέντε μέτρα και ξεχωρίζει για την πυκνή, πλατιά ημισφαιρική κόμη με φύλλα δερματώδη, γυαλιστερά και βαθυπράσινα στην πάνω επιφάνεια. Τα άνθη είναι μικρά και πρασινωπά, με έντονη οσμή, ενώ οι καρποί, τα γνωστά χαρούπια, είναι μακριά, στριφτά και σκληρά πράσινου χρώματος όταν είναι άγουρα και ξυλώδη εξωτερικά, καστανού χρώματος όταν είναι ώριμα. Η σάρκα τους έχει ευχάριστη, γλυκιά γεύση καθώς περιέχουν σάκχαρα και πλήθος θρεπτικών ουσιών, ενώ από αυτά παρασκευάζουμε το χαρουπόμελο και το παστέλι. Οι αλεσμένοι καρποί αποτελούν εξαιρετική ζωοτροφή τροφή για πολλά οικόσιτα ζώα, ενώ από τα σπέρματά τους παρασκευάζεται η ζελατίνη κατόπιν επεξεργασίας. Το ξύλο της είναι άριστο καυσόξυλο, ιδιαίτερα χρήσιμο σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Στο παρελθόν, οι αποξηραμένοι σπόροι της χαρουπιάς χρησίμευαν για το ζύγισμα των μπαχαρικών στην Αφρική καθώς και του χρυσού και των πολύτιμων λίθων στις Ινδίες. Άλλωστε, η μονάδα βάρους “καράτι” προέρχεται από το βάρος του σπόρου του χαρουπιού και ισοδυναμεί με 200 χιλιοστά του γραμμαρίου.
Τι να κάνω για να μη μου ξαναμαυρίσουν οι δέσπολες;
Για να μη δεις τις δέσπολες ξανά να σου μαυρίσουν
να τις ψεκάσεις με χαλκό λιγάκι πριν ανθίσουν.
Το φουζικλάδιο είναι η κυριότερη ασθένεια της δεσπολιάς που προσβάλλει καρπούς, φύλλα, άνθη και λιγότερο των βλαστούς. Για να την αντιμετωπίσετε, ψεκάστε με χαλκούχο βιολογικό σκεύασμα λοιπόν λίγο πριν την άνθιση και μετά την καρπόδεση. Απομακρύνετε τα προσβεβλημένα φύλλα και καρπούς από το δέντρο κι από το έδαφος και κάψτε τα. Η δεσπολιά ή μουσμουλιά είναι δέντρο αειθαλές, με ευθύγραμμο κορμό, με μεγάλα πράσινα δερματώδη σκληρά φύλλα, ανοιχτοπράσινα και χνουδωτά στο κάτω μέρος. Κατάγεται από την Κίνα και στη Μεσόγειο εισήχθη γύρω στα τέλη του 17ου αιώνα. Στη χώρα μας, το ενδιαφέρον για την καλλιέργειά της, αναζωπυρώθηκε τα τελευταία χρόνια καθώς τα μούσμουλα εμφανίζονται στην αγορά μια περίοδο που υπάρχει πραγματικό έλλειμμα από φρέσκα φρούτα. Το δέντρο ανθίζει από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο και δίνει ώριμους καρπούς από τον Απρίλιο ως τον Μάιο. Η δεσπολιά είναι ανθεκτική στο ψύχος και στη ζέστη, ενώ το ύψος του δέντρου μπορεί να φτάσει και τα 8 μέτρα. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο.
Μπορώ να καλλιεργήσω ρόκα στο μπαλκόνι μου;
Φύτεψε ρόκα φίλε μου, βάλτη σε ζαρντινιέρα,
για να ’χει η σαλάτα σου πικάντικο αέρα.
Μπορείτε να φυτέψετε ρόκα από τον Οκτώβρη ως τον Απρίλη, είτε σε γλάστρες είτε στον κήπο σας, για να έχετε φρέσκια ρόκα για την κουζίνα σας όλο τον χρόνο. Η ρόκα είναι μονοετές χειμωνιάτικο φυτό, ανθίζει από τον Μάη έως τον Ιούλιο κι η καταγωγή της είναι από τη Νοτιοανατολική Ασία, αλλά καλλιεργείται τόσο στις περιοχές της Μεσογείου όσο στη Βόρειο Αμερική. Τοποθετήστε, λοιπόν, τους σπόρους ρόκας σε βάθος περίπου 0,5 εκατοστών σε φυτόχωμα ή στο έδαφος, αφού έχετε ενσωματώσει πριν λίγη καλοχωνεμένη κοπριά ή βιολογικό λίπασμα. Ο σπόρος της παρουσιάζει εξαιρετική φυτρωτικότητα και είναι σίγουρο ότι αν την ποτίζετε συχνά σε 4 – 5 εβδομάδες θα έχετε φυτά έτοιμα για συγκομιδή. Η ρόκα έχει πικάντικη, πιπεράτη και αρωματική γεύση και τόσο ο βλαστός όσο και τα φύλλα τρώγονται φρέσκα, σε σαλάτες, ενώ εμπλουτίζουν και τη γεύση πολλών πιάτων. Ταιριάζει πολύ με μαρούλι, σπανάκι, γλιστρίδα, ντομάτες, άνηθο και φρέσκα κουκιά ή κρεμμυδάκια γαρνιρισμένη από βιολογικό ελαιόλαδο και ξίδι μπαλσάμικο.
Μπορείτε να μου πείτε τι σόι αρωματικό είναι το μυρώνι;
Μυρώνι αρωματικό σε βάζω σε σαλάτα,
δίνεις και γεύση έντονη σε πειραγμένα πιάτα.
Το μυρώνι ή ανθρίσκος είναι για φυτό ποώδες, μονοετές με πασσαλώδη, σχετικά επιφανειακή ρίζα και πολύ μικρά οδοντωτά φύλλα τα οποία βγαίνουν αντίθετα το ένα από το άλλο και αποτελούνται από 3-9 φυλλάρια πτεροειδή. Το ύψος του φθάνει τα 5 έως 10 εκατοστά και το βρίσκουμε στα χωράφια, λιβάδια και χέρσες περιοχές τον χειμώνα και την άνοιξη και το μαζεύουμε για τα μικρά και τρυφερά φύλλα του. Επίσης, μπορούμε να το καλλιεργήσουμε σπέρνοντας επιφανειακά τους σπόρους του σε έδαφος μέσης σύστασης, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Σαν βότανο, το μυρώνι δρα ως διουρητικό και καθαρτικό, ενώ παραδοσιακά θεωρούσαν ότι έχει και αφροδισιακές ιδιότητες και το χρησιμοποιούσαν ως εμμηναγωγό. Σε μερικές περιοχές της χώρας μας και ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο είναι ένα από τα πλέον συνηθισμένα λαχανικά καθώς το χρησιμοποιούν σε μικρή ποσότητα στις σαλάτες τους ως μυρωδικό λόγω της έντονης γεύσης του. Επίσης δίνει ιδιαίτερη νοστιμιά στις πίτες, μαγειρεύεται με κρέας, ψάρι και όσπρια, ενώ χρησιμοποιείται σε σούπες, ομελέτες και φαγητά γιαχνί.
Για περισσότερα άρθρα επισκεφθείτε το Garden blog που επιμελείται ο Κώστας Λιονουδάκης στο www.mistιkakipou.gr
