Tα Μυστικά του Κήπου…

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες βασιλικού;
Θα μου πείτε τις πιο χαρακτηριστικές;

Βασιλικούς πλατυφύλλους,
και με το μωβ το χρώμα,
ψάξε κι αγιορείτικους,
μα και σγουρούς ακόμα.

Yπάρχουν περίπου 500 ποικιλίες βασιλικού, με τις πιο γνωστές να είναι ο πλατύφυλλος, ο κατσαρός, ο μεγαλόφυλλος και ο μελανόφυλλος, ο σγουρός, ο μικρόφυλλος, ο σαραντάφυλλος. Στις περισσότερες ποικιλίες του είναι φυτά μονοετή -ελάχιστες ποικιλίες είναι πολυετείς. O πολυετής βασιλικός ή δενδροβασιλικός ή αγιορείτικος είναι ανθεκτικός στο χειμωνιάτικο κρύο, καλλιεργείται σε σκιερά μέρη τόσο για την καλλωπιστική του αξία, όσο και για τη χρήση των φύλλων του σαν καρύκευμα. Το ύψος του μπορεί να φθάσει ακόμη και τα δύο μέτρα, ενώ η διάρκεια ζωής του μέχρι τα τέσσερα χρόνια. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους, από τον Μάρτη μέχρι την αρχή του καλοκαιριού, ανάλογα με το κλίμα της περιοχής όπου σπέρνεται. Αν πάρετε έτοιμο φυτό από φυτώριο και το μεταφυτέψετε, φροντίστε να τον κορφολογείτε συχνά κόβοντας λίγα φύλλα κάθε φορά και να αφαιρείτε τα άνθη του μόλις σχηματίζονται. Με αυτόν τον τρόπο, αναπτύσσονται νέοι πλευρικοί δυνατοί βλαστοί και  παρατείνεται η μακροζωία του ειδικά αν ενσωματώνουμε στο χώμα κάθε 15 μέρες βιολογικό λίπασμα αζώτου. Ο σγουρός βασιλικός είναι γνωστός και σαν μικρός ή νάνος, θεωρείται ξεχωριστό είδος, με μικρό ανάστημα, μέχρι είκοσι εκατοστά, φουντωτό φύλλωμα σε σχήμα σφαίρας και χαρακτηριστικό λεπτό άρωμα. Καλλιεργείται σε γλάστρα, χρησιμοποιείται σαν διακοσμητικό στις μπορντούρες των κήπων, ενώ φυτεύεται και σε λαχανόκηπους για εντομοδιωκτικούς σκοπούς. Υπάρχει ο κλασικός πράσινος βασιλικός: ο πιο αγαπητός με πλούσια συμπαγή βλάστηση, ωοειδή φύλλα σε πράσινο φωτεινό χρώμα και απαλή ευχάριστη μυρωδιά. Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία καθώς παράγει τα καλύτερα αιθέρια έλαια. Υπάρχει και  ο ιώδης βασιλικός: όμοιος με την ποικιλία, αλλά διαφέρει στα ιώδη λουλούδια, φύλλα και στελέχη. Υπάρχει ο βασιλικός ναπολιτάνο με τα φύλλα φουσκωτά και διπλωμένα, θυμίζουν του μαρουλιού που αποτελεί την καλύτερη ποικιλία για καρυκεύματα, κονσέρβες και σάλτσα πέστο. Τέλος, χαρακτηριστικός είναι και ο βασιλικός μαμούθ μια ποικιλία ημινάνα, με πλούσια βλάστηση και πολύ πλατιά φύλλα. Χρησιμοποιείται κυρίως για αποξήρανση.

Θέλω ένα μυρωδάτο λουλούδι να αναπιαστεί στον κοινό φράκτη με την πανέμορφη γειτόνισσα.

Ωραία μου γειτόνισσα, το φράκτη μας θα κάνω,
μ’ ευωδιαστό αγιόκλημα, για να σε κουζουλάνω

Το  αγιόκλημα είναι αναρριχόμενο φυτό κατάλληλο για να αναπτυχθεί επάνω σε φράκτες, καφασωτά, αψίδες ή πέργκολες. Τα λουλούδια του έχουν σχήμα σάλπιγγας, εμφανίζονται από το τέλος του χειμώνα μέχρι την αρχή της άνοιξης ή από την αρχή της άνοιξης μέχρι το τέλος του καλοκαιριού και το χρώμα τους ξεκινάει από κρεμ και ανοιχτό κίτρινο μέχρι έντονο κόκκινο, μαβή και τριανταφυλλί. Συνοδεύονται από όμορφους καρπούς που το χρώμα τους μπορεί να είναι άσπρο, κίτρινο, πορτοκαλί, κόκκινο, μπλε ή και μαύρο. Το ιαπωνικό αγιόκλημα είναι το πιο γνωστό είδος του με ικανότητες αναρρίχησης και εδαφοκάλυψης. Οι επεκτατικές του δυνατότητες μπορούν να καλύψουν όχι μόνο μικρά φυτά, αλλά και μεγάλα δέντρα. Ωστόσο, είναι αγαπητό σε ανθρώπους και πουλιά για τα αρωματικά λουλούδια του. Το ιαπωνικό αγιόκλημα (Lonicera japonica) είναι ενδημικό φυτό της ανατολικής Ασίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Κορέας. Τώρα έχει εγκλιματιστεί σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και της Αμερικής. Προτιμά τη μερική σκιά από τον πλήρη ήλιο και υγρό χώμα. Το χειμώνα κάνουμε βαθύ κλάδεμα για να αποτρέψουμε την ξυλώδη ανάπτυξή του και του προσφέρουμε τη στήριξη μιας πέργκολας. Αυτός ο αναρριχητικός θάμνος διαθέτει πυκνό ριζικό σύστημα, που έχει τη δυνατότητα να επεκτείνεται πλευρικά σε απόσταση 7 με 10 πόδια και βάθος 3 έως 4 ποδιών. Τα φύλλα του είναι απλά, αντικριστά, έχουν οβάλ, στενόμακρο σχήμα που μοιάζει με φτερό ή ψαροκόκαλο, είναι ημι-αειθαλή, μπορούν να παραμείνουν στο θάμνο για όλη τη διάρκεια του χρόνου και φθάνουν τις 3 ίντσες μήκος. Τα εξαιρετικά αρωματικά, διπλόχειλα άνθη του σχηματίζονται σε ζευγάρια, στις μασχάλες των νεαρών κλαδιών και παράγονται σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Έχουν μήκος 1 με 2 ίντσες και χρώμα άσπρο με μια ρόδινη απόχρωση όταν είναι νεαρά και κιτρινίζουν καθώς μεγαλώνουν σε ηλικία. Παράγουν ένα σφαιρικό μαύρο καρπό, σα δρύπα, που περιέχουν έναν με τρεις σπόρους.

Οι αγγουριές μου παρόλο που τις ποτίζω
φαίνονται σα μαραμένες. Τι μπορεί να φταίει;

Φουζάριο της αγγουριάς, σαν έχει υγρασία,
αποπληξία έρχεται και γιατριά καμία.

Η αδροφουζαρίωση της αγγουριάς είναι ασθένεια του εδάφους, όπου ο μύκητας εγκαθίστανται στα αγγεία του ξύλου (αδρομύκωση), με αποτέλεσμα τα φυτά να γίνονται καχεκτικά ή να αποξηραίνονται. Το παθογόνο προσβάλλει τα φυτά σε όλα τα στάδια ανάπτυξής τους και προκαλεί προφυτρωτικές – μεταφυτρωτικές τήξεις και αδρομύκωση. Τα φυτάρια σαπίζουν στη βάση του στελέχους. Σε χρόνια εξέλιξη της ασθένειας τα φυτάρια δεν ξεραίνονται, αλλά προκαλείται ανωμαλία της κανονικής τους ανάπτυξης. Σε ευνοϊκές συνθήκες, στα σημεία προσβολής εμφανίζονται καστανές και ασπριδερές εξανθίσεις που είναι οι καρποφορίες του μύκητα. Στα αγγεία του ξύλου εμφανίζεται κιτρινοκαστανός μεταχρωματισμός. Είναι δυνατό στην οξεία μορφή της ασθένειας το προσβεβλημένο φυτό να μαραθεί απότομα μέσα σε λίγες ημέρες από την προσβολή. Μερικές φορές μπορεί να μαραθεί μόνο ένας πλάγιος βλαστός. Σπανιότερα εμφανίζεται και το σύμπτωμα της προοδευτικής μάρανσης όπου αρχικά στα κατώτερα φύλλα παρατηρείται βαθμιαίο κιτρίνισμα και μάρανση. Ο μαρασμός γίνεται μόνιμος και επεκτείνεται σε όλο το φυτό με αποτέλεσμα τα φύλλα τελικά να ξεραίνονται. Αυτό οφείλεται στις υψηλές θερμοκρασίες, στη ξήρανση και στο φορτίο των καρπών. Ο μύκητας Fusarium oxysporum f.sp. cucumerinum είναι το παθογόνο αίτιο της ασθένειας. Διαχειμάζει με τη μορφή σπορίων στο έδαφος, σε φυτικά υπολείμματα και σε άλλα οργανικά υλικά για πολλά χρόνια. Η είσοδος του παθογόνου στα φυτά γίνεται από τις ρίζες, από ανοίγματα που δημιουργούνται κατά την ανάπτυξή τους. Η μετάδοση της ασθένειας γίνεται με τους σπόρους, το έδαφος, τα μολυσμένα οργανικά υποστρώματα και φυτάρια, το νερό ποτίσματος, τα εργαλεία, τον αέρα και τη βροχή. Για την αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής εφαρμόζονται τα παρακάτω μέτρα: Αμειψισπορά (εναλλαγή καλλλιεργειών) για τρία χρόνια, απομάκρυνση και καταστροφή των φυτικών υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας, χρησιμοποίηση υγιούς σπόρου, φύτευση υγιών φυταρίων, όχι βαθύ παράχωμα κατά τη μεταφύτευση και αποφυγή υπερβολικής υγρασίας στη βάση του στελέχους.