Καθώς διανύουµε τη Μεγάλη Εβδοµάδα των Παθών, ο νους και η καρδιά του πιστού στρέφεται στον Γολγοθά. Εκεί όπου ο Χριστός, Θεάνθρωπος και Λυτρωτής, βιώνει την απόλυτη αγωνία, τη σωµατική εξάντληση και τη θυσία από αγάπη για τον άνθρωπο. Ωστόσο, για την ιατρική, αυτή η πορεία δεν είναι µόνο πνευµατική εµπειρία, αλλά ένα παράδειγµα σωµατικού µαρτυρίου, που επιστηµονικά µπορεί να ερµηνευτεί µε θαυµαστό σεβασµό.
Η αγωνία στη Γεσθηµανή και η αιµατιδρωσία
Ο Ιησούς δεν ξεκινά το µαρτύριό Του στον Σταυρό, αλλά ήδη από τη Γεσθηµανή. Η σκηνή της προσευχής στον Κήπο της Γεσθηµανής είναι από τις πλέον ανθρώπινες, αλλά και θεολογικά συγκλονιστικές. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς — που ήταν και ιατρός — περιγράφει µε ακρίβεια: «Και γενόµενος εν αγωνία, εκτενέστερον προσηύχετο· και εγένετο ο ιδρως αυτού ωσεί θρόµβοι αίµατος καταβαίνοντες επί την γην» (Λουκ. 22, 44).
Το φαινόµενο αυτό αναφέρεται στην ιατρική ως αιµατιδρωσία (hematidrosis) — µια εξαιρετικά σπάνια κλινική κατάσταση, κατά την οποία το άτοµο εξιδρώνει αίµα, συνήθως κάτω από συνθήκες ακραίου ψυχοσωµατικού στρες. Η αιτιολογία περιλαµβάνει τη ρήξη των τριχοειδών αγγείων που περιβάλλουν τους ιδρωτοποιούς αδένες, µε αποτέλεσµα το αίµα να διαρρέει στους ιδρωτοφόρους πόρους και να αναµειγνύεται µε τον ιδρώτα.
Η κατάσταση αυτή έχει περιγραφεί συχνότερα σε νεαρά άτοµα που βιώνουν έντονα τραυµατικά ή φοβικά βιώµατα. Οι καταγεγραµµένες περιπτώσεις περιλαµβάνουν ανθρώπους που βίωναν ακραίες ψυχολογικές πιέσεις, όπως φυλακισµένους λίγο πριν την εκτέλεση ή στρατιώτες πριν από τη µάχη. Παρά τη θεαµατική εικόνα της αιµορραγίας, το φαινόµενο είναι αυτοπεριοριζόµενο και δεν οδηγεί σε µαζική απώλεια αίµατος.
Από παθοφυσιολογικής άποψης, θεωρείται πως η έντονη διέγερση του συµπαθητικού νευρικού συστήµατος προκαλεί αγγειοσυστολή, ακολουθούµενη από αιφνίδια αγγειοδιαστολή, γεγονός που προκαλεί ρήξη των µικρών αγγείων γύρω από τους ιδρωτοποιούς αδένες. Επιπλέον, σε ακραίες καταστάσεις stress έχει παρατηρηθεί το φαινόµενο διαπίδησης (diapedesis), κατά το οποίο τα ερυθρά αιµοσφαίρια διαπερνούν το ενδοθήλιο των αγγείων και καταλήγουν στους ιστούς ή στους εκφορητικούς πόρους των αδένων.
Η περίπτωση του Χριστού είναι η πιο γνωστή και συµβολικά φορτισµένη αναφορά αιµατιδρωσίας. Η επιστηµονική ερµηνεία ενισχύει τη σωµατική αλήθεια του Πάθους καθώς ο Χριστός δεν προσποιήθηκε τον πόνο· τον έζησε µέχρι τέλους, σωµατικά και υπαρξιακά.
Η ιατρική ως διακονία
Για εµάς που υπηρετούµε την ιατρική, η Μεγάλη Εβδοµάδα έχει και έναν δεύτερο καθρέφτη: αυτόν της αυταπάρνησης. Όπως ο Χριστός δεν απέφυγε την ανθρώπινη οδύνη, έτσι και ο γιατρός οφείλει να στέκεται δίπλα στον πάσχοντα µε αίσθηµα αποστολής.
Η ιατρική δεν είναι µόνο διάγνωση και θεραπεία. Είναι παρηγοριά, παρουσία, συνοδοιπορία στον πόνο. Κάθε ασθενής που αντιµετωπίζει τον φόβο του θανάτου, αναζητά — ίσως χωρίς να το λέει — µια ανάσα πίστης. Κάτι από την παρηγορητική δύναµη εκείνου που, πάνω στον Σταυρό, ψιθύρισε «διψώ» — όχι µόνο από σωµατική εξάντληση, αλλά από δίψα να προσφέρει ζωή.
Όταν η επιστήµη υποκλίνεται στο µυστήριο
Καθώς πλησιάζουµε στην Ανάσταση, η εικόνα του Ιησού που ιδρώνει αίµα δεν είναι µόνο σύµβολο αγωνίας, αλλά και της άπειρης αγάπης Του. Ο Ιατρός των ψυχών και των σωµάτων δεν θεράπευσε µε θαύµατα την οδό του Πάθους· την περπάτησε µέχρι τέλους, για να αγκαλιάσει κάθε ανθρώπινο πόνο. Κι ίσως, σε κάποιες στιγµές, όταν όλα µοιάζουν να µην έχουν νόηµα, τότε είναι που ο Ιησούς της Γεσθηµανής γίνεται ο δικός µας συνοδοιπόρος – ο µόνος που µπορεί να κατανοήσει πλήρως τον πόνο του άλλου, γιατί τον έζησε στην απόλυτη του µορφή.
Η ιατρική, λοιπόν, καλείται να βαδίσει µε ταπεινότητα εκεί όπου ο άνθρωπος παλεύει µε τα όρια του. Να σκύψει πάνω από τον ασθενή όχι µόνο µε γνώση, αλλά µε καρδιά. Και σε κάποιες στιγµές, που ξεπερνούν τα όρια της κλινικής λογικής, να σωπάσει και να αποδεχθεί ότι το θαύµα δεν καταργεί την επιστήµη — απλώς της υπενθυµίζει τα όριά της.
Εκεί, στη σιωπή της νύχτας της Ανάστασης, η ιατρική βρίσκει τον εαυτό της. Ανάµεσα στο φως της πίστης και στο αίµα της θυσίας, η ιατρική επιστήµη θυµάται πως δεν αρκεί να θεραπεύει. Πρέπει να συµπάσχει. Όταν ο ιδρώτας γίνεται αίµα, τότε η φροντίδα γίνεται αυταπάρνηση. Κι όταν η προσφορά φτάνει στο σηµείο της θυσίας, τότε γεννιέται η αληθινή ελπίδα για ζωή.
*Ο ∆ηµήτρης Ανυφαντάκης είναι ιατρός, MSc,PhD, διευθυντής Κέντρου Υγείας Κισσάµου
Βιβλιογραφικές αναφορές:
Holoubek, J. E., & Holoubek, A. B. (1996). Blood, Sweat and Fear: A Classification of Hematidrosis. Journal of Medicine, 27(3–4), 115–133.
Zugibe, F. T. (2005). The Crucifixion of Jesus: A Forensic Inquiry. M. Evans and Company.
Anyfantakis, D., Tsoucalas, G., Karelis, A., Papazoglou, N., Spandidos, D.A., Krasagakis, K., & Symvoulakis, E. (2024). Diapedesis leading to hematidrosis due to abrupt emotional suffering (Review). Experimental and Therapeutic Medicine, 28, 453.
