Τα ψέματα της Exxon τα μεγάλα

Eίναι αποδεδειγμένο μαθηματικά και εμπειρικά ότι οι έρευνες για νέους υδρογονάνθρακες θα εκτροχιάσουν τους στόχους συγκράτησης της κλιματικής κρίσης στον 1,5 ή στους 2 βαθμούς Κελσίου. Όλες οι μετρήσεις δείχνουν ότι οι παγετώνες οι οποίοι παρέχουν ύδρευση και άρδευση σε δισεκατομμύρια ανθρώπους εξαφανίζονται ανεπιστρεπτί.

Σοβαρές επιστημονικές αναλύσεις προβλέπουν ότι οι μισοί παγετώνες θα έχουν λιώσει μέχρι το 2100. Καλλιεργητές στην Ισπανία χάνουν τα νερά των Πυρηναίων, στην Καλιφόρνια χάνουν τα νερά της Σιέρρα Νεβάδα, στην Κεντρική Ευρώπη οι αλπικοί παγετώνες λιώνουν, ενώ η τήξη των παγετώνων των Ιμαλαΐων επηρεάζει 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Παρακολουθώ το δελτίο καιρού στην τηλεόραση και εντυπωσιάζομαι από κάποιους Έλληνες παρουσιαστές που μιλούν χαμογελαστοί για “καλοκαιρία” στην καρδιά του χειμώνα. Η μετεωρολόγος Laura Tobin του τηλεοπτικού δικτύου ITV της Βρετανίας μίλησε στον Guardian για την πρόγνωση του καιρού που έκανε στις 19 Ιουλίου 2022: «Όταν είπα τον καιρό εκείνη την Τρίτη το πρωί, προέβλεψα θερμοκρασία πάνω από 40 βαθμούς. Ύστερα καθώς συζητούσα με τον παραγωγό μου είχα δάκρυα στα μάτια».

Η μετεωρολόγος Kait Parker του Weather Channel της IBM δήλωσε επίσης στον Guardian: «Πρέπει να μιλάμε για το κλίμα σε κάθε πρόγνωση καιρού… Το κοινό πρέπει να γνωρίζει ότι η κατάσταση είναι άσχημη αλλά μπορούμε να συγκρατήσουμε την επιδείνωση».
Χάρις σε μαθηματικές αναλύσεις σήμερα είμαστε σε θέση να αποδίδουμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα με υψηλή βεβαιότητα στην κλιματική υπερθέρμανση που προκαλούν κυρίως τα ορυκτά καύσιμα. Και η πρώτη ενέργεια για να συγκρατήσουμε την υπερθέρμανση είναι η άμεση παύση νέων εξορύξεων. Η κυβέρνησή μας όμως έχει αναθέσει στην ExxonMobil να κάνει ακριβώς το αντίθετο. Το ίδιο γίνεται στη Βόρεια Θάλασσα, στη Γουιάνα, στην Αγκόλα, στη Βραζιλία, στην Αργεντινή και πάει λέγοντας. Ποια είναι η συμπεριφορά της εταιρείας;
Στις 13 Ιανουαρίου 2023 δημοσιεύθηκε στο σπουδαίο επιστημονικό περιοδικό Science ένα άρθρο από ερευνητές του Χάρβαρντ και του Πανεπιστημίου του Πότσνταμ σχετικά με αυτή τη συμπεριφορά (Supran et al., Science 379, 2023). Ακολουθούν μερικές από τις διαπιστώσεις του άρθρου: «Οι επιστήμονες της Exxon [μετέπειτα ExxonMobil] προειδοποιούσαν τουλάχιστον από το 1977 τους διευθυντές της σχετικά με τη “δυνάμει καταστροφική” ανθρωπογενή (προκαλείται από ανθρώπους) παγκόσμια υπερθέρμανση».

Η επίγνωση του επερχόμενου λόγω καύσεων ορυκτών καυσίμων δεν ήταν αποκλειστικότητα της Exxon. Το γνώριζαν εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής, η Total, η Ford και η General Motors από τη δεκαετία του1970 και η Shell από τη δεκαετία του 1980.
«Έχει αποδειχθεί ότι, επί έτη, η δημόσια πολιτική της Exxon ήταν -σύμφωνα με ένα εσωτερικό μνημόνιο του 1988- “να τονίζεται η αβεβαιότητα των επιστημονικών διαπιστώσεων σχετικά με το φαινόμενο θερμοκηπίου”». Η εταιρεία απέφευγε να αποδεχθεί δημόσια «τη δυνατότητα ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης». Ο τότε διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας και μετέπειτα υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ επί Τραμπ, Ρεξ Τίλερσον, δήλωσε το 2015: «Δεν γνωρίζουμε τις κλιματικές συνέπειες συγκεντρώσεων [διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα] 600 μερών στο εκατομμύριο σε σχέση με τα 450 επειδή απλώς τα [μαθηματικά] μοντέλα δεν είναι καλά». Σήμερα η ατμόσφαιρα περιέχει 420 μέρη στο εκατομμύριο. Αλλά τα μοντέλα έχουν αποδειχθεί από τις μετρήσεις εξαιρετικά αξιόπιστα και πολλά από αυτά τα δημιούργησαν οι επιστήμονες της Exxon. Η εταιρεία είχε προβλέψει την υπερθέρμανση του πλανήτη με εξαιρετική ακρίβεια. Για να διασφαλίσει όμως τα δισεκατομμύρια των κερδών εψεύδετο ασύστολα συμβάλλοντας στην καταστροφή του κλίματος.

Σε άλλο σημείο το άρθρο σημειώνει: «Πόλεις, χώρες και πολιτείες έχουν υποβάλει δεκάδες μηνύσεων κατά της ExxonMobil αλλά και άλλων εταιρειών για εξαπάτηση και ευθύνες για κλιματικές αποζημιώσεις. Ο γενικός εισαγγελέας της Μασαχουσέτης για παράδειγμα, θεωρεί ότι η ExxonMobil είχε «επί μακρόν επιστημονική γνώση για τα αίτια και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής» και επιδόθηκε σε “εκστρατείες εξαπάτησης του κοινού”». Αυτή είναι η εταιρεία που θα σώσει την Ελλάδα.
Η εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων Lazard έχει εκτιμήσει τα μέσα κόστη ηλεκτροπαραγωγής σε δολάρια ανά μεγαβατώρα καθ’ όλη τη ζωή ενός σταθμού το 2021. Για τα φωτοβολταϊκά 28 έως 41 δολάρια και για τα αιολικά ξηράς 26 έως 50 δολάρια. Αντίθετα για τον άνθρακα τα κόστη είναι 65 έως 152 και για το φυσικό αέριο 45 έως 74 δολάρια. Εντούτοις πραγματοποιούμε μελλοντικές επενδύσεις σε ακριβότερο φυσικό αέριο υποθηκεύοντας το κλίμα, την οικονομία και την επιβίωσή μας.
Η Ιστορία βρίθει από καταστροφικές αποφάσεις ηγετών πεισμένων για την παντογνωσία τους οι οποίοι οδήγησαν έθνη στην απώλεια. Επί του προκειμένου έχουμε τη σπάνια δυνατότητα πρόβλεψης του μέλλοντος χάρις στην επιστήμη. Η άγνοια δεν έχει την παραμικρή δικαιολογία. Για μερικά ακόμη δισεκατομμύρια σε λίγους, για ένα αμφίβολο παρόν και μέλλον για όλους.

*Ο Γιάννης Α. Φίλης είναι π. πρύτανης
του Πολυτεχνείου Κρήτης