Μια νέα χρονιά πρέπει να ξεκινάει µε αισιοδοξία. Όµως, τους επόµενους µήνες, οι απειλές θα είναι αµέτρητες: αύξηση της επιθετικής τακτικής της Ρωσίας στην Ουκρανία, έξαρση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, κινέζικη στρατιωτική πίεση στην Ταϊβάν, βορειοκορεάτικες προκλήσεις, πρόσβαση του Ιράν στην ατοµική βόµβα, συνεργασία όλο και στενότερη µεταξύ Μόσχας, Πεκίνου, Τεχεράνης και Πιονγκγιάνγκ… Και όλα αυτά, κατά τη διάρκεια ενός έτους που θα περιλαµβάνει περισσότερες από 70 εκλογές στον πλανήτη, συµπεριλαµβανοµένων των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ.
Τα ρίσκα
Οι πόλεµοι στην Ουκρανία και τη Γάζα αναµένεται να συνεχιστούν φέτος. Άλλοι θα µπορούσαν να ξεκινήσουν καθώς υπάρχουν ακόµα πολλές περιοχές έντασης στον κόσµο.
Για τους Ευρωπαίους, η κύρια καταστροφή θα ήταν µια στρατιωτική κατάρρευση της Ουκρανίας λόγω έλλειψης επαρκούς δυτικής βοήθειας.
Όλη η Ευρώπη θα αποδυναµωνόταν. Αυτό το σκοτεινό σενάριο θα ήταν πιο πιθανό να πραγµατοποιηθεί εάν ο Donald Trump, ο οποίος πιθανώς θα σταµατούσε την αµερικανική υποστήριξη για το Κίεβο, εάν επέστρεφε στην εξουσία. Μια προοπτική που είναι ακόµη πιο ανησυχητική καθώς ο ρεπουµπλικάνος θα µπορούσε να θέσει υπό αµφισβήτηση τη δέσµευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ. Μια νίκη του Trump είναι το κυρίαρχο ρίσκο.
Στη Νότια Αµερική, η όρεξη του Καράκας για τη γειτονική Γουιάνα, µε τους τεράστιους πετρελαϊκούς πόρους είναι ανησυχητική, ακόµα και αν οι δύο χώρες δεσµεύτηκαν, στα µέσα ∆εκεµβρίου, να µην χρησιµοποιήσουν βία.
Στις περιοχές Αφρική και Μέση-Ανατολή, η σύγκρουση µεταξύ Χαµάς και Ισραήλ απειλεί να πυροδοτήσει όλη την περιοχή, ενώ οι Χούτι δεν διστάζουν να επιτεθούν στη θαλάσσια κυκλοφορία. Στη Λιβύη, το Νότιο Σουδάν, τη Μοζαµβίκη, το Κονγκό, θα ξαναρχίσει ο εµφύλιος; Στη Σοµαλία και την Αιθιοπία, η βία παραµένει σηµαντική.
Στην Κεντρική Ασία, το Αζερµπαϊτζάν θα µπορούσε να επιδιώξει µια νέα στρατιωτική νίκη επί των Αρµενίων στον Καύκασο. Τα όπλα θα µπορούσαν για άλλη µια φορά να αντηχήσουν µεταξύ Τατζικιστάν και Κιργιστάν, των οποίων η συνοριακή διαµάχη παραµένει ανεπίλυτη.
Σε Ασία-Ειρηνικό, η απόφαση του Νέου ∆ελχί να τερµατίσει το ηµιαυτόνοµο καθεστώς του Κασµίρ θα µπορούσε να ξεκινήσει έναν νέο κύκλο βίας στην Ινδία, η οποία έχει συνοριακές διαφορές µε το Πακιστάν και την κίνα. Το Πεκίνο θα επιτεθεί στην Ταιβάν; Αυτό είναι µεγάλο και επικίνδυνο ρίσκο σύγκρουσης (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Ταιβάν-Κίνα: ∆αυίδ εναντίον Γολιάθ, Το Βήµα, 03.08.2020).
Συµπερασµατικά, από τη στιγµή που δεν υπάρχει µια παγκόσµια δύναµη ασφάλειας, όλες οι παγωµένες ή αδρανείς συγκρούσεις µπορούν να ξεσπάσουν. Όπως είπε ο Winston Churchill, ένας απαισιόδοξος βλέπει δυσκολία σε κάθε ευκαιρία, ένας καιροσκόπος βλέπει ευκαιρίες σε κάθε δυσκολία.
Ο διασυνοριακός συντονισµός και συνεργασία παραµένει ένας από τους κύριους τρόπους για την αποφυγή ή τον µετριασµό των παγκόσµιων ρίσκων. Αυτό µπορεί να λάβει πολλές µορφές, όπως συµφωνίες µη διάδοσης των πυρηνικών όπλων, συµµόρφωση µε ελάχιστα πρότυπα για παγκόσµια θέµατα όπως η κλιµατική αλλαγή και διεθνείς συµφωνίες για ζητήµατα όπως το ελεύθερο εµπόριο και η ασφάλεια.
Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης
Ακαδηµαϊκός
Πολυτεχνείο Κρήτης
Επίτιµος ∆ρ. ΑΠΘ
Paris School of Business
