Τα ριζίτικά μας τραγούδια

Κύριε διευθυντά,
επειδή έχω ασχοληθεί επιστάμενως με τα Ριζίτικα τραγούδια και τα προβλήματά τους, δράττομαι της ευκαιρίας να γράψω και πάλι τις δικές μου απόψεις, χωρίς να αμφισβητώ τις πνευματικές και τις επιστημονικές γνώσεις αρθρογράφων σε διάφορα έντυπα, αλλά για να τους δώσω την ευκαιρία να διαβάσουν και τις δικές μου απόψεις. Ισως έτσι πλουτίσουν ακόμη περισσότερο τις δικές τους γνώσεις.
Η επιστολή μου αυτή, με βάση την ευθύνη που μου αναλογεί για την τύχη του Ριζίτικου τραγουδιού, απευθύνεται στον καθένα που σέβεται και αγαπά την πολιτισμική μας κληρονομιά και τη μουσική μας παράδοση, το Ριζίτικο τραγούδι.
Τα Ριζίτικα τραγούδια δεν είναι όπως τα δημοτικά τραγούδια που έρχονται και παρέρχονται. Τα Ριζίτικα δημιουργήθηκαν από τους αναλφάβητους προγόνους μας και έρχονται από τα βάθη των αιώνων, μεταδιδόμενα από γενιά σε γενιά και από αιώνα σε αιώνα, και ρίζωσαν στους πρόποδες των Λευκών Ορέων, όπως λέει ο κ. Καβρουλάκης, και τα βρήκαμε εμείς.
Είναι μεγάλη η ευθύνη σε όσους γνωρίζουν το Ριζίτικο τραγούδι και δεν το προωθούν στους νεότερους. Αυτά μου είχε πει ο μεγάλος μουσικός, ο αείμνηστος Μιχάλης Βλαζάκης, όταν επειδή διάβασα το βιβλίο του πήγα και τον βρήκα στο σπίτι του, γέρο και άρρωστο. Με αυτό κατάλαβα ότι μου έριχνε κάποια ευθύνη γιατί δεν προωθούσα τις γνώσεις μου στους νέους, και ενώ είχα σκεφτεί ότι έπρεπε να γράψω ένα βιβλίο για να αποκτήσει το Ριζίτικο γερές βάσεις, τότε είδα ότι έπρεπε και να το διδάξω.
Ο Βλαζάκης ήταν ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα να διδαχθεί το Ριζίτικο τραγούδι στην πόλη των Χανίων, και έφτιαξε μια ομάδα στην οποία και δίδασκε ό,τι ήξερε και ό,τι μπορούσε.
Αναλογιζόμενος την ευθύνη που μου καταλόγιζε ο Βλαζάκης, αποφάσισα να διδάξω τα Ριζίτικα στην πόλη των Χανίων, και άνοιξα τη σχολή Ριζίτικου τραγουδιού. Το άνοιγμα της σχολής ο λαός και οι αρχές το είδαν ως θετικό, γιατί ήταν κάτι που έλειπε από την πόλη.
Οταν όμως μετά από δύο χρόνια νέα παιδιά άρχισαν να τραγουδούν τα Ριζίτικά μας τραγούδια, τα οποία και παρουσίαζα με διαγωνισμούς που διοργάνωνα. ο δήμος Χανίων, παρασέρνοντας και άλλες αρχές, φαίνεται ότι σκέφτηκε ότι έπρεπε να αντικατασταθούν αυτά τα παλιοτράγουδα που δίδασκα στα παιδιά, και άρχισαν να οργανώνουν διαγωνισμούς νέων Ριζίτικων τραγουδιών.
Με τους διαγωνισμούς αυτούς, γινόταν τρεις φορές πλαστογραφία από το δήμο Χανίων και τις άλλες αρχές που ακολουθούσαν το δήμο:
α) Αντικαθιστούσαν τα Ριζίτικα τραγούδια που έχουν ριζώσει στους πρόποδες των Λευκών Ορέων, και τα είχε συγκρατήσει ο λαός, τραγουδώντας τα από πάνω από 1.000 χρόνια, και έφτασαν στις μέρες μας.
β) Για να τραγουδήσουν ένα από τα νέα τους τραγούδια έκλεβαν το σκοπό κάποιου παλιού τραγουδιού, το οποίο είναι επίσης πλαστογραφία.
γ) Τα χρήματα που διέθετε το κράτος για την προστασία και προβολή της πολιτισμικής μας κληρονομιάς δίνονταν σε αυτούς που κινούνταν αντίθετα στο χώρο αυτό.
Αρμόδιος για τα πολιτισμικά δρώμενα τότε ήταν ο αντιδήμαρχος Δημήτρης Βλησίδης. Παρά τις τόσες αντιδράσεις των αρχών της πόλης μας, συνέχισα την προσπάθειά μου, τόσο με το γράψιμο του βιβλίου μου για να αποκτήσει το Ριζίτικο μια γερή βάση, όσο και με τη διδασκαλία των παλιών μας Ριζίτικων τραγουδιών, στηριζόμενος στους λίγους φίλους μου και τις δικές μου οικονομίες.
Για να γράψω το βιβλίο με τα Ριζίτικα τραγούδια, έπρεπε να προσέξω πολύ, γιατί με αυτό έπρεπε το Ριζίτικο να βρει γερές βάσεις να στηριχτεί, γιατί με την εξάπλωσή του, είχε πάθει και κάποια αλλοίωση, τόσο ως προς τη μουσική, όσο και τα λόγια.
Γι’ αυτό βρήκα ανθρώπους γνώστες, λάτρες και εκφραστές του Ριζίτικου τραγουδιού, από όλες τις επαρχίες του νομού Χανίων που είχε εξαπλωθεί, και κάναμε διάφορα συνέδρια και συζητούσαμε αυτά τα δύο θέματα, αλλά και ξεχωρίζαμε τα παλιά τραγούδια από αυτά που κατά καιρούς είχαν εισβάλει στο χώρο του Ριζίτικου χωρίς να ανταποκρίνονται στην έκφραση και το πνεύμα που είχαν τα παλιά τραγούδια.
Επί 7 χρόνια, με ένα επιτελείο 50 περίπου ανθρώπων, ασχοληθήκαμε να βγάλουμε όσα παράσιτα μπορούσαμε από το χώρο του Ριζίτικου τραγουδιού, και να ταξινομήσουμε στο χώρο που άνηκε το καθένα.
Τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας μπορούν οι αναγνώστες να τα δουν με τα ταξινομημένα κομμάτια από τη σελίδα 124 μέχρι τη σελίδα 198 του βιβλίου μου, «ΤΑ ΡΙΖΙΤΙΚΑ ΟΙ ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΧΟΡΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥΣ».
Οι αναγνώστες μας πρέπει να έχουν υπ’ όψιν τους ότι προσπάθειά μας είναι να παρουσιάσουμε τα Ριζίτικα τραγούδια που τραγουδιούνταν στα μέσα του 19ου αιώνα στους πρόποδες των Λευκών Ορέων, για να μπορέσουν να πλουτίσουν τις γνώσεις τους και να τα μεταφέρουν στις επόμενες γενιές, και να είναι σίγουροι ότι τα τραγούδια που είναι γραμμένα στο βιβλίο είναι απόλυτα ελεγμένα από ανθρώπους λάτρες, γνώστες και εκφραστές του Ριζίτικου τραγουδιού, και κατά κάποιο τρόπο είναι εγκεκριμένα από τον λαό.
Τι λέει ο λαός μπορούν να το δουν οι αναγνώστες στις σελίδες 33-65. Στις σελίδες 33-43 υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις, ίσως και λάθη, γιατί ασχολήθηκα με μεγάλους(;). Από τη σελίδα 44 μέχρι και τη σελίδα 65 μπορεί κάποιος να δει τα θετικά σχόλια για την προσπάθειά μου.
Είναι πάντοτε καλό να ξέρουμε τι λέει και ο λαός για την προσπάθειά μας, αφού τα αντικείμενά της είναι κληρονομιά του λαού.
Σκοπός του βιβλίου δεν είναι μόνο να μάθει ο καθένας να τραγουδάει τα Ριζίτικα, αλλά και να τα διδάξει, για να τα βρουν και οι ερχόμενες γενιές, μιας και τώρα υπάρχουν πάρα πολλά ηχογραφημένα παλιά Ριζίτικα, για να τα ακούσει όποιος θέλει.
Στην ιστοσελίδα μου www.chantabis.gr, για παράδειγμα, έχω διάφορα Ριζίτικα ηχογραφημένα τόσο από παλιούς τραγουδιστές, όσο και από νέα παιδιά που συμμετείχαν στους διαγωνισμούς ή παρουσίαζαν απλά τα τραγούδια που τους δίδαξα. Από εκεί μπορεί κανείς να διαλέξει ένα τραγούδι για να το μάθει και να το διδάξει. Δεν είναι ανάγκη να ξέρουμε πολλά, ακόμη και ένα τραγούδι αν ξέρουμε και το διδάξουμε στο παιδί μας, είναι αρκετό.
Πρέπει εδώ να πω ότι το πρώτο τραγούδι που έμαθα, ήταν από τη μάνα μου, 6-7 χρονών, όταν μου τραγούδησε ένα τραγούδι του δρόμου, το «Κοράσιο στην ανατολή έφαινε και τραγούδιε». Νομίζω ότι ακούω ακόμη τη φωνή της, και ίσως να μην ήξερε και άλλο.
Αν λοιπόν ο καθένας ή η καθεμία διδάξει ένα Ριζίτικο τραγούδι στο παιδί τους, αυτό στη συνέχεια θα μπει στο χώρο του Ριζίτικου τραγουδιού, γιατί θα του αρέσει. Ετσι, το Ριζίτικο θα ξαναμπεί στη ζωή του λαού μας, ο οποίος θα συνεχίσει την ύπαρξή του. Είναι εύκολο για όσους δεν ξέρουν ένα Ριζίτικο να μπουν στην ιστοσελίδα μου ή να διαβάσουν το βιβλίο μου και να βρουν ένα τραγούδι που να τους αρέσει και να το διδάξουν στα παιδιά τους.
Το πιο απλό όμως είναι, για όσους πιστεύουν ότι το Ριζίτικο τραγούδι είναι ένα μεγάλο κομμάτι της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, να πλουτίσουν τη βιβλιοθήκη τους με ένα αντίτυπο του βιβλίου μου, γιατί μπορεί κάποιο εγγόνι ή δισέγγονο ή τρισέγγονο να το βρει, να το μελετήσει, να το μάθει, και να το παρουσιάσει στο διεθνές στερέωμα.
Γιατί αν το Ριζίτικο τραγούδι βγει στο διεθνές στερέωμα, θα φέρει παγκόσμια βραβεία, αν αυτοί που θα το παρουσιάσουν γνωρίζουν και σέβονται την παράδοση.
Το κράτος οφείλει να ελέγξει πού πάνε τα λεφτά που διαθέτει για αυτό το λόγο. Ο δήμος Χανίων έχει διαπράξει ένα έγκλημα εις βάρους του Ριζίτικου τραγουδιού, γιατί αν συνεργαζόταν λίγο μαζί μου και βοηθούσε την προσπάθειά μου, σήμερα στα Χανιά θα τραγουδούσαν τα Ριζίτικά μας τουλάχιστον οι μισοί νέοι, όπως έχει γίνει στα Κεραμειά.
Ο κ. δήμαρχος μπορεί να διορθώσει αυτό το έγκλημα που έχουν κάνει οι προηγούμενες από τη δική του αρχές. Για να διορθώσει τα λάθη αυτά, πρέπει να διαβάσει τις εντολές του λαού, οι οποίες είναι γραμμένες στο βιβλίο μου, όπως ανέφερα νωρίτερα, στις σελίδες από 44 έως 65.
Εκεί φαίνεται η αίτηση του λαού να γίνουν αυτά που έκανα εγώ από τις αρχές του τόπου, δηλαδή διαγωνισμούς για το ποιος θα τραγουδήσει καλύτερα τα παλιά μας Ριζίτικα τραγούδια.
Θέλω να πιστεύω ότι ο κ. δήμαρχος θα αναλογιστεί την ευθύνη που τον βαραίνει και θα βρει το θάρρος και τη δύναμη να καθιερώσει στις πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο και ένα διαγωνισμό Ριζίτικου τραγουδιού, όπως αυτούς που έκανα εγώ στον Κήπο και αλλού.
Για τους φίλους που πιστεύουν ότι το Ριζίτικο πρέπει να ζήσει όπως το βρήκαμε, στις σελίδες 185 έως 198 έχω γράψει ορισμένα τραγούδια με νότες στη λατινική, με ελληνική προφορά. Εξαιτίας των λατινικών, περίπου 500 ξένοι έχουν προμηθευτεί βιβλία, οι οποίοι δεν ξέρουν καθόλου ελληνικά. Ίσως κάποιοι από αυτούς έρθουν κάποια μέρα και μας τραγουδούν τα Ριζίτικά μας τραγούδια.
Εμείς θα τα ξέρουμε;
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία
Χανταμπάκης Γεώργιος
Συγγραφέας – Χοροδιδάσκαλος
Πρώην Γραμματέας Ο.Τ.Α.
πρώην συνδικαλιστής
πρώην πολιτευτής