Στην περιοχή του χωριού Βαρύπετρο βρίσκεται το παλαιό μοναστήρι της Αγίας Κυριακής που αποτελεί μετόχι της Ι. Μονής Ζωοδόχου Πηγής Χανίων, όπως αναφέρεται και στη Βενετσιάνικη απογραφή του 1635.
Aυτό εκείτονταν σε ερείπια από χρόνια όταν το 1995 οι μοναχές της Χρυσοπηγής άρχισαν την αναστήλωσή του που πραγματοποιήθηκε με θαυμάσιο τρόπο και ήδη αποτελεί ένα κόσμημα της γύρω περιοχής. Από το μοναστήρι αυτό ξεκινά η χαράδρα της Αγίας Κυριακής που κατευθύνεται νότια και σβήνει μετά από ένα χιλιόμετρο στη Λοφοσειρά των Κεραμειών. Η χαράδρα αυτή είναι γεμάτη από σπήλαια και στις δυο πλευρές και αποτελεί μια όαση ομορφιάς και γαλήνης, κατάφυτη από κάθε λογής φυτά και βότανα και στους βράχους της φυτρώνει ακόμη και το θαυματουργό δίκταμο.
Εξακόσια μέτρα, από το μοναστήρι εβρίσκεται το σπήλαιο των Επτά Παίδων όπου υπάρχουν ίχνη παλαιότερης εκκλησίας. Μια μοναδική θαυμάσια εργασία, αναστήλωσης πραγματοποιήθηκε και εδώ. Γέφυρα που ενώνει τις πλευρές της χαράδρας, που οδηγούν στο σπήλαιο και το εκκλησάκι των Επτά Παίδων. Κάτω από αυτό υπάρχει άλλο σπήλαιο – δεξαμενή όπου συνεχώς αναβλύζει πεντακάθαρο νερό και γενικά ο χώρος εκεί είναι μαγευτικός.
Κατά την πανήγυρη των Επτά Παίδων, την παραμονή και την ημέρα της γιορτής πλήθος προσκυνητών συρρέουν εδώ.
Στην αρχή της ίδιας χαράδρας αριστερά έχει αναστηλωθεί επίσης το εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου χτισμένο μέσα σε σπήλαιο ενώ δίπλα από αυτό ακριβώς είναι το σπήλαιο του Αλιτριβιδιού όπου παλαιότερα υπήρχε ελαιοτριβείο και οι μυλόπετρες βρίσκονταν ακόμη εκεί. Στην απέναντι, την δυτική πλευρά, υπάρχουν άλλα σπήλαια και στον λόφο επάνω η ακρόπολις της αρχαίας Κυδωνίας (Κάστελλος) όπου οικοδομήθηκε από τις μοναχές της Χρυσοπηγής μεγαλοπρεπές νέο Μοναστήρι και σίγουρα εδώ έζησαν παλαιότερα ασκητές.
Εκτός από την πρόσβαση στη μονή από τον δρόμο της Αγίας μπορούμε να φθάσουμε και από τον αμαξιτό δρόμο που περνά από Νεροκούρου, νότια νέου νοσοκομείου, Μουρνιές, Περιβόλια κ.λπ.
Στον δρόμο αυτό θα συναντήσουμε και το χτισμένο ολότελα μέσα σε σπήλαιο εκκλησάκι των Αγίων Δέκα και ακόμη πάνω από τη χαράδρα το σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου.
Το σπήλαιο των Επτά Παίδων είναι μικρό διαστάσεων 8×4 μέτρων αλλά οι παραδόσεις που το αφορούν είναι αρκετές. Μια από αυτές θέλει τον λαξευτό τάφο που ευρίσκεται στο δάπεδο του να είναι αυτός του Διγενή ενώ έξω, πιο πέρα, μια πέτρα που μοιάζει με μυλόπετρα να είναι η αμάδα του Διγενή που έριξε από το Καστέλι, πάνω από το ύψωμα δυτικά, και που έπεσε εδώ.
Ένα από τα πολλά σπήλαια που ευρίσκονται στην χαράδρα της Αγίας Κυριακής, μετέτρεψαν οι μοναχές σε εκκλησία που την αφιέρωσαν στον Aγιο Καλλίνικο και τους Κρήτες Νεομάρτυρες.
Ως αυτό φθάνουμε αν ακολουθήσουμε τον δρόμο από Αγιά Κυριακή προς Επτά Παίδες και μετά από 400 μέτρα περίπου, ανέβουμε τα με θαυμάσιο τρόπο καλοφτιαγμένα σκαλοπάτια, 260 τον αριθμό.
Πιο ψηλότερα ευρίσκεται το νέο Μοναστήρι. Ο χώρος έξω από το σπήλαιο έχει μια θαυμάσια διαμόρφωση και το κυρίως σπήλαιο διαστάσεις 11×5 μέτρα, η δε είσοδος – στοά άλλων 5 μέτρων.
(Αποσπάσματα από το βιβλίο “ΣΠΗΛΑΙΑ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ” του Αν. Πλυμάκη – έκδοση Νομαρχίας Χανίων 2002. Παραχώρηση φωτογραφιών εκ της Μονής Χρυσοπηγής).
ΕΣ ΤΟΥΜΟΡΟΟΥ