Τα τρία Α (Άνθρωποι – Αγαθά – Ανάγκες)

Πολύς λόγος γίνεται καθημερινά για «ανάγκες» και «αγαθά» στη ζωή των ανθρώπων και των κοινωνιών τους.

Μεταχειριζόμαστε γενικά τον όρο «αγαθά», για να δηλώσουμε κάθε χρήσιμο είδος, που θεωρείται απαραίτητο για την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών και την ευδαιμονία ατόμων και κοινωνιών. Συνήθως, τα αγαθά διακρίνονται σε υλικά (: αναφέρονται στην υλική φύση του ανθρώπου και ικανοποιούν τις βιοτικές του ανάγκες), πνευματικά (: ικανοποιούν τις πνευματικές εφέσεις κι αναζητήσεις των ανθρώπων, όπως η μουσική, η μόρφωση, οι καλές τέχνες) και ηθικά (: χαρακτηρίζουν την ηθική προσωπικότητα ενός ανθρώπου, τόσο στην ιδιωτική ζωή του, όσο και στις συναναστροφές- σχέσεις με τους άλλους, όπως ελευθερία, δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, τιμή, ειλικρίνεια, ανιδιοτέλεια).

Οι δε αγώνες για την απόκτηση ή διατήρηση δικαιώματος ή άλλου αγαθού (παιδεία, υγεία, εργασία, κατοικία) αναγκαίου για την προσωπική επιβίωση και την κοινωνική συμβίωση δεν πρέπει να παύουν καθόλου στη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής και το ιδανικό θεωρείται να είναι κύημα άδολης σύμπραξης και ανιδιοτελούς συνεργασίας μεταξύ των ανθρώπων – μελών της κοινωνίας εφόσον αυτοί υποτάξουν τις δευτερεύουσες προσωπικές τους ανάγκες στις βασικές του συνόλου.

Ας ιδούμε, λοιπόν, τώρα τι δύναται να κληθεί «ανάγκη» για έναν άνθρωπο και ένα κοινωνικό σύνολο και κατόπιν πόσων ειδών ανάγκες υπάρχουν καθημερινά στη ζωή των ανθρώπων. Έτσι, «ανάγκη» καλείται γενικά ό,τι επιβάλλεται από τις εξωτερικές ενός ατόμου ή μιας κοινωνικής ομάδας υφιστάμενες (κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές) συνθήκες, βασική ή κύρια δε ανάγκη είναι αυτή που δίχως αυτήν δεν μπορεί να ζήσει ούτε μεμονωμένα ούτε ως μέλος του κοινωνικού συνόλου που τον περιβάλλει, ένα άτομο, ενώ δευτερεύουσα είναι κάθε ανάγκη που δημιουργείται στον άνθρωπο κατόπιν «υπαγορεύσεως» και συνήθως αφορά σε καταναλωτικά αγαθά.

Οι ψυχικές ανάγκες ενός ανθρώπου αφορούν ό,τι του χρειάζεται, για να επιτευχθεί η ψυχική ισορροπία, η γαλήνη και η ηρεμία. Όλοι έχουμε, και στην προσωπική και στην κοινωνική μας ζωή, ανάγκη την αγάπη, τον έρωτα, την φιλία, το σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και στα δικαιώματά της.

Οι βιοτικές αναφέρονται στα υλικά αγαθά και σ’ ό,τι απαιτείται για να ανταποκριθεί ο άνθρωπος στις υλικές απαιτήσεις της ζωής (π.χ. χρήματα, εξουσία, κοινωνική αποδοχή κ.α.).
Οι επιστήμονες, όμως, αναγνωρίζουν πως η ικανοποίηση των βασικών, βιοτικών και ψυχικών, αναγκών (διατροφή, ασφάλεια, εργασία, παιδεία, υγεία κ.α.) σπρώχνει τα άτομα στη συγκρότηση κοινωνικών ομάδων και στην κοινωνική ζωή όπως έλεγε και ο Μπρ. Μαλινόφσκι (1884 – 1942).

Σε μιαν προέκταση αυτής της ιδέας, τέλος, ας δεχτούμε και ότι ο βαθμός ικανοποίησης των καθημερινών αναγκών ωθεί ή αποθαρρύνει τους ανθρώπους σχετικά με τη συμμετοχή στις διαδικασίες λήψης κοινωνικοπολιτικών αποφάσεων ή/ και με τη δημιουργία υλικών και πολιτισμικών αγαθών σε μιαν οργανωμένη κοινότητα ή κοινωνία.

ΥΓ. Ευχαριστώ τον κ. Γ. Καραγεωργίου για τα καλά του λόγια για το πασχαλινό μου κείμενο. Ο Θεός να του δίνει πάντα υγεία.