«Τα βαριά της τα σίδερα σπα»

Πρώτη Δεκεμβρίου. Η αρχή του τελευταίου μήνα του έτους.
Ο χρόνος κύλησε, όπως κάθε φορά, με τις εθνικές επετείους και τις ημέρες μνήμης και τιμής για εκείνους που έδωσαν τα νιάτα τους, μέλος του σώματος τους, την πολυτελή και ήσυχη -για κάποιους- διαβίωση τους.
Πριν από 109 χρόνια το εθνικό σύμβολο υψώθηκε στο Φρούριο του Φιρκά.
Η πρώτη μέρα του μήνα -που συμπίμπτει με την επέτειο της Ένωσης- να είναι μία αφορμή για περισυλλογή και ευγνωμοσύνη.
Ευγνωμοσύνη γι’ αυτούς που μέχρι το 1913 “ρίχτηκαν στην φωτιά” για αυτόν τον σκοπό. Από τον εθνομάρτυρα Δασκαλογιάννη, έως τον Σκαλίδη, τον Μυλωνογιάννη, τον Μάντακα και άλλους αμέτρητους.
Ευγνωμοσύνη για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον αρχιτέκτονα της Ένωσης, θαρραλέο επαναστάτη, ικανότατο διπλωμάτη και αναμορφωτή της νεότερης Ελλάδος.
Ευγνωμοσύνη γι’ αυτούς που στα χρόνια της τετράχρονης κατοχής, δεν δείλιασαν μπροστά στη φασιστική και ναζιστική πολεμική μηχανή. Δεν άφησαν να περάσει ατουφέκιστος ο εισβολέας και από το μετερίζι τους έδωσαν τον δικό τους αγώνα στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρωτόγνωρο φαινόμενο για πολλούς αυτό.
Ευγνωμοσύνη για τους Κρήτες που στην επτάχρονη τυρρανία δεν κρύφτηκαν στην θέα των ερπύστριων, των απαγορεύσεων και των βασαντιστηρίων. Βερυβάκης, Κλωνιζάκης, Βαλυράκης, Ξυλούρης, Θεοδωράκης υπήρξαν ορισμένοι απ’ αυτούς και άλλοι πολλοί, επώνυμοι και ανώνυμοι.
Μαζί με τον απολογισμό του έτους -όπως άπαντες κάνουμε συνήθως- να κάνουμε και τον απολογισμό όλων αυτών των επετείων, ώστε να κατανοήσουμε το χρέος μας, σε αυτούς που άλλοτε εντός Κρήτης και άλλοτε εκτός, άλλοτε με όπλα και άλλοτε με πέννα και τέχνες πάλεψαν για το πολύτιμο αγαθό.
Όπως και εάν υπερασπίστηκαν την ελευθερία, ένα είναι βέβαιο: απέδειξαν ότι η Κρήτη δικαίως θαυμάζεται.
*Ο Μιχάλης Σμυρλάκης είναι πτυχιούχος Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου