Τα βουνά θα γίνουν χώμα!

ΠΑΥΛΟΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ακόμα και τα ψηλότερα βουνά κάποτε θα γίνουν χώμα εξαιτίας της διάβρωσης από τον άνεμο, τη βροχή και μια σειρά από γεωχημικές διαδικασίες, αν και κανένας άνθρωπος δεν θα ζει για να δει αυτό το φαινόμενο, που λαμβάνει χώρα στον πολύ αργό γεωλογικό χρόνο. Τώρα, μια νέα αμερικανο-νεοζηλανδική επιστημονική έρευνα μέτρησε ένα νέο παγκόσμιο ρεκόρ: ένα βουνό στη Νέα Ζηλανδία που διαβρώνεται με σχεδόν τετραπλάσια ταχύτητα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη μέτρηση έχουν κάνει οι επιστήμονες οπουδήποτε αλλού στη Γη.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ισαάκ Λάρσεν του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον του Σιάτλ και τον Αντρέ Εγκέρ του νεοζηλανδικού πανεπιστημίου Λίνκολν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science”, ανακάλυψαν ότι οι Νότιες Άλπεις της Ν. Ζηλανδίας, που έχουν απότομη κλίση 35 μοιρών και δέχονται βροχοπτώσεις της τάξης των δέκα μέτρων ετησίως, διαβρώνονται με ρυθμό έως 2,5 χιλιοστών τον χρόνο.
Η ταχύτητα αυτή είναι δυόμιση έως τέσσερις φορές μεγαλύτερη από τις ανώτερες γνωστές μέχρι σήμερα ταχύτητες παραγωγής χώματος, λόγω διάβρωσης. Η έρευνα δείχνει ότι ο ρυθμός της διάβρωσης και ο αντίστοιχος ρυθμός παραγωγής χώματος συνεχίζει να αυξάνει με το πέρασμα του χρόνου, ιδίως όσο πιο απότομο γίνεται ένα βουνό. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι ερευνητές εκτιμούν ότι σε απότομα βουνά όπως τα Ιμαλάια πρέπει να υπάρχει εξίσου πολύ γρήγορη δημιουργία χώματος εξαιτίας της διάβρωσης.
«Δύο χιλιοστά τον χρόνο ακούγεται πολύ αργός ρυθμός σε κάποιον που δεν είναι γεωλόγος, γιατί με αυτή την ταχύτητα χρειάζονται αρκετά χρόνια για να δημιουργηθεί μια ίντσα χώματος (σ.σ. 2,54 εκατοστά). Όμως για ένα γεωλόγο, ο ρυθμός αυτός είναι σοκαριστικά γρήγορος καθώς η παραδοσιακή αντίληψη είναι ότι για κάτι τέτοιο χρειάζονται αιώνες» δήλωσε ο ερευνητής Ντέιβιντ Μοντγκόμερι, καθηγητής γεωπιστημών του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι οι ρίζες των φυτών παίζουν καθοριστικό ρόλο για τον τόσο γρήγορο ρυθμό διάβρωσης. Το συγκεκριμένο νεοζηλανδικό βουνό είναι καλυμμένο με χαμηλή και πυκνή βλάστηση. Οι ρίζες αυτών των φυτών τρυπώνουν στις παραμικρές ρωγμές των βράχων, βοηθώντας έτσι στο να διευρύνουν τις ρωγμές, με συνέπεια τα πετρώματα του βουνού να εκτίθενται περισσότερο στους παράγοντες της διάβρωσης (άνεμο, βροχή, χημικές αιτίες).
Αν και οι οροσειρές της Γης καταλαμβάνουν μόνο λίγα εκατοστά της επιφάνειάς της, στη διάβρωση τους οφείλεται τουλάχιστον το μισό της συνολικής διάβρωσης και παραγωγής χώματος που συμβαίνει στον πλανήτη μας, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών.
Η ταχύτητα που η διάβρωση λαμβάνει χώρα, μεταξύ άλλων, έχει επιπτώσεις για τον αέναο ζωτικό «κύκλο του άνθρακα» στη φύση, μέσω του οποίου ο φλοιός της Γης ανυψώνεται σταδιακά για να σχηματίσει τα βουνά και, στη συνέχεια, αυτά λόγω διάβρωσης γίνονται χώμα, το οποίο -μέσω των ποταμών και των βροχών- καταλήγει στον βυθό των θαλασσών και τελικά στο υπέδαφος για να σχηματίσει εκεί νέα πετρώματα, ώσπου ο κύκλος να αρχίσει πάλι από την αρχή.
Η επιστημονική έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών και τη Γεωλογική Υπηρεσία των Η.Π.Α., τη Βασιλική Εταιρεία επιστημών της Ν. Ζηλανδίας και τη NASA. Οι ερευνητές έπεσαν με ελικόπτερο στην απομονωμένη κορυφή των Νεοζηλανδικών Άλπεων, όπου, υπό δύσκολες συνθήκες, έμειναν τρεις μέρες συλλέγοντας δείγματα χώματος. Η ανάλυσή τους βασίστηκε στην μέτρηση της ποσότητας του βηρυλλίου-10, ενός ισοτόπου που σχηματίζεται μόνο στην επιφάνεια της Γης λόγω της έκθεσής της στην κοσμική ακτινοβολία.
Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση: http://www.sciencemag.org/content/early/2014/01/15/science.1244908