Ταμείο ανάκαμψης

Η τελευταία Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. συζήτησε και ενέκρινε την πρόταση Μέρκελ – Μακρόν να ιδρυθεί ένα Ταμείο Ανάκαμψης προκειμένου να επιχορηγηθούν τα πληγέντα κράτη απ’ την πανδημία. Εγκρίθηκε απ’ την Ούρσουλα Φον Λάϊεν της Ευρωπαϊκής Eπιτροπής ποσόν 1,1 τρισ. ευρώ εκ των οποίων αρχικώς θα χρησιμοποιηθούν 750 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027. Προτάθηκε δε απ’ την Κομισιόν εκ των 750 δισ. ευρώ τα 500 να δοθούν ως επιχορήγηση και τα άλλα ως δάνειο.
Τα κεφάλαια του Ταμείου προβλέπεται να αντληθούν απ’ την κεφαλαιαγορά, απ’ την οποίαν, όπως πιστεύεται, τα αποτελέσματα θα είναι θετικά με έκδοση ευρωομολόγου, λόγω της φερεγγυότητός του και διότι για πρώτη φορά συμβαίνει τούτο στην Ε.Ε. Η κατανομή στα κράτη – μέλη θα γίνει αναλογικά, το δε πρόγραμμα, εφ’ όσον υιοθετηθεί μέσα στον Ιούλιο, θα αρχίσει να εφαρμόζεται απ’ το φθινόπωρο. Οι χώρες του Νότου, που επλήγησαν περισσότερο απ’ την Covid-19 περιμένουν την υλοποίηση του προγράμματος ως “μάννα εξ ουρανού” να αντιμετωπίσουν την ύφεση και την ανεργία.
Η χώρα μας απ’ το πακέτο μαζί με τους πόρους του πολυετούς προγράμματος της Ε.Ε. προσδοκά να πάρει περίπου 50 δισ. ευρώ. Η πρώτη δόση μεταξύ 2021-2024 υπολογίζεται να ανέλθει τμηματικά σε 32 δισ. ευρώ. Τα 20 θα είναι ως επιχορήγηση και τα 12 ως δάνειο. Η χορήγηση προϋποθέτει κατάθεση προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων, απ’ τα οποία να φαίνεται, ότι θ’ αλλάξει η μορφή της χώρας και τα οποία θα πρέπει να εγκριθούν απ’ την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και επικυρωθούν από τα κράτη – μέλη της Ευρωζώνης.
Το Ταμείο Ανάκαμψης θα λειτουργήσει στο πλαίσιο του Π/Υ της Ε.Ε. 2021-2027 στο οποίον περιλαμβάνονται τα προγράμματα ΕΣΠΑ και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Η Ελλάδα καλείται να διαχειριστεί ευρωπαϊκούς πόρους δύο έως τρεις φορές μεγαλύτερους από άλλοτε και σε περιορισμένο χρόνο. Με βάση τα δεδομένα της Ε.Ε. υπάρχουν κίνδυνοι μη αξιοποίησης των πόρων. Λόγω του πιεστικού χρόνου ενδέχεται, να μην πάνε τα κονδύλια εκεί που πρέπει αλλά εκεί που ευκόλως απορροφώνται.
Αλλος κίνδυνος είναι να τα πάρουν ορισμένες ομάδες πολιτικών συμφερόντων. Οι κωλυσιεργίες και η γραφειοκρατία ίσως να είναι αιτία να χαθεί μέρος των χρημάτων και δεν θα είναι η πρώτη φορά που δεν αξιοποιούνται ευρωπαϊκά κονδύλια.
Από κράτη του Βορρά Σουηδία, Δανία, Ολλανδία, Αυστρία και Φινλανδία προκλήθηκαν αντιδράσεις και για το ύψος του ποσού και για τον τρόπο χρηματοδότησης. Θέλουν οι χορηγήσεις να γίνουν υπό αίρεσιν, δηλαδή μνημόνια αγνοώντας την ανάγκη επίδειξης αλληλεγγύης στις οικονομίες που επλήγησαν οι κοινωνίες τους από στην πανδημία.
Η βοήθεια τοιουτοτρόπως των χωρών του Νότου δίνει το δικαίωμα στο Παρίσι να διαμορφώσει ευνοϊκές διαπραγματεύσεις με το Βερολίνο, που θα συντελέσει να αναδειχθεί ο ρόλος της Γαλλίας ως γέφυρα ανάμεσα σε Βορρά και Νότο, παρακάμπτοντας Ιταλία και Ισπανία, που επιδιώκουν διμερείς σχέσεις με τη Γερμανία.
Μετά την 1η Ιουλίου, που αναλαμβάνει την Προεδρία της Ε.Ε. η Γερμανία, θα φανεί κατά πόσον θα ισχυροποιηθεί το Γαλλογερμανικό δίδυμο, μήπως και πάρει μπρος η ατμομηχανή της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Επιδίωξη είναι να μην διευρυνθούν οι ανισότητες Βορρά- Νότου και να αντιμετωπισθεί ο ανταγωνισμός Ρώσων, ΗΠΑ και Κινέζων με την Ευρωζώνη.
Η ενότητα θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα “επανεκκινηθεί” η οικονομία ύστερα απ’ την απόφαση της Ε.Ε. ίδρυσης του Ταμείου Ανάκαμψης.