Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι TARAXACUM officinale (Ταραξάκος ο φαρμακευτικός). Ανήκει στην οικογένεια των Συνθέτων.
Το βότανο βρίσκεται σε όλη την Ευρώπη και το μεγαλύτερο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου. Το συναντούμε σε εδάφη ξηρά ή υγρά, συχνά χαλικώδη ή πετρώδη, από τη θάλασσα μέχρι την αποαλπική ζώνη, ανάλογα με τα είδη. Οι κοινές του ονομασίες είναι αγριοράδικο, πικραλίδα, αγριομάρουλίδα ή πικραφάκα. Στη χώρα μας βρίσκονται 7 διαφορετικά είδη του φυτού αυτού. Το πλέον αξιόλογο είδος είναι ο Γυμνανθής, κοινώς αγριοραδίκι, πικραφάκα ή πικραλίδα. Είναι περιζήτητο αγριοράδικο για βραστό.
Είναι φυτό ποώδες και πολύχρονο. Τα φύλλα του είναι μακριά, στενά στη βάση, φαρδιά προς τα άνω, λογχοειδή και οδοντωτά. Φυτρώνουν στη βάση και ομοιάζουν με του ραδικιού. Το στέλεχος είναι κούφιο και μακρύ, χωρίς φύλλα ή φυλλάρια. Η ρίζα του μακριά και κάθετη, πασσαλώδης, παχιά και κονδυλώδης, πολύ τρυφερή κατά την άνοιξη. Τα άνθη του κίτρινη, άφθονα σε κεφαλίδες.
Ιστορικά στοιχεία
Το ταραξάκο είναι βότανο γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Θεόφραστος περιγράφει το φυτό με το όνομα αφάκη. Η ονομασία ταραξάκο είναι ελληνική και προέρχεται πιθανόν από το τάραξις (ανησυχία) και το ακέομαι (θεραπεύω).
Στην κινέζικη ιατρική αναφέρεται το 659 μ.Χ. Οι κινέζοι το χρησιμοποίησαν εσωτερικά σε περιπτώσεις καρκίνου του στήθους και των πνευμόνων και μολύνσεις του ουρικού συστήματος και εξωτερικά για δαγκώματα φιδιών.
Οι άραβες γιατροί Ραζές και Αβεκέννιος (980-1037) το αναφέρουν στα συγγράμματα τους ως ταραξάγκαν. Τον μεσαίωνα το βότανο αναφέρεται σε όλα τα βιβλία βοτανοθεραπείας.
Η αγγλική του ονομασία είναι δανδέλιον και λέγεται ότι επινοήθηκε από ένα χειρουργό του 15ου αιώνα που σύγκρινε το σχήμα των φύλλων με τα δόντια του λιονταριού (Dens Leonis). Το ίδιο σχεδόν όμως αναφέρεται και για την γαλλική ονομασία του βοτάνου – dent de lion- τα δόντια του λιονταριού, προφανώς λόγω του σχήματος των φύλλων.
Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιήθηκε κατά της δυσκοιλιότητας, της παρακράτησης ούρων και του χρόνιου εκζέματος. Από το εκχύλισμα των ριζών παρασκεύαζαν χάπια τονωτικά και διεγερτικά της ορέξεως. Τον γαλακτώδη χυμό του φυτού το χρησιμοποιούσαν μια φορά ημερησίως για σπυράκια, κάλους, μυρμηγκιές και το πρήξιμο που οφειλόταν σε έντομα.
Συστατικά-χαρακτήρας
Τα άνθη και τα φύλλα του βοτάνου περιέχουν καροτινοειδή, αλκαλικές ουσίες, βιταμίνες C, B1, B2, B6 και Ρ, μεταλλικά άλατα του σιδήρου, καλίου, φωσφόρου, μαγνησίου, χαλκού .
Οι ρίζες περιέχουν οργανικά οξέα, λευκώματα, αλκαλοειδή, ποτασικά άλατα, ρετσίνι, και την πικρή ουσία Ταραξακίνη.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη. Το μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται είναι τα φύλλα και η ρίζα. Τα φύλλα συλλέγονται οποιαδήποτε εποχή, ενώ η ρίζα από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο και το φθινόπωρο, όταν έχουν την πιο πικρή τους γεύση.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Οι θεραπευτικές ιδιότητες που αποδίδονται στο Ταραξάκο είναι πάρα πολλές. Είναι στην πραγματικότητα ένα εκπληκτικό χημικό εργαστήριο της Φύσης.
Δρα ως διουρητικό, χολαγωγό, αντιρρευματικό, υπακτικό και τονωτικό.
Είναι ένα από τα ισχυρότερα διουρητικά. Διεγείρει τη λειτουργία των νεφρών αλλά έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Η υπολειτουργία των νεφρών προκαλεί με τη διούρηση την απώλεια καλίου από τον οργανισμό πράγμα που επιδεινώνει τα καρδιαγγειακά προβλήματα που μπορεί να υπάρχουν. Το Ταραξάκο είναι μια από τις καλύτερες φυσικές πηγές καλίου. Έτσι είναι ένα ιδανικά εξισορροπημένο διουρητικό, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια όταν χρειαζόμαστε διουρητική δράση, ακόμη και σε περιπτώσεις κατακράτησης υγρών λόγω καρδιακών προβλημάτων.
Σαν χολαγωγό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε φλεγμονή και συμφόρηση του ήπατος και της χοληδόχου κύστης. Είναι ειδικό ίαμα για το συμφορητικό ίκτερο. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό για μυϊκούς ρευματισμούς και πολύτιμο γενικό τονωτικό και ίσως το κορυφαίο ευρείας εφαρμογής διουρητικό και τονωτικό ήπατος. Χρησιμοποιήθηκε παραδοσιακά για τον έλεγχο του διαβήτη. Για προβλήματα ήπατος και χοληδόχου κύστης μπορεί να συνδυαστεί με Αρκτοστάφυλο ή Χελώνη. Ο χυμός του φυτού βοηθά στην αποβολή τοξινών και της χοληστερίνης από τον οργανισμό. Επίσης ο χυμός μόνος του ή σε συνδυασμό με χυμό καρότου συστήνεται να παίρνεται στα κατάγματα για την επίσπευση της ανάπλασης των οστών
Για την κατακράτηση υγρών συνδυάζεται με την Αγριάδα ή την Αχιλλέα.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε 2-3 κουταλάκια του τσαγιού φύλλα σε ένα φλιτζάνι νερό και βράζουμε σε χαμηλή φωτιά για 2 λεπτά. Σβήνουμε τη φωτιά, το σκεπάζουμε για 10 λεπτά, σουρώνουμε και το πίνουμε τρεις φορές την ημέρα.
Την ρίζα την βράζουμε 10-15 λεπτά.
Προφυλάξεις
Δεν αναφέρονται παρενέργειες.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης, αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα, μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
