Η δημιουργία μιας ορχήστρας αποτελεί μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Ειδικά όταν μιλάει κανείς για την ελληνική επαρχία κι ακόμα περισσότερο για την ενδοχώρα ενός νησιού, έστω κι αν αυτό είναι η Κρήτη. Εξαιρέσεις, όμως, υπάρχουν παντού και μια τέτοια εξαίρεση, σίγουρα είναι το Μουσικό Σύνολο Vamos Orchestra γνωστό κι ως Vamos Ensemble. Ένα μουσικό σύνολο που γεννήθηκε στον Βάμο Αποκορώνου για να καταφέρει μέσα στα χρόνια να φτάσει μέχρι το “σπίτι” της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, όπου θα εμφανιστεί τις επόμενες ημέρες για μια παράσταση – αφιέρωμα στον μεγάλο Μίκη Θεοδωράκη.
Οι “διαδρομές” ακολουθούν σήμερα το μελωδικό νήμα της δημιουργίας της Vamos Orchestra και μιλούν με παλιούς και νέους συνεργάτες της ορχήστρας για το χθες, τη σήμερα και το αύριο των Vamos.
ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ
Η Vamos Orchestra ξεκίνησε το 2013 στον Βάμο Αποκορώνου, ένα χωριό με μεγάλη ιστορία στον πολιτισμό. Αυτό από μόνο του αποτελεί ένα στοιχείο που διαφοροποιεί τη συγκεκριμένη ορχήστρα από τις περισσότερες που γεννήθηκαν σε αστικά κέντρα: «Όταν ζεις σε μια πολύ μικρή κοινωνία δεν μπορείς να ισχυριστείς ότι μια ανάγκη δημιούργησε αυτό το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Πιο πολύ το θεωρώ συγκυρία. Δηλαδή το να βρεθούν πριν κάποια χρόνια στο κοντινό σου περιβάλλον ταυτόχρονα μια ομάδα μουσικών με αναζητήσεις και να το αξιοποιήσεις δεν είναι κάτι συνηθισμένο», εξηγεί ο πρόεδρος του Μουσικού Συνόλου Vamos και πιανίστας Νίκος Φραγκιαδάκης, ο οποίος υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ορχήστρας και προσθέτει: «Φυσικά υπήρχε από την αρχή η επιθυμία για τη διαφορετικότητα. Το ηχόχρωμα της συμφωνικής ορχήστρας να αποτελέσει την μαγιά για ό,τι κάνουμε. Έτσι γεννήθηκε το Vamos».
ΠΑΝΤΡΕΜΑ ΗΧΩΝ
Ποια όμως είναι η μουσική φιλοσοφία του συνόλου Vamos; «Φιλοσοφία μας είναι να δίνουμε πράγματα που θα αγγίζουν το ευρύ κοινό. Δημιουργικά με τις ιδιαίτερες ενορχηστρώσεις (και το πάντρεμα ήχων όπου είναι εφικτό) και ερμηνευτικά με τις όσο γίνεται καλύτερες εκτελέσεις των έργων. Το συναίσθημα και η συγκίνηση να έχουν κυρίαρχο ρόλο. Επίσης μας ενδιαφέρει πολύ η αναζήτηση συνεργασιών που θα μας γεμίσουν εμπειρίες και θα μας ανεβάσουν επίπεδο», αναφέρει ο κ. Φραγκιαδάκης.
Βέβαια ο δρόμος μέχρι την αναγνώριση και την ανάπτυξη σημαντικών συνεργασιών μόνο ρόδινος δεν ήταν για ένα μουσικό σχήμα που ερχόταν από την επαρχία: «Τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε μπορώ να τις κατατάξω σε 2 κατηγορίες: αποδοχής και οργάνωσης. Τα πρώτα χρόνια που το εγχείρημα ήταν σε νηπιακό στάδιο έπρεπε να παλέψουμε πολύ για να πείσουμε φορείς και κοινό να έλθει να μας ακούσει. Η επιβράβευση που εισπράτταμε μετά μας έδινε ώθηση για το επόμενο βήμα. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε τη δυσκολία να βρεθούν οι μουσικοί επιπέδου για να ενταχθούν στην ορχήστρα. Ειδικά τα πρώτα χρόνια που δεν είμαστε γνωστοί. Στην πορεία τα πράγματα βελτιώθηκαν», σχολιάζει ο πρόεδρος των Vamos, ενώ ερωτηθείς για τα μελλοντικά σχέδια της ορχήστρας απαντά: «Η καταξίωση μας στην ευρύτερη περιοχή και όχι μόνο, η αναγνωρισιμότητα για την ποιότητα που προσφέρουμε, οι συνεχείς αναζητήσεις και συνεργασίες που θα μας δώσουν ώθηση για το κάτι παραπάνω. Θέλουμε η δουλειά μας να βγει από τα στενά όρια της Κρήτης και να δείξουμε ότι είμαστε κι εμείς εδώ. Ακούστε μας!».
Η λατρεία για την Τέχνη απάντηση στα προβλήματα
Τα εμπόδια που κλήθηκαν να ξεπεράσουν η ορχήστρα Vamos και τα μέλη της για να καταφέρουν να βρει ο ήχος τους το κοινό τους, ήταν αμέτρητα όλα αυτά τα χρόνια. Απέναντι σ’ αυτά οι άνθρωποι της Ορχήστρα είχαν να αντιτάξουν πολύ κόπο, δουλειά και κυρίως τη λατρεία τους για την Τέχνη: «Όπως μπορεί να φανταστεί ο καθένας, σε αυτή την προσπάθεια που ξεκινήσαμε πριν από περίπου δέκα χρόνια, βρίσκουμε διαρκώς μπροστά μας εμπόδια. Κάποια ξεπερνιούνται εύκολα (το “εύκολα” είναι σχετικό, αυτοί που βάζουν “πλάτη” δεν έχουν την ίδια γνώμη) κι άλλα δεν ξεπερνιούνται ποτέ», σημειώνει ο μαέστρος Θανάσης Παπαθανασίου και εξηγεί: «Η στέγη, λόγου χάρη, αποτελεί σοβαρό εμπόδιο καθώς ο χώρος που μας παραχωρεί ευγενικά ο Δήμος Αποκορώνου (και τον ευχαριστούμε για άλλη μια φορά) κάποτε κάλυπτε τις ανάγκες μας τώρα όχι πλέον. Οικονομική στήριξη τακτική δεν υπάρχει και οι ανάγκες μας καλύπτονται κυρίως απ’ τις λιγοστές χορηγίες οι οποίες προέρχονται πολλές φορές κι από εμάς τους ίδιους. Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός πως με τα μέσα που έχουμε είναι εξαιρετικά δύσκολο να συντηρήσουμε την Ορχήστρα μας. Απλώς η λατρεία για την τέχνη και η σκληρή δουλειά του καθενός από μας σε όλα τα πόστα (είτε είναι ειδικότητά του είτε όχι) φαίνεται να στηρίζει το καλλιτεχνικό οικοδόμημα. Φυσικά το πιο δύσκολο σε μια Ορχήστρα σαν τη δική μας (όχι mainstream) είναι να καταφέρει να κερδίσει αρχικά το ενδιαφέρον του κοινού και τέλος να συγκινηθεί μαζί του. Μην ξεχνάμε πως η συγκίνηση (συν και κίνηση) εμπεριέχει το “μαζί” και για να τη νιώσει κάποιος το “μαζί” είναι απαραίτητη προϋπόθεση».
ΑΞΙΟΛΟΓΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ
Ρωτάμε τον κ. Παπαθανασίου αν υπάρχει το μουσικό δυναμικό στην επαρχία για να στηρίξει τέτοια εγχειρήματα: «Όχι μόνο υπάρχει, είναι και πολύ αξιόλογο. Η Vamos Orchestra, λόγου χάρη, συμβαίνει να έχει εξαιρετικούς σολίστ κάποιοι απ’ τους οποίους, μάλιστα, έχουν σπουδάσει εδώ στην Κρήτη. Ας μην ξεχνάμε πως πέρα απ’ τους καλλιτέχνες και τους τεχνικούς (πολύ σημαντικό κεφάλαιο στην τέχνη μας) που έχουν καταγωγή, ζουν και εργάζονται στην περιφέρεια, υπάρχουν και αυτοί που αποφασίζουν να αφήσουν τα αστικά κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού και να εγκατασταθούν μόνιμα στην επαρχία προσφέροντάς μας τις πολύτιμες υπηρεσίες τους. Δυστυχώς όμως η επαρχία, ενώ προσφέρει έδαφος στον καλλιτέχνη να παράξει ικανό και υψηλού επιπέδου έργο για τον πολίτη, δεν προσφέρει τις ανάλογες απολαβές. Εννοείται πως δεν είμαστε ο μόνος κλάδος που υποφέρει, αλλά π.χ. στο στάδιο της προετοιμασίας μιας παραγωγής (οι πρόβες σας βεβαιώ είναι το λιγότερο), ο καλλιτέχνης δεν αμείβεται ποτέ. Νομίζω, ωστόσο, πως αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην επαρχία».
ΟΡΧΗΣΤΡΑ – ΠΑΡΕΑ
Ταυτοτικό στοιχείο των Vamos είναι και το ότι τα μέλη της ορχήστρας εργάζονται με επαγγελματισμό αλλά απολαμβάνουν την ατμόσφαιρα μιας παρέας, που μοιράζεται το ίδιο πάθος για τη μουσική.
«Κατ’ αρχάς η Vamos Orchestra είναι μια ορχήστρα, θα λέγαμε, ημι-επαγγελματική που σημαίνει ότι αποτελείται και από ερασιτέχνες και από επαγγελματίες μουσικούς. Αυτό δίνει την ικανότητα σε εμάς τα μέλη της να εργαζόμαστε σε μια ζεστή, παρεΐστικη ατμόσφαιρα χωρίς να υπονομεύεται το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα», τονίζει ο κ. Παπαθανασίου και συμπληρώνει: «Στην ουσία είμαστε ερασιτέχνες που δουλεύουμε με επαγγελματισμό πράγμα που λειτουργεί θετικά όχι μόνο σε μας αλλά και στους έκτακτους συνεργάτες μας κι είναι αυτό που τούς γοητεύει στη συνεργασία μας. Από την άλλη, το ότι δεν χρηματοδοτούμαστε τακτικά από κάποιο δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα όπως άλλες αντίστοιχες ορχήστρες, οπωσδήποτε δυσχεραίνει την επιθυμία μας να μοιραστούμε την τέχνη μας με τους συνανθρώπους μας».
ΣΚΛΗΡΗ ΔΟΥΛΕΙΑ – ΚΑΛΗ ΚΑΡΔΙΑ
Κλείνοντας την κουβέντα μας ρωτάω τον κ. Παπαθανασίου πόσο εύκολο ήταν τα ταξιδέψει ο ήχος των Vamos μέχρι τη Λυρική Σκηνή: «Καθόλου εύκολο! Οπωσδήποτε, μια καλλιτεχνική προσπάθεια, μετά από ένα ατέλειωτο κουραστικό ταξίδι με πολλά εμπόδια και δυσκολίες, θα φτάσει κάποτε στον προορισμό της, που στη δική μας περίπτωση είναι να παρουσιαστεί δημόσια μπροστά στο κοινό. Από κει και πέρα ξεκινάει ένα άλλο ακόμα πιο δύσκολο ταξίδι που έχει για στόχο του την ανθρώπινη ψυχή.
Τέτοιες προσπάθειες δεν είναι μόνο δικό μας (της Vamos Orchestra) επίτευγμα και προνόμιο. Υπάρχουν αξιολογότατα σχήματα ανά την Ελλάδα με σπουδαίους ανθρώπους από πίσω τους που σίγουρα τους αξίζει να ακουστούν και πέρα από τα κλειστά σύνορα της περιοχής τους. Άλλοτε αυτό επιτυγχάνεται και άλλοτε όχι. Τι θέλω να πω με αυτό. Η ανοδική πορεία ενός σχήματος και η παρουσία του σε μία από τις κεντρικές σκηνές της Αθήνας όπως είναι η Πειραματική Σκηνή της ΕΛΣ, είναι πάντα συνδυασμός σκληρής δουλειάς και αυτοβελτίωσης απ’ τη μία αλλά και σωστές επιλογές απ’ την άλλη. Πρέπει διαρκώς να προσπαθείς να χτίσεις ουσιαστικές και υγιείς συνεργασίες με φωτισμένους ανθρώπους με κριτήρια την κοινή αισθητική αλλά κυρίως, όπως πολύ σοφά λέγαν οι παλιοί, την καλή καρδιά».
Μια δημιουργική διέξοδος για τους μουσικούς
Η ύπαρξη μιας ορχήστρας στην επαρχία αποτελεί μια πρόκληση αλλά και μια δημιουργική διέξοδο για τους μουσικούς που ζουν σε αυτήν. Αυτό υπογραμμίζουν οι μουσικοί Όλγα Παπαδημητρίου (βιολί) και Ειρήνη Βούζη (φλάουτο) που μιλούν στις “διαδρομές” για τη συμμετοχή τους στην ορχήστρα.
«Αυτή τη στιγμή, η ορχήστρα με την σημερινή της μορφή, είναι μοναδική στην Κρήτη, παρόλο που η αρχική της σύσταση έγινε στην ανάγκη σύμπραξης 5-6 φίλων. Στην πορεία κάποιων χρόνων πήρε τη μορφή που έχει σήμερα, δηλαδή τη μορφή μιας συμφωνικής ορχήστρας η οποία συνεχώς εξελίσσεται», τονίζει η Όλγα και συμπληρώνει η Ειρήνη: «Όντως δεν υπάρχουν στην Κρήτη παρόμοιας σύστασης ορχήστρες και είναι σημαντικό για κάποιον ενεργό μουσικό να συμμετέχει ικανοποιώντας την ανάγκη του για μουσική και έκφραση».
Ταυτόχρονα οι δύο μουσικοί περιγράφουν τα ιδιαίτερα στοιχεία της ταυτότητας της ορχήστρας από τον Βάμο: «Η ορχήστρα μας αποτελείται από μέλη που προέρχονται από διαφορετικά μουσικά στιλ. Αυτή ακριβώς είναι η δική μας πρόκληση. Να βρούμε κοινούς κώδικες επικοινωνίας και να συμπράξουμε», αναφέρει η Ειρήνη και προσθέτει η Όλγα: «Αυτό φυσικά επιτυγχάνεται καθώς χαρακτηριστικό της ενορχήστρωσής μας, είναι ότι μπερδεύουμε διάφορα μουσικά στιλ ερμηνεύοντας πρωτότυπες διασκευές, καλύπτοντας και παντρεύοντας διαφορετικά μουσικά γούστα».
Τις ρωτάω πώς αισθάνονται που σε λίγες ημέρες θα παίξουν στη σκηνή της ΕΛΣ: «Σίγουρα αρχικός στόχος του σχήματος ήταν να βγει και να παρουσιάσει τη δουλειά του και εκτός Κρήτης, πράγμα το οποίο έχει γίνει εδώ και 4 χρόνια. Έχουμε κάνει εμφανίσεις σε Τρίκαλα, Βέροια, Ιωάννινα, Κοζάνη, Δελφούς, Πάτρα κ.ά. Η ορχήστρα έχει παρουσιάσει και παλαιότερα πρότζεκτ στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», λέει η Όλγα, ενώ η Ειρήνη τονίζει: «Δεν κρύβουμε ωστόσο τη χαρά μας καθώς είναι μεγάλη πρόκληση η παρουσία μας στην Εναλλακτική Λυρική Σκηνή του Ιδρύματος, ιδιαίτερα με το πρόγραμμα αφιερωμένο σε σπουδαία έργα του Μ. Θεοδωράκη».
Για τις δύο έμπειρες μουσικούς η ορχήστρα έχει μέλλον καθώς βασίζεται στην αγάπη και τον ενθουσιασμό των μελών της -και ιδιαιτέρως του Νίκου Φραγκιαδάκη- ωστόσο θα ήταν πολύτιμη η όποια υποστήριξη θα μπορούσε να λάβει από την τοπική κοινωνία και τους φορείς της.
ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΟ… ΣΧΟΛΕΙΟ
Αξίζει πάντως να σημειωθούν δύο ακόμα στοιχεία που κάνουν το Μουσικό Σύνολο Βάμος ξεχωριστό: είναι το γεγονός ότι αφενός σε αυτό συνυπάρχουν και πολίτες από χώρες του εξωτερικού κι αφετέρου ότι η ορχήστρα δίνει βήμα έκφρασης σε νέους μουσικούς. Μια τέτοια περίπτωση είναι η Hara Kraaijvanger που παίζει βιολί.
«Ο πατέρας μου είναι μουσικός και υπήρξε από τους πρώτους μουσικούς που συνεργάστηκαν για να δημιουργηθεί το μουσικό σύνολο, αρχικά ως Vamos Ensemble. Μετά από κάποια χρόνια, το σύνολο αυτό όλο και μεγάλωνε και κάποια στιγμή, ο πατέρας μου μού πρότεινε να μπω και εγώ. Έτσι, μετά πού ήρθαν κι άλλοι μουσικοί το σύνολο έγινε Ορχήστρα και μετονομάστηκε σε “Vamos Orchestra”», σημειώνει η Hara.
Για την ίδια, το σημαντικότερο στοιχείο από την εμπειρία αυτή «είναι να μαθαίνω μέσα σε μια ομάδα να συνεργάζομαι».
«Έτσι μαθαίνω πολλά πράγματα ταυτόχρονα και μ’ αρέσει πολύ που έχω την ευκαιρία να παίζω μαζί με πιο μεγάλους και πιο έμπειρους μουσικούς, διότι και από αυτούς παίρνω παράδειγμα», σχολιάζει, ενώ τονίζει ότι αυτό που κάνει τη Vamos ξεχωριστή είναι ότι «δεν υπάρχει άλλη παρόμοια ορχήστρα στα Χανιά που να συμπεριλαμβάνει τόσα άτομα και τόσα διαφορετικά μουσικά όργανα, ενώ η μουσική που παίζουμε είναι πολύ πρωτότυπη, αλλαγμένη και εφαρμοσμένη στο δικό μας στιλ».
Κλείνοντας ρωτάω τη Hara πώς ονειρεύεται το μέλλον της ορχήστρας: «Εγώ θα έλεγα ότι το επίπεδο στο οποίο βρισκόμαστε τώρα είναι πολύ καλό και σίγουρα θα γίνομαστε όλο και καλύτεροι με τα χρόνια. Το πού θα φτάσουμε τώρα είναι γραμμένο στα αστέρια!».
Στην Πειραματική Σκηνή της ΕΛΣ με Μίκη Θεοδωράκη
Η συναυλία του Μουσικού Συνόλου Vamos Orchestra με τίτλο “Μίκης Θεοδωράκης: Τριλογία” θα πραγματοποιηθεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ το Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2022, στις 20:30, σε συνεργασία με τον βαθύφωνο της ΕΛΣ Τάσο Αποστόλου και τη διακεκριμένη ερμηνεύτρια Άννα Κώτη.
Στη συναυλία θα παρουσιαστούν τρεις εμβληματικοί κύκλοι τραγουδιών του σπουδαίου δημιουργού: “Λιποτάκτες”, “Romancero gitano” και “Μαουτχάουζεν».
Και τα τρία έργα παρουσιάζονται σε νέες ενορχηστρώσεις του Θανάση Παπαθανασίου που αναδεικνύουν τον πολύ ιδιαίτερο ήχο του συνόλου Vamos,
Εισιτήρια από 12 ευρώ προπωλούνται στα Ταμεία της ΕΛΣ (2130885700 – καθημερινά 09.00-21.00) και στην
TicketServices.gr.
Σημαντικοί σταθμοί και συνεργασίες στην πορεία των Vamos
• Συναυλίες ενώπιον του Μίκη Θεοδωράκη στα εγκαίνια των θεάτρων που φέρουν το όνομα του σε Εμπρόσνερο και Χανιά.
• Συνεργασία με την Ιωάννα Φόρτη.
• Κοινή συναυλία με την συμφωνική ορχήστρα της ΕΡΤ στην Καθολική Εκκλησία Χανίων.
• Συναυλία στον αίθριο χώρο του ΚΠ Σταύρος Νιάρχος.
• Συναυλιακός Ερωτόκριτος του Δημήτρη Μαραμή.
• Τριλογία του Μίκη Θεοδωράκη με τους Τάσο Αποστόλου και Άννα Κώτη.
Τη Vamos Orchestra αποτελούν οι μουσικοί:
Φλάουτο: Ειρήνη Βούζη
Κλαρινέτο: Κώστας Κανέλλος
Τρομπέτα: Βαγγέλης Κανέλλος
Ευφώνιο: Theo Kraaijvanger
Τύμπανα: Κυριάκος Αλεξίου
Κιθάρα, Μαντολίνο: Πρόδρομος Καραδελόγλου
Πιάνο: Νίκος Φραγκιαδάκης
Βιολί: Έλενα Ορμυλιώτου, Λευτέρης Βαϊγκούσης, Χριστίνα Πασχάλη, Όλγα Παπαδημητρίου, Φοίβη Κουνδουράκη, Παντ. Βαϊγκούσης,
Hara Kraaijvanger.
Τσέλο: Δέσποινα Βαϊγκούση, Bernard Klein
Μπάσο: Δημήτρης Νίκογλου
Ενορχήστρωση – Διεύθυνση Ορχήστρας: Θανάσης Παπαθανασίου
