Ταξίδι στη γνώση

Ως καθηγήτρια Αγγλικών, τα τελευταία 20 χρόνια, θα ‘θελα να παραθέσω στιγμιότυπα της εμπειρίας μου, από την επαφή μου με μαθητές, διαφόρων ηλικιών, παιδιών εφήβων και φοιτητών.
“Τι είναι η διαδικασία μάθησης και το ταξίδι προς τη γνώση;” Αυτό σηκώνει μεγάλη συζήτηση και εμπεριέχει ενδοσκόπηση, είναι ένα ταξίδι όμορφο αλλά ποτέ τόσο απλό, είναι σύνθετο, όπως είναι και η ανθρώπινη φύση.
Όλοι οι άνθρωποι, μηδενός εξαιρουμένου, από τα πρώτα βήματά τους στον κόσμο, θέλουν τόσο πολύ να μάθουν, να γνωρίσουν, να επεξεργαστούν, να αγγίξουν, να νιώσουν.
Ακόμα και σε τούτη την εποχή, της υψηλής τεχνολογίας, όπου όλες οι πληροφορίες βρίσκονται στο χέρι κυριολεκτικά του καθένα από εμάς. Από νηπιακή ακόμη ηλικία, μέσω smart phones και άλλων συσκευών hitech, ακόμα και τώρα, είναι βαθιά ανάγκη όλων, η επιστροφή στη μάθηση, μέσω εμπειριών από την ίδια τη φύση, τα δέντρα, τα ζώα, και ό,τι άλλο εμπεριέχει το περιβάλλον. Όλα τα βιβλία Αγγλικών από τα οποία έχω και πείρα, περιέχουν κείμενα με ζώα και από τις αντιδράσεις των μαθητών, συνειδητοποίησα κι εγώ, ως καθηγήτρια πλέον, πόση ανάγκη τα έχουμε όλοι μας. Και επίσης, πόσο έχουμε απομακρυνθεί από τη φύση και πόσο κακό έχουμε κάνει στον πλανήτη μας, ίσως άθελά μας.
Όσον αφορά στην διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας σε παιδιά σχολικής ηλικίας, κυρίως, την περίοδο όπου οι μαθητές βάζουν τις βάσεις για ένα στέρεο μαθησιακό μέλλον, και στο εκπαιδευτικό περιβάλλον, καταλαβαίνει κανείς, πόσο τα σημερινά παιδιά, έχουν έλλειψη ουσιαστικών εμπειριών. Σε συζητήσεις μου μαζί τους, σε εκπαιδευτικό πάντα πλαίσιο, αισθάνομαι τη δίψα τους, γι’ αυτό που εγώ σαν παιδί και έφηβη έζησα, όπως και όλοι εκείνοι προηγούμενων δεκαετιών.
Η γενιά μου “έπαιζε” σε χωράφια και αλάνες, όλο το καλοκαίρι, έξω με παρέα τα παιδιά της γειτονιάς και φίλους. Εμπειρίες ζωής, από τις οποίες μάθαμε να αλληλεπιδρούμε, να μοιραζόμαστε, να κλαίμε και να γελάμε μαζί. Να συναγωνιζόμαστε από ένστικτο, πράγμα που συνειδητοποιώ, ότι λείπει στις μέρες μας. Σήμερα ζούμε την εποχή του ατομικισμού, της εικόνας και της ψυχολογικοποίησης όλων των αντιδράσεων. Μαθαίνουν τα παιδιά, σήμερα, να νοιάζονται μόνο για τον εαυτό τους, μέλη τα περισσότερα ομάδων και ομίλων, με σκοπό το έπαθλο. Επειδή, επίσης, υπάρχει πληθώρα ειδικών ψυχολόγων, οι γονείς κρίνουν, με βάση θεωρίες ψυχολογίας, όλες τις αντιδράσεις των παιδιών, γεγονός που τείνει να γίνει καταστροφικό. Ταμπέλες ψυχολογίας για τα πάντα. Επίσης, τα υπερπροστατεύουν μην πέσουν, μην λερωθούν, μην χτυπήσουν, όπου μπορεί να γυρίσει, και συνήθως, γυρνάει μπούμερανγκ.
Από την επαφή μου, με τους μαθητές, βλέπω καθαρά, πόσο αυτό μπλοκάρει το συναίσθημά τους, με αποτέλεσμα να μην αποδίδουν φυσιολογικά, στα μαθήματα.
Το περιβάλλον, αρχικά, που τείνει να εξαφανιστεί από το μπετόν, και ο έλεγχος συμπεριφοράς, τους καθιστά έρμαια, μπλοκάροντας το δυναμικό τους, που σε κάθε άνθρωπο, είναι απεριόριστο, από την στιγμή που γεννιέται.
Ενθουσιάζονται, με τους διαλόγους με ζώα, που τα ίδια δεν έχουν δει ποτέ, ούτε αγγίξει, μόνο σε κάποια πάρκα, στην Αθήνα κυρίως.
Τα χωριά, τα οποία συντηρούσαν τη φύση, τείνουν να γίνουν μικρές κωμοπόλεις, γεμάτες μαγαζιά. Τα χωριά που ζήσαμε εμείς, με τα γαϊδουράκια, και τα μικρά καφενεδάκια, όπου μαζεύονταν οι χωρικοί, πλέον, σχεδόν, είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας, για τους νέους. Η φυσιολογική επαφή και το ανέμελο παιχνίδι έχει σχεδόν εκλείψει.
Το χάσμα ανάμεσα στη γενιά του ’70 και τη σημερινή, είναι τεράστιο. Οταν μοιράζομαι εμπειρίες μου, με τους μαθητές μου, είναι σαν να μιλάμε άλλη γλώσσα. Πολύ τυχεροί, εμείς, που τα ζήσαμε, αλλά πόσο άτυχη η σημερινή γενιά, όπου περνάει την ώρα της, μπροστά σε μια οθόνη κλεισμένη, σε πολυτελή, πλέον, σπίτια “κλουβιά”, clubs και ταχυφαγεία.
Πολύ πιο φτωχικά η γενιά μου, πέρασε από άποψη υλικών αγαθών, αλλά πλούσια σε εμπειρίες. Γεγονός, που έχει αντίκτυπο στη γλώσσα και στην συνομιλία των ανθρώπων. Φτωχαίνει η γλώσσα από την έλλειψη φυσιολογικών εμπειριών.
Χρέος μας, πλέον, είναι να κάνουμε τη ζωή των παιδιών πιο ζωντανή και δημιουργική μέσω επαφής με φυσιολογικά μεγέθη, και όχι τα κατασκευασμένα πρότυπα της τηλεόρασης.
Η πραγματική ζωή, βρίσκεται στην επαφή μας με τη φύση, τους συνανθρώπους μας, τη συνομιλία, το μοίρασμα, σε χώρους πιο ανθρώπινους και ζεστούς.
Πόσο τυχεροί, εμείς που ζούμε στην επαρχία, ακόμα, και υποχρέωσή μας είναι, ως παιδαγωγοί, να απευθυνόμαστε σε όλες τις πτυχές της προσωπικότητας των μαθητών, και όχι μόνο σε εκείνη του μυαλού, αλλά και εκείνη του συναισθήματος.