Περπατήσαμε δυόμισι ώρες σε άλλο σημείο του δάσους. Πυκνό, σκοτεινό. Ενα τεράστιο δέντρο αρχικά μεγαλώνει γύρω από τον κορμό άλλου δέντρου και στο τέλος το πνίγει. Βλέπεις τον νεκρό κορμό μέσα του από ανοίγματα σαν εναγκαλισμένο από φίδι. Το σιδερόδεντρο είναι τόσο σκληρό που από αυτό έφτιαχναν παλιά μαχαίρια και σπάθες.
Το κλήμα κουράρε (curare) δίνει το δηλητήριο που χρησιμοποιούν στα βέλη. Ένα άλλο κλήμα δίνει αντισυλληπτικές ουσίες. Το μυρμηγκόδεντρο (lemon ant tree) είναι κλασικό παράδειγμα συμβίωσης. Τα μυρμήγκια ζουν σε θύλακες μέσα στο φλοιό του δέντρου από το οποίο παίρνουν θρεπτικές ουσίες χωρίς να το σκοτώνουν. Τα μυρμήγκια από την άλλη εκκρίνουν οξέα στο έδαφος που σκοτώνουν κάθε άλλη βλάστηση και αποκλείουν τον ανταγωνισμό με άλλα φυτά. Το έδαφος με τόση πυκνή βλάστηση παντού, είναι πεντακάθαρο γύρω από τα μυρμηγκόδεντρα. Πιο κάτω μαόνι πεσμένο στο έδαφος που όμως δεν σαπίζει εύκολα. Ένα τεράστιο δέντρο, το kapok, γύρω στα 30 με 40 μέτρα ύψος, έχει τεράστιες αντηρίδες ολόγυρα στη βάση του κορμού στο μέγεθος δωματίου. Υπολόγισα ότι χρειάζονται 40 άνθρωποι για να αγκαλιάσουν τον κορμό στη βάση του. Είδαμε φοίνικες που δίνουν ίνες για πετονιές ή πλέξιμο καλαθιών πιο ανθεκτικές από τις πλαστικές. Ένα μεγάλο πράσινο φίδι, γύρω στα 3 μέτρα, είχε απλωθεί ήρεμο στο μονοπάτι. Τρέφεται από πουλιά στα δέντρα. Το παρατηρήσαμε γύρω στα 5 λεπτά και μετά έφυγε χωρίς βιασύνη. Σε ένα φύλλο ένα μεγάλο μαύρο μυρμήγκι, το μυρμήγκι σφαίρα. Το τσίμπημά του προκαλεί υψηλό πυρετό και ισχυρό πόνο που μοιάζει με αυτόν από σφαίρα όπλου και διαρκεί 24 ώρες. Ο Έκτωρ λέει με έμφαση ότι δεν πρέπει να αγγίζουμε τη βλάστηση γιατί δεν γνωρίζουμε τι δηλητηριώδη έντομα κρύβει. Συναντάμε πιθήκους διαφόρων ειδών, παπαγάλους, πουλιά. Ένας μεγαλοφυής κόσμος με μια αρχή μόνο, την επιβίωση μέσα από τη διαφορική αναπαραγωγική επιτυχία.Κάναμε περιοδεία στη λίμνη με μικρό κανό και κουπιά για δυο ώρες. Προς το απόγευμα οι κάτοικοι της ζούγκλας ετοιμάζονται για τη νύχτα. Πίθηκοι, αγριόγαλοι, οροπέντολες, ανχίνγκας, χελιδόνια, αγριοπερίστερα, ένας κόσμος από κραυγές και κίνηση. Άλλη μια μέρα στον Αμαζόνιο φτάνει στο τέλος. Η λίμνη καθρεφτίζει το κόκκινο φως και νέοι ήχοι κυριαρχούν. Τα έντομα και οι βάτραχοι διαδέχονται τα πουλιά και τους πιθήκους. Οι νυχτοφύλακες της συνέχειας αυτής της πολύπλοκης κοινωνίας. Αύριο αρχίζει η επιστροφή στον άλλο πολύπλοκο κόσμο, των ανθρώπων. Αναχωρήσαμε από την Πανιακότσα πριν την ανατολή με το μεγάλο κανό. Σε δυο ώρες είμαστε σε ένα σημείο που η διάβρωση του Νάπο αποκαλύπτει τις κατακόρυφες όχθες από πηλό. Εκεί μαζεύονται για περίπου μια ώρα χιλιάδες παπαγάλοι πολλών ειδών για να φάνε πηλό. Τους κάνει καλό στην πέψη γιατί πολλοί από τους σπόρους που τρώνε έχουν τοξικές ουσίες και ο πηλός λειτουργεί σαν αντίδοτο. Τα πουλιά πετούν κατά σμήνη με δυνατές κραυγές και μέσα στην τρέλα κάποιος βόας κρυμμένος στη βλάστηση ή κάποιο γεράκι βρίσκει ευκαιρία για να πάρει το πρωινό του. Μετά από περίπου μια ώρα οι παπαγάλοι εξαφανίζονται απότομα όπως είχαν εμφανιστεί. Επισκεφτήκαμε ένα χωριό της φυλής Κίτσουα (Kichwa). Οι άντρες του χωριού είχαν αναχωρήσει για τις δουλειές τους στο δάσος ή στην πόλη Κόκα. Οι γυναίκες έκαναν τις παραδοσιακές τους εργασίες: σκούπισμα, μαγείρεμα, φροντίδα των μικρών, χειροτεχνία, μικροκαλλιέργειες, προετοιμασία της μανιόκας ή κασσάβας που παράγει ένα είδος μπίρας, αλλά είναι και θρεπτική τροφή και μοιάζει με πατάτα, μόνο πολύ ανώτερη. Οι γυναίκες μας έδειξαν πώς καθαρίζουν και ετοιμάζουν τη μανιόκα, πώς ανάβουν φωτιά τρίβοντας ένα ραβδί πάνω σε βαμπάκι στην εσοχή μιας πέτρινης πλάκας, πώς παίρνουν συλλογικές αποφάσεις, πώς μέχρι πέντε οικογένειες ζουν σε μια καλύβα. Μετά χόρεψαν παίζοντας ρυθμικά ένα τύμπανο από δέρμα χοίρου και τρίβοντας το καβούκι μιας χελώνας που έβγαζε ήχο υψηλής συχνότητας για τα αφτιά μας. Για τις μεταφορές οι γυναίκες χρησιμοποιούν τεράστια καλάθια από φυτικές ίνες πάνω από το μισό ύψος τους. Έχουν έναν απλό και ιδιοφυή τρόπο να το δένουν με σκοινί χιαστί στο στήθος που συγκρατεί το καλάθι στους ώμους. Ο Έκτωρ μας πήγε μετά στο σπίτι του, έναν μικρό οικισμό πάνω σε ένα νησί 1.000 στρεμμάτων στον Νάπο. Πρόκειται για πολύ μελετημένο κέντρο διάσωσης πιθήκων. Ζουν εκεί κάπου 7 είδη με συνολικό πληθυσμό 700. Η δεύτερη γυναίκα του, μια Γερμανίδα βιολόγος και τα δυο μικρά παιδιά τους, μένουν εκεί μόνιμα. Παλιά το νησί ήταν κατά το ήμισυ φυτεία κακάου. Τώρα είναι ζούγκλα γεμάτη ζωή. Μετά από τέσσερις μέρες στον Αμαζόνιο επιστρέφουμε στο Κίτο. Στο αεροδρόμιο της Κόκα προσπαθούμε να συμβιβάσουμε τη μαγεία του Αμαζονίου με την πραγματικότητα του δικού μας πολιτισμού. Φεύγουμε με το ερώτημα αν αυτός ο μαγικός κόσμος του Αμαζονίου θα αντέξει στην επίθεση του δικού μας κόσμου. Αν το πετρέλαιο, εκτός από το κλίμα, θα έχει και άλλα θύματα. Αν και αυτό το δάσος θα ρευστοποιηθεί στον παροδικό δυτικό κόσμο της κατανάλωσης και της ανθρώπινης επιθυμίας.
ΤΕΛΟΣ
