■ H επανάσταση είναι εδώ, αλλά ίσως αργήσει να εφαρµοστεί σε όλο της το µέγεθος στην καθ’ ηµέρα πράξη
Όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που µιλούν τελευταία για την Τεχνητή Νοηµοσύνη Artificial Intelligence (AI) και στην Υγεία, δηµιουργώντας µεγάλες προσδοκίες, άλλα και πολλά ερωτηµατικά για τις εφαρµογές της στο παρόν και στο µέλλον.
Η µεγαλύτερη ελπίδα είναι ότι θα βοηθήσει πολλαπλά τον άνθρωπο, απαλλάσσοντάς τον από χρονοβόρες διαδικασίες και δίνοντάς του πιο αποτελεσµατικές λύσεις σε πολλά από τα προβλήµατα υγείας που αντιµετωπίζει. Υπάρχει όµως και ο φόβος ότι ίσως η τεχνητή νοηµοσύνη καταφέρει να «αντικαταστήσει» σε πολλά, όχι µόνο τους επιστήµονες, ερευνητές – γιατρούς , αλλά και τον τρόπο σκέψης τους, καθώς της παρέχεται τεράστιος όγκος δεδοµένων τον οποίο καλείται να διαχειριστεί.
Ο χώρος τη Υγείας είναι ένα από τα πεδία που η ΑΙ έχει αρχίσει να βρίσκει εφαρµογές και τα µελλοντικά σενάρια για τη χρήση της, δίνουν και παίρνουν. Οι πιο αισιόδοξοι κάνουν λόγο για πιο ξεκάθαρες διαγνώσεις και ασφαλή πρόγνωση νοσηµάτων, πιο άµεσες απαντήσεις στον ασθενή, λιγότερες- περιττές πολλές φορές – εξετάσεις, και εξατοµικευµένες θεραπευτικές προσεγγίσεις, παράµετροι που στο τέλος οδηγούν σε καλύτερη αντιµετώπιση του ζητήµατος υγείας που τον απασχολεί και κάνουν οικονοµία στα συστήµατα υγείας.
Η AI µε τη βοήθεια αλγορίθµων έχει ως στόχο να βγάλει ασφαλή συµπεράσµατα για την πορεία ενός «υπόπτου» ευρήµατος που π.χ εντοπίστηκε σε µια ψηφιακή µαστογραφία, η οποία έγινε µε την πιο προηγµένη τεχνολογία. Όµως, πόσο έγκυρα θα είναι αυτά τα συµπεράσµατα και πόσο θα βοηθήσουν έναν γιατρό να πάρει τις σωστές αποφάσεις;
Ο αλγόριθµος µπορεί να φέρει µπροστά στον γιατρό χιλιάδες παρόµοιες εικόνες και αποτελέσµατα και να τον βοηθήσει να αποφασίσει. Εκτιµάται ότι οι περισσότερες από τις µαστογραφίες που γίνονται, δεν έχουν λόγο να ανησυχούν µια γυναίκα. Με τη βοήθεια της ΑΙ ο γιατρός σχεδόν µε βεβαιότητα συγκρίνει τα δεδοµένα και απαλλάσσει άµεσα µια γυναίκα από τον φόβο, την επανάληψη περιττών εξετάσεων, αλλά και τη διαδικασία να αναζητήσει κι άλλες γνώµες, επισηµαίνουν οι ειδικοί. Η ΑΙ σε συνδυασµό µε νέες τεχνολογίες που συνεχώς εξελίσσονται, µεταµορφώνουν σήµερα τις ιατρικές υπηρεσίες, τη διαχείριση των µονάδων Υγείας και τη ζωή των ασθενών.
Τεχνητή νοηµοσύνη: Βιώνουµε µια συναρπαστική εποχή
Όπως επισηµαίνει, µιλώντας στο ΑΠΕ -ΜΠΕ, ο καθηγητής – ακτινολόγος Μ. May στο πανεπιστηµιακό νοσοκοµείο του Ερλάνγκεν της Γερµανίας, «ήδη έχουµε στο νοσοκοµείο τελευταίας τεχνολογίας απεικονιστικά µηχανήµατα που µας βοηθούν να προσφέρουµε καλύτερη και πιο εξατοµικευµένη θεραπεία. Γνωρίζουµε ποια θεραπεία θα αποδώσει καλύτερα σε ποιον ασθενή. Η τεχνολογία πλέον µας βοηθά να εξετάσουµε ένα όργανο και µαθαίνουµε από αυτή την εµπειρία ώστε να την εφαρµόσουµε σε άλλο όργανο».
Προς το παρόν έχουµε χιλιάδες εικόνες υψηλής ευκρίνειας από το ανθρώπινο σώµα και αυτό είναι σηµαντική εξέλιξη, επισηµαίνουν οι επιστήµονες. Μάλιστα στο άµεσο µέλλον θα µπορούν να χειρουργούν µε τη βοήθεια της «κινηµατογραφικής ανατοµίας» δηλαδή να παρακολουθούν µε εξαιρετική λεπτοµέρεια την περιοχή που επεµβαίνουν. Η τεχνολογία, ήδη µας βοηθά σε λιγότερο χρόνο να γίνονται περισσότερες εξετάσεις που δίνουν εικόνες εξαιρετικής ευκρίνειας από το ανθρώπινο σώµα, επισηµαίνει ο Μ. May και εξηγεί πως η ΑΙ µπορεί να βοηθήσει – µέσω αλγορίθµου -τον ακτινολόγο να εντοπίσει έναν όγκο, και προσθέτει : «Τώρα βιώνουµε µια συναρπαστική εποχή, καθώς χτίζουµε υψηλής ανάλυσης δεδοµένα, είµαστε η γενιά που αποθηκεύει αυτά τα δεδοµένα. ∆ηµιουργούµε αρχεία. Όµως, οι αλγόριθµοι θα πρέπει να τα επεξεργαστούν ώστε η επόµενη γενιά γιατρών να ωφεληθεί από αυτά τα προγράµµατα που σήµερα ονοµάζουµε ΑΙ».
Ο ίδιος εκτιµά πως η ΑΙ στην υγεία, είναι µια ενδιαφέρουσα προοπτική αλλά θα αργήσει να εφαρµοστεί την καθ’ ηµέρα πράξη. «Ήδη, έχουµε ένα κεφάλαιο δεδοµένων για κάθε ασθενή και χάρη στην υψηλή απεικονιστική τεχνολογία και µε την ανάλυση των δεδοµένων και την τεχνητή νοηµοσύνη έχουµε αυτόµατα αλλά 10 επιπλέον κεφάλαια. Αλλά χρειάζεται χρόνος να τα διαβάσουµε προς όφελος του ασθενούς. Πού θα βρούµε τόσους ακτινολόγους να διαβάσουν όλα τα αποτελέσµατα;» διερωτάται, απαντώντας στον Μιχάλη Κεφαλογιάννης και το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ενδιαφέρουσα η Τεχνητή Νοηµοσύνη, συµπληρώνει αλλά «βέβαια ποτέ δεν θα έχουµε ένα οπτικό σαρωτή που µόνος του θα λαµβάνει εικόνες από το σώµα ενός ασθενούς, θα τις αξιολογεί και θα του στέλνει τα αποτελέσµατα. Και όσο δεν υπάρχουν τέτοια συστήµατα στα οποία να εκπαιδευτούµε, είµαστε ακόµα µακριά από αυτό που όλοι περιµένουν από την Τεχνητή Νοηµοσύνη».
Χωρίς αµφιβολία είναι µια συναρπαστική εποχή και για την Υγεία, συµφωνούν οι επιστήµονες, καθώς οι ψηφιακές εφαρµογές µπορούν να µειώσουν σηµαντικά τον χρόνο, ο οποίος είναι καθοριστικής σηµασίας σε επείγουσες καταστάσεις, όπως π.χ ένα εγκεφαλικό επεισόδιο και βοηθούν πλέον όλους µας να κατανοήσουµε την καθοριστική σηµασία της ταχείας, ακριβούς και έγκαιρης παρέµβασης για τη ζωή του ασθενούς.
Ψηφιακό ∆ίδυµο
Οι λύσεις Τεχνητής Νοηµοσύνης, η τεχνολογία του Ψηφιακού ∆ιδύµου (digital tween) Ασθενούς και οι λύσεις απεικόνισης και θεραπείας, µπορούν σήµερα να βοηθήσουν τους επαγγελµατίες υγείας, για πιο έγκαιρη διάγνωση, πρόγνωση και αντιµετώπιση ενός ασθενούς µε εγκεφαλικό επεισόδιο, από τη στιγµή που συµβαίνει έως την αποθεραπεία και την παρακολούθηση του. Η εφαρµογή της Τεχνολογίας Ψηφιακού ∆ιδύµου (Digital Twin) δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που συνηθίζουµε να λέµε ψηφιακός ιατρικός φάκελος ενός ασθενή, όπου από την στιγµή που γεννιέται καταχωρούνται σε αυτόν όλες οι πληροφορίες που αφορούν την υγεία τους. Αυτό το Ψηφιακό ∆ίδυµο του ασθενούς µπορεί να αποδειχθεί σωτήριο σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως είναι ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, όπου ο χρόνος είναι πολύτιµος, επισηµαίνουν οι επιστήµονες.
Πρόκειται ουσιαστικά για όλα τα δεδοµένα ενός ανθρώπου (από απεικονιστικές και µικροβιολογικές εξετάσεις έως και καθηµερινές wearable συσκευές) που συλλέγονται και ενσωµατώνονται από τη γέννηση του, ενηµερώνονται και αναλύονται συνεχώς κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αυτό, εκτός από την αντιµετώπιση ασθενειών, θα συµβάλει στην υγειονοµική περίθαλψη και την προσωποκεντρική πρόληψη. Όταν προκύψει κάποια ασθένεια, ένα «σύστηµα» υγείας θα είναι έτοιµο µε τα κατάλληλα εργαλεία να θέσει τη σωστή διάγνωση και να επιλέξει την καλύτερη δυνατή θεραπεία, καθώς θα έχει στα χέρια του… για την ακρίβεια στον υπολογιστή του, το ψηφιακό µας δίδυµο.
Ευαίσθητα προσωπικά δεδοµένα
Βέβαια για όλα αυτά υπάρχει και ισχυρός αντίλογος που αφορά την ηθική πλευρά της συλλογής ευαίσθητων ιατρικών προσωπικών δεδοµένων. Ποιος συλλέγει αυτά τα δεδοµένα, πώς τα αποθηκεύει και πώς τα προστατεύει; Ποιοι έχουν πρόσβαση σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήµατα που οφείλουν να απαντηθούν.
Είναι πάντως αισιόδοξο πως όλο και περισσότεροι γιατροί εξοικειώνονται σήµερα διεθνώς µε τις νέες αυτές τεχνολογίες και τις εφαρµογές τους σε κάθε τοµέα της Ιατρικής και µπορούν να βοηθήσουν πιο αποτελεσµατικά τον ασθενή.
Στον τοµέα της διαγνωστικής και θεραπευτικής απεικόνισης, για παράδειγµα υπάρχουν πλέον εξελιγµένα µηχανήµατα, όπως πρωτοποριακό σύστηµα µαστογραφίας µε καινοτόµα τεχνολογία απεικόνισης, αξονικός τοµογράφος τεχνολογίας καταµέτρησης φωτονίων, PET/CT επόµενης γενεάς, µαγνητικός τοµογράφος µε δυνατότητα προσαρµογής στα ιδιαίτερα γνωρίσµατα κάθε ασθενή, και προηγµένα απεικονιστικά µηχανήµατα για την καθοδήγηση χειρουργικών επεµβάσεων.
