Μέρος 1
Σοβαρό όπλο της χώρας στην τουρκική προκλητικότητα είναι και η αναθεώρηση ή επικαιροποίηση της τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, αν η χώρα εξετάσει και προτάξει το όπλο αυτό! Αυτό είναι γνωστό στους ασχολούμενους, διότι η Τουρκία επωφελείται εξαιρετικά από την αδασμολόγητη εισαγωγή, μεταξύ άλλων, του συνόλου της αγροτικής της παραγωγής στην ΕΕ. Και φάνηκε πριν 2 μέρες από το άγχος του ΥΠΕΞ της Τουρκίας Τσαβούσογλου, που έστειλε επιστολές σε ομολόγους του, κρατών-μελών της ΕΕ, καθώς και στον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Μπορέλ, αιτούμενος «να μην επηρεαστούν αρνητικά οι ευρωτουρκικές σχέσεις»1. Στη σειρά των σημειωμάτων μας με τον ανωτέρω τίτλο θα στοχεύσουμε στην απλούστευση του περιεχομένου του σημαντικού αυτού εργαλείου, στο οποίο μπορεί να σκύψει με το ανάλογο ενδιαφέρον η κυβέρνηση της χώρας.
Την Παρασκευή 14 Αυγούστου, έγινε με τη διαδικασία της Βιντεοδιάσκεψης Συμβούλιο των ΥΠΕΞ της ΕΕ, στο οποίο η ΕΕ αντέδρασε ενωμένη και αποφασιστικά υπερασπιζόμενη τα συμφέροντα και τις αξίες της ΕΕ, εντός της Ένωσης και πέρα από τα σύνορά μας, όπως τόνισε ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικών Υποθέσεων και Πολιτικής Ασφάλειας, κ. Μπορέλ. Και συμπλήρωσε ότι «θα υποστηρίζουμε πάντα το διεθνές δίκαιο, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες.
Οι υπουργοί συζήτησαν την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά από σοβαρή επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας τις τελευταίες ημέρες. Επανέλαβαν την πλήρη αλληλεγγύη της ΕΕ με την Ελλάδα και την Κύπρο και επαναδιατύπωσαν ότι πρέπει να γίνονται σεβαστά τα κυρίαρχα δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ. Η άμεση αποκλιμάκωση από την Τουρκία κρίθηκε κρίσιμη.
Οι Υπουργοί υπενθύμισαν τα αποτελέσματα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της 13ης Ιουλίου. Επανέλαβαν την ισχυρή υποστήριξη των προσπαθειών του Ύπατου Εκπροσώπου για την αποκατάσταση του διαλόγου και τη διευκόλυνση της επανασύνδεσης με την Τουρκία. Ταυτόχρονα, ο Ύπατος Εκπρόσωπος πρόκειται να προετοιμάσει επιλογές για περαιτέρω κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση που οι εντάσεις δεν μειωθούν. Μια ευρύτερη συζήτηση για τις σχέσεις με την Τουρκία θα πραγματοποιηθεί αργότερα τον Αύγουστο, στο Gymnich.2
Στο πλαίσιο των συζητήσεων αυτών η Ελλάδα και η Κύπρος θα πρέπει να επιμείνουν ισχυρά για τη νέα τελωνειακή ένωση της ΕΕ με τη χώρα που δημιουργεί μόνο προβλήματα στην περιοχή του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, για να μην αναφέρουμε τις άθλιες βλέψεις της γείτονος και στην Κεντρική Μεσόγειο…
Πρέπει όμως να καταλάβουμε τι είναι η τελωνειακή ένωση και πως μπορεί να μετατραπεί σε ισχυρό όπλο στα χέρια μας, κυρίως αν αναλογιστεί κανείς ότι η συσσώρευση πλούτου στη γείτονα, που τη βοηθούν να υπέρ εξοπλίζεται, γίνεται με τις ευλογίες μας και σε πολύ βάρος των ήδη ισχνών οικονομικών μας. Ας θυμηθούμε τις χωματερές που οδηγούσαμε τα εύγευστα φρούτα μας, ή όπως σημείωνα στο προηγούμενο σημείωμά μου, οι δήθεν κυρώσεις στη Ρωσία για το θέμα της Κριμαίας, που αποστέρησαν από τη χώρα μας σημαντικές εξαγωγές σε παραδοσιακούς πελάτες. Και φυσικά με κερδισμένους τους… Τούρκους!
Τελωνειακή Ένωση
Η τελωνειακή ένωση της ΕΕ, που συστάθηκε το 1968, διευκολύνει τις εμπορικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων της ΕΕ, εναρμονίζει τους τελωνειακούς δασμούς για εμπορεύματα που εισάγονται από χώρες εκτός ΕΕ και συμβάλλει στην προστασία των πολιτών, των ζώων και του περιβάλλοντος της Ευρώπης. Στην πράξη, η τελωνειακή ένωση σημαίνει ότι οι τελωνειακές αρχές και των 27 χωρών της ΕΕ εφαρμόζουν τους ίδιους δασμούς στα προϊόντα που εισάγονται στην επικράτειά τους από τον υπόλοιπο κόσμο και δεν επιβάλλουν δασμούς στο εσωτερικό της. Στην περίπτωση της ΕΕ, αυτό σημαίνει ότι δεν καταβάλλονται δασμοί κατά τη μεταφορά εμπορευμάτων από μία χώρα της ΕΕ σε άλλη.
Εκσυγχρονίζοντας την Τελωνειακή Ένωση Ε.Ε.-Τουρκίας
Με δημοσίευση από το ΕΛΙΑΜΕΠ στις 3 Ιουλίου 2020 τονίζεται ότι ο κύριος λόγος για τη μη έναρξη διαπραγματεύσεων για την ΤΕ με την Τουρκία είναι ότι η διάχυτη ανησυχία σε σχέση με τα υφιστάμενα και συνεχώς επιδεινούμενα ζητήματα ασφάλειας κυριαρχεί επί των οικονομικών υπολογισμών και ενδεχόμενων ωφελημάτων. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δείχνουν έτσι εγκλωβισμένες σε έναν φαύλο κύκλο όσον αφορά στο ζήτημα του εκσυγχρονισμού της ΤΕ, καθώς η Ελλάδα δυσκολεύεται να υποστηρίξει την έναρξη των διαπραγματεύσεων από τη στιγμή που αισθάνεται απειλούμενη από την Τουρκία, ενώ η Τουρκία αισθανόμενη απομονωμένη από την ΕΕ ως προς τις διεθνείς εξελίξεις σε θέματα εμπορίου δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει την επιθετική και μαξιμαλιστική της συμπεριφορά έναντι της Ελλάδας.
Έτσι, ορθώς επισημαίνεται ότι η συναίνεση στην έναρξη των διαπραγματεύσεων για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης θα μπορούσε να γίνει, αν υπάρξουν προϋποθέσεις που η Ελλάδα θεωρεί σημαντικές, όπως η ασφάλεια, η άμυνα και η διαχείριση της μεταναστευτικής πρόκλησης3.
Όμως εδώ ενυπάρχουν και είναι ορατοί οι κίνδυνοι, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και την Κύπρο, δυο κράτη μέλη της ΕΕ.
Η κατανόηση του τι σημαίνει τελωνειακή ένωση και πως αυτό το γεγονός μπορεί να μετατραπεί σε ενδεχόμενο ισχυρό βέλος στη φαρέτρα της κυβέρνησης, συναινούντων και των υπόλοιπων πολιτικών δυνάμεων είναι ένα σημαντικό θέμα που πρέπει να μας απασχολήσει, αφού η τουρκική προκλητικότητα έχει ξεφύγει από τα όρια του ανεκτού.
Τι απαιτεί η τελωνειακή ένωση;
• Η Τουρκία υπόσχεται να υιοθετήσει το κοινό δασμολόγιο (ΚΔ) της ΕΕ που σημαίνει κοινή γλώσσα για το εμπόριο εισαγωγές και εξαγωγές4.
• Στις σχέσεις της με τις τρίτες χώρες, η Τουρκία έχει δεσμευτεί να εφαρμόζει κανόνες και να υλοποιεί μέτρα που είναι αντίστοιχα με τα μέτρα και τους κανόνες της εμπορικής πολιτικής της ΕΕ. Τονίζεται ότι η Κομισιόν χειρίζεται εμπορικές υποθέσεις για λογαριασμό των χωρών της ΕΕ, όπως διαπραγματεύσεις εμπορικών συμφωνιών με χώρες εκτός της ΕΕ. Αυτές οι συμφωνίες συνάπτονται με ειδική πλειοψηφία, εκτός από την περίπτωση συμφωνιών για το εμπόριο υπηρεσιών, διανοητικής ιδιοκτησίας, άμεσων ξένων επενδύσεων, οπτικοακουστικών και πολιτιστικών υπηρεσιών, εκπαιδευτικών και υγειονομικών υπηρεσιών, όπου η έγκριση από το Συμβούλιο πρέπει να είναι ομόφωνη.
• Ελεύθερος ανταγωνισμός — Η Τουρκία πρέπει να διασφαλίσει ότι οι κανόνες ανταγωνισμού της είναι συμβατοί με τους κανόνες της ΕΕ και ότι οι εν λόγω κανόνες εφαρμόζονται αποτελεσματικά. Με άλλα λόγια, ο αποτελεσματικός ανταγωνισμός παρέχει μια σειρά πλεονεκτημάτων στους καταναλωτές (μειωμένες τιμές, καλύτερη ποιότητα, … κ.λπ.).
• Και τα δύο μέρη έχουν δεσμευθεί για την κατάργηση όλων των τελωνειακών δασμών, των ποσοτικών περιορισμών5.
1. https://www.iefimerida.gr/kosmos/epistoles-tsaboysogloy-eyropaioys-igetes-anatoliki-mesogeio
2. https://www.consilium.europa.eu/en/meetings/fac/2020/08/14/?utm_source=dsms-auto&utm_medium=email&utm_campaign=Video+conference+of+foreign+affairs+ministers
3. https://www.eliamep.gr/publication/%ce%b5%ce%ba%cf%83%cf%85%ce%b3%cf%87%cf%81%ce%bf%ce%bd%ce%af%ce%b6%ce%bf%ce%bd%cf%84%ce%b1%cf%82-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%84%ce%b5%ce%bb%cf%89%ce%bd%ce%b5%ce%b9%ce%b1%ce%ba%ce%ae-%ce%ad%ce%bd%cf%89/
4. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=LEGISSUM:l11003
5. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=LEGISSUM:0702_17&from=EL
