Τις τελευταίες εβδοµάδες, άρχισε στη χώρα µας ένα πρόγραµµα πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου. Έτσι, προσφέρθηκε από το κράτος δωρεάν, σε άτοµα 50-69 ετών, µία απλή δοκιµασία κοπράνων, η οποία, αν βγει θετική, θα πρέπει να ακολουθείται από κολονοσκόπηση.
Η ενηµέρωση υπήρξε περιορισµένη, µε αποτέλεσµα να υπάρχει σηµαντική σύγχυση, ακόµα και µεταξύ ιατρών, τόσο για το τι είναι αυτή η δοκιµασία, όσο και για το πόσο είναι χρήσιµη τελικά.
Ας προσπαθήσουµε λοιπόν, µέσα από 11 απλές ερωτήσεις και απαντήσεις, να ξεµπερδέψουµε το κουβάρι της παραπληροφόρησης…
1) Μα γιατί γίνεται τόση φασαρία για τον καρκίνο του παχέος εντέρου;
Απ: Γιατί είναι ο τρίτος συχνότερος και η δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο. Στην Ελλάδα, διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο περίπου 65.000 νέες περιπτώσεις και πεθαίνουν από αυτόν περίπου 32.000 άτοµα, γυναίκες και άνδρες. Ή αλλιώς, ο ένας στους 25 από εµάς θα πάθει καρκίνο στο παχύ του έντερο. Προσοχή λοιπόν!
2) Και πράγµατι µπορεί να προληφθεί;
Απ: Ναι, διότι επί πολλά χρόνια, µπορεί και δέκα, προηγείται η προκαρκινική φάση του πολύποδα. Ο πολύποδας είναι ένας καλοήθης όγκος, µία «κρεατοελιά» θα λέγαµε. Κάποιοι από αυτούς, τυχαία και µε πολύ αργό ρυθµό, εξελίσσονται σε καρκίνο. Έτσι, αφαιρώντας τους πολύποδες, προλαβάνουµε τη νόσο.
3) Μπορεί να γίνει καλά ο καρκίνος του παχέος εντέρου;
Απ: Βεβαίως! Και µάλιστα στα αρχικά στάδια γίνονται καλά σχεδόν όλοι! ∆υστυχώς όµως, η νοοτροπία της πρόληψης είναι µειοψηφική. Θεωρούµε ότι αφού αισθανόµαστε καλά, τον καρκίνο θα τον πάθουν οι άλλοι, όχι εµείς. Γι αυτό βρίσκουµε τόσο προχωρηµένους καρκίνους και έχουµε τόσους πολλούς θανάτους. Η όλη προσπάθεια λοιπόν γίνεται είτε να τον προλαµβάνουµε, εντοπίζοντας και αφαιρώντας τους πολύποδες, είτε έστω να τον βρίσκουµε στα αρχικά του στάδια.
4) Η δοκιµασία κοπράνων που µοιράστηκε από το κράτος βρίσκει τον καρκίνο;
Απ: Όχι. Αναζητά αίµα στα κόπρανα, που δεν είναι ορατό. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, τις περισσότερες φορές, προκαλεί µικροαπώλεια αίµατος και αυτή είναι η ιδέα της δοκιµασίας. Φυσικά, µικροαπώλειες µπορεί να υπάρξουν και από άλλα αίτια, όπως φλεγµονές, εκκολπώµατα, αιµορροϊδες κλπ.
5) ∆ηλαδή αν βγει θετικό δεν σηµαίνει απαραίτητα ότι έχω καρκίνο;
Απ: Ακριβώς! Σηµαίνει όµως ότι έχω αυξηµένο κίνδυνο, άρα πρέπει να κάνω κολονοσκόπηση.
6) Τελευταία έχω κάτι πονόκοιλους, το έντερό µου έχει αλλάξει συµπεριφορά και µου βρίσκουν και µία αναµία. Είµαι εντάξει άµα κάνω τη δοκιµασία κοπράνων;
Απ: Μεγάλο λάθος! Θα πρέπει να γίνει κολονοσκόπηση για να τεθεί η διάγνωση.
7) Ένα µέλος της οικογενείας µου έχει καρκίνο στο παχύ έντερο. Τι κάνω;
Απ: Κολονοσκόπηση! Το ίδιο ισχύει και αν υπάρχει κάποιο νόσηµα του εντέρου. Η δοκιµασία κοπράνων είναι προληπτική. Απευθύνεται λοιπόν σε άτοµα χωρίς ενοχλήµατα, χωρίς παράγοντες υψηλού κινδύνου και χωρίς διαγνωσµένα νοσήµατα του εντέρου.
8) Πριν λίγα χρόνια χρειάστηκε να κάνω µία κολονοσκόπηση. Να κάνω και τη δοκιµασία κοπράνων;
Απ: ∆εν χρειάζεται. Η πρόληψη έχει γίνει. Απλά φροντίστε να γίνει η επόµενη κολονοσκόπηση όποτε σας συνέστησε ο γιατρός σας.
9) Και πόσο αξιόπιστη είναι αυτή η δοκιµασία κοπράνων;
Απ: Αρκετά. Εντοπίζει το 80% των καρκίνων, το 25% των σηµαντικών πολυπόδων και πρακτικά κανέναν από τους µικρούς πολύποδες.
10) Και η κολονοσκόπηση;
Απ: Βρίσκει πρακτικά όλους τους καρκίνους, το 93% των σηµαντικών πολυπόδων και το 75% των µικρών πολυπόδων, τους οποίους µπορεί και να αφαιρέσει.
11) Για µισό λεπτό. Η σύγκριση των µεθόδων είναι συντριπτική υπέρ της κολονοσκόπησης, καλά κατάλαβα;
Απ: Σωστά! Αυτό είναι και το επιχείρηµα όσων αµφισβητούν το πρόγραµµα. Έχουν γίνει πειράµατα σε µεγάλους πληθυσµούς (COLONPREV, SCREESCO και άλλα), όπου στους µισούς προσφέρθηκε δοκιµασία κοπράνων και στους άλλους µισούς κολονοσκόπηση. Πού βρέθηκαν οι περισσότεροι καρκίνοι; Στη δοκιµασία κοπράνων! Και γιατί; Απλά γιατί ο κόσµος την έκανε πολύ πιο πρόθυµα και έτσι στην πράξη, αποδείχθηκε πιο αποτελεσµατική…
Αντί επιλόγου…
Αν ένα κράτος θέλει να µειώσει τους θανάτους από καρκίνο του παχέος εντέρου, προσφέρει στους πολίτες του δοκιµασία κοπράνων. Είναι φθηνή, εύκολη, φιλικότερη στο περιβάλλον και κοινωνικά δίκαιη, αφού είναι προσιτή σε όλους. Αν κάποιος, σε ατοµικό επίπεδο, επιθυµεί το καλύτερο για τον εαυτό του, κάνει κολονοσκόπηση.
Τα θέµατα αυτά έχουν απαντηθεί από πολλών ετών. Ας µην προσπαθούµε να ξανα-ανακαλύψουµε τον τροχό. Γι αυτό και η ελληνική γαστρεντερολογική κοινότητα χαιρέτησε την προσπάθεια, αφού ανήκουµε πλέον στα 10-15 κράτη παγκοσµίως µε παρόµοια προγράµµατα. Υπάρχουν λάθη και αδυναµίες; Φυσικά! Επιδέχεται βελτιώσεων; Εννοείται! Τουλάχιστον έγινε η καλή αρχή…
*Ο Ηλίας Μπουζάκης είναι γαστρεντερολόγος.
