Θα επιχειρήσουμε ακανθώδη “εναγκαλισμό” για να ζεσταθούμε ή θα πεθάνουμε από το κρύο;

Επώδυνος εναγκαλισμός ή απομόνωση; Ο Σοπενχάουερ έθεσε πρώτος το δίλημμα πριν δυόμισι και πλέον αιώνες, αποτυπώνοντάς το στην περιπετειώδη ζωή του σκαντζόχοιρου, που αναζητά τρόπο να ζεσταθεί με μια αγκαλιά, από την οποία, όμως, κινδυνεύει να πεθάνει. Ή θα την αποτολμήσει ρισκάροντας να πληγωθεί από τα αγκάθια του συντρόφου και να πληγώσει με τα δικά του ή θα την απορρίψει, οπότε θα υποστεί τον πόνο της μοναξιάς και τη συνέπεια του δριμέος ψύχους.

Το δίλημμα είναι σαφές, όσο σαφώς αιχμηρά είναι και τα αγκάθια, που ενδύεται, στην παρούσα εποχή, η Ελλάδα. Οικονομική, κοινωνική, αξιακή ένδεια, βραδεία έως μηδενική ανάπτυξη, ανεξέλεγκτο προσφυγικό σφυροκόπημα. Κι απ’ την άλλη, τα οδυνηρά αγκάθια μιας ευρωπαϊκής «οικογένειας», απόλυτα περιχαρακωμένης στον άκαμπτο ιστό του επιδεινούμενου νεοφιλελευθερισμού, που εξέθρεψε πολιτικές φιλαυτίας, ναρκισσισμού, ηγεμονισμού.

Η Ελλάδα, ως άλλος σκαντζόχοιρος με πολλά αγκάθια, προσπαθεί να επιτύχει τη χρυσή τομή στο δίλημμα. Να «εναγκαλιστεί» με την Ευρώπη απολαμβάνοντας οικονομική ζεστασιά και κοινωνική επιβίωση, αλλά ταυτόχρονα αναζητώντας και τον τρόπο, που θα τη διασώσει από τα αγκάθια της Ευρώπης.

Η ανορθόδοξη διελκυστίνδα της «μαμάς Ευρώπης» με την «κόρη Ελλάδα» καλά κρατεί, επειδή αυτές οι δύο δεν μπορούν να αγκαλιαστούν. Κι αν θεωρητικώς τις ενώνει κοινή δυτική ρίζα, είναι πολλά αυτά που τις χωρίζουν. Και για να εκλείψουν, χρειάζονται επανατοποθετήσεις και αμοιβαίες υποχωρήσεις που προϋποθέτουν ισχυρή θέληση και πρόσω βηματισμό, ακόμη κι αν ενυπάρχει ο κίνδυνος της θυσίας κάποιων προνομίων -που έτσι κι αλλιώς στρεβλά αποκτήθηκαν- στο όνομα της συνέχισης της ύπαρξης. Γιατί ο κατά Σοπενχάουερ σκαντζόχοιρος, ως έσχατη επιλογή, μπορεί να επιχειρήσει τον εναγκαλισμό, ακόμη κι αν οι πιθανότητες επιτυχίας είναι μικρές. Ξέρει πως θα χρειαστεί να ισορροπήσει μεταξύ των αγκαθιών του και της επαφής στο μαλακό της επιφάνειάς του. Έτσι θα διασωθεί από το κρύο και θα επιβιώσει. Αλλιώς θα απομονωθεί, με κίνδυνο να πεθάνει στην παγωνιά.

Ισορροπώντας, λοιπόν, σε τεντωμένο σκοινί, η Ελλάδα, ως άλλος σκαντζόχοιρος με πολλά αγκάθια, προσπαθεί να επιτύχει τη χρυσή τομή στο δίλημμα. Να «εναγκαλιστεί» με την Ευρώπη απολαμβάνοντας οικονομική ζεστασιά και κοινωνική επιβίωση, αλλά ταυτόχρονα αναζητώντας και τον τρόπο, που θα τη διασώσει από τα αγκάθια της Ευρώπης. Οι καιροί ου μενετοί. Οι επιταγές του ένδοξου ελληνικού παρελθόντος εξοφλήθηκαν. Δεν αρκούν για να σώσουν τη «σχέση» Ελλάδας – Ευρώπης. Όσο ο χρόνος περνά με την Ελλάδα σε κινούμενη άμμο, τα αγκάθια πολλαπλασιάζονται ως άλλη Λερναία Ύδρα και το πεδίο δεν ενδείκνυται για «στρατηγικούς πολιτικούς πειραματισμούς». Η πραγματικότητα πιέζει, η ατμόσφαιρα δηλητηριάζεται κι αν ακόμη κι αυτό το -κατά Σοπενχάουερ- δίλημμα του σκαντζόχοιρου περιγράφει θαυμάσια την παρούσα κατάσταση μεταξύ Ελλάδας και Ευρώπης, δεν υπάρχει ούτε η φύση για να «καθαρίσει» τη δουλειά. Γιατί στην πραγματικότητα, ο σκαντζόχοιρος για να προστατευτεί από το κρύο, αποθηκεύει όλο το καλοκαίρι λίπος και τον χειμώνα ρίχνει τη θερμοκρασία του και πέφτει σε χειμερία νάρκη, τρεφόμενος από αυτό το λίπος. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να πέσει σε χειμερία νάρκη και να «ξυπνήσει» ασφαλής. Το λίπος σώθηκε.