ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουμε σήμερα, δεν είναι η πανδημία. Είναι, σαφώς, η συμπεριφορά μας απέναντί της.
Αυτή, ακριβώς, η συμπεριφορά βασίστηκε σε μια πολιτική αφέλεια. Την αφέλεια, ότι οι μέρες της πανδημίας είναι μετρημένες και η έξοδος απ’ αυτήν, ορατή.
Παράλληλα, η συμπεριφορά μας απέναντι στην πανδημία, διαμορφώθηκε κυρίαρχα, από τρία σύνδρομα. Το σύνδρομο της ΄΄ανοιχτής αγοράς΄΄, το σύνδρομο της ΄΄ατομικής ευθύνης΄΄ και το σύνδρομο του ΄΄πολιτικού κόστους΄΄.
Ως άμεσο και λογικό αποτέλεσμα της αφέλειας και των συνδρόμων μας, ήρθαν οι διαφοροποιήσεις, μεταξύ μας:
• Διαφοροποιήσεις, σε σχέση με το αν και πότε θα τελειώσει η πανδημία·
• Διαφοροποιήσεις, σε σχέση με το πως της λειτουργίας της αγοράς·
• Διαφοροποιήσεις, σε κάτι αυτονόητο· το αυτονόητο ότι η συμπεριφορά μας απέναντι στην πανδημία δεν αποτελεί ζήτημα ατομικού δικαιώματος και προσωπικής ευθύνης, αλλά κυρίαρχα κοινωνική υποχρέωση του κάθε πολίτη·
• Διαφοροποιήσεις, σε σχέση με το πως της αντιμετώπισης των πολιτών, που για χίλιους διαφορετικούς λόγους, εναντιώθηκαν στην αγωγή, που μας υπέδειξαν οι ειδικοί, για την αντιμετώπιση του ιού.
Οι διαφοροποιήσεις αυτές, μας κράτησαν τελικά όλους, σ’ ένα σκοτεινό τούνελ, τυφλών αλληλοσυγκρούσεων και αδιεξόδων.
ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
Σε άλλες εποχές, στον κόσμο όλο, η αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούσε μια πανδημία, έπαιρνε τη μορφή επιλογών, σκληρής επιβολής. Επιβολής, δηλαδή, πολιτικών απομόνωσης και κοινωνικού εξοβελισμού των ατόμων, που είχαν την κακοτυχία, να συναντήσουν στο διάβα τους, τη συμφορά.
Αυτή, η κλασική μορφή, αντιμετώπισης παρόμοιων καταστάσεων-προσαρμοσμένη στις ΄΄ανέσεις΄΄ του 21ου αιώνα-φαίνεται να χρησιμοποιείται και σήμερα, στην Κίνα· τον γίγαντα της εποχής μας-πληθυσμιακά, οικονομικά και τεχνολογικά-με διαφορετικές, όμως, από εμάς αντιλήψεις και πολιτικές πρακτικές, για το παρόν και μέλλον της ανθρωπότητας.
Υπενθυμίζουμε ότι, στον δυτικό, δημοκρατικό τρόπο ζωής-όπως αυτός διαμορφώθηκε από το κίνημα του διαφωτισμού-η πολλαπλότητα στην πολιτική και κοινωνική ζωή, αποτελεί εφαλτήριο δημιουργικής κινητικότητας. Δημιουργικής κινητικότητας, χωρίς περιορισμούς και με όρια μόνον τις αντοχές μας. Τις αντοχές-ατομικές και συλλογικές-στην ελευθερία της σκέψης, του λόγου και των πράξεων των ανθρώπων, όταν αυτές δεν εναντιώνονται στη δημοκρατική ιδέα και στην ουσία της.
ΟΙ ΑΠΟΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Συνηθίζουμε να λέμε ότι, τα προβλήματα της δημοκρατίας επιλύονται πάντα, με περισσότερη δημοκρατία. Περισσότερη δημοκρατία δεν σημαίνει, όμως, ετσιθελισμός και επιστροφή στον σκοταδισμό. Σημαίνει πριν απ’ όλα πολιτικές επιλογές επιβίωσης της ίδιας της δημοκρατίας και των πολιτών της.
Οι απορρυθμίσεις που βιώνουμε σήμερα, τόσο στις σχέσεις των δημοκρατικών πολιτών μεταξύ τους, όσο και στις υπηρεσίες, που προσφέρονται σ’ αυτούς, δείχνουν μια ανίσχυρη δημοκρατία, με πολύ σοβαρά λειτουργικά προβλήματα.
Τελικά, η πολιτική μας αφέλεια αρχικά και τα πολιτικά μας σύνδρομα στη συνέχεια, μας απορρύθμισαν πρωτόγνωρα και φόρτωσαν τη γενιά μας με αρνητικότατες εμπειρίες ζωής. Παράλληλα, ο συνδυασμός των απορρυθμίσεων, που βιώνουμε και των εμπειριών που αποκτούμε, μας επιβάλλει, μέρα με τη μέρα-όπως τότε, στους μεγάλους πολέμους του 20ού αιώνα-έναν τρόπο ζωής, έντονα διαφορετικό, από τον κεκτημένο μας.
Σ´ αυτήν την πορεία της διαμόρφωσης του νέου τρόπου ζωής μας, καραδοκεί ένας εξαιρετικά σοβαρός κίνδυνος. Ο κίνδυνος να χάσουμε τον εαυτό μας, τον αυτοσεβασμό μας και τις διαχρονικές μας αξίες. Ιδιαίτερα τις αξίες μας, που σχετίζονται με την ελευθερία και τη δημοκρατική μας ιδέα.
Ο συγκεκριμένος κίνδυνος, άρχισε ήδη να διαφαίνεται στην επιθετική συμπεριφορά των ανθρώπων μεταξύ τους-ακραία και λιγότερο ακραία. Να διαφαίνεται, όμως και στην- επικίνδυνα ακραία-επιθετική συμπεριφορά των κρατών, μεταξύ τους.
Αυτή η εικόνα επιθετικής-ατομικής και συλλογικής-συμπεριφοράς, σε συνδυασμό με την ένταση του αποτυπώματος της πανδημίας, κατά περίπτωση, άρχισαν ήδη να ζωγραφίζουν την εικόνα του νέου-μετά την πανδημία-κόσμου.
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑ
Πρόκειται για μια εικόνα που εμφανίζει ως νικητές, εκείνους που απέκτησαν πλεονέκτημα, στην πορεία αντιμετώπισης της πανδημίας. Πλεονέκτημα, που αποτυπώνεται, με την απαλλαγή τους από το κόστος της και κυρίως, με την απαλλαγή τους από το μεγάλο κόστος του διχασμού, της εμπειρίας μας.
Συνεπώς οι νικητές της πανδημίας πλεονεκτούν, στο να οικοδομήσουν το νέο κόσμο. Και θα τον οικοδομήσουν-όπως συμβαίνει πάντα-στη βάση των αντιλήψεών τους για τον άνθρωπο, τη ζωή, την ελευθερία και τη δημοκρατία.
Φαντάζει το ίδιο πιθανό, τον νέο κόσμο να τον κτίζουμε εμείς-όσοι δηλαδή επιλέξαμε να ζούμε δυτικόμορφα-ή και οι Κινέζοι, αν τελικά αναδειχθούν, μόνοι-νικητές.
Πέρα, λοιπόν, από την πανδημία σήμερα, υπάρχει και το διακύβευμα της μεγάλης εικόνας, αύριο, που προσδίδει στον αγώνα της τωρινής καθημερινότητάς μας, άλλη διάσταση. Μια διάσταση, που μας συσπειρώνει σ’ έναν πιο συγκεκριμένο, πιο μεγάλο και πιο ορατό στόχο. Τον ορατό και επιθυμητό στόχο μας, να βρεθούμε στην επόμενη μέρα με τους νικητές, για να οικοδομήσουμε έναν νέο κόσμο, πιο ελεύθερο, πιο δημοκρατικό και πιο δημιουργικό!
*Ο Χριστόφορος Κορυφίδης
είναι πρώην πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος
