Ένα από τα πιο διαδεδοµένα τραγούδια της Μικράς Ασίας που έχει αντέξει στο χρόνο και έχει γνωρίσει πολλές ερµηνείες και εκτελέσεις από το 1912 που ηχογραφήθηκε πρώτη φορά µέχρι και σήµερα, είναι το “Θα σπάσω κούπες”.
Οι δηµιουργοί του είναι άγνωστοι και κατατάσσεται στα παραδοσιακά της Σµύρνης µε πρώτους να το τραγουδάνε τον Γιάννη Τσανάκα και τον Λευτέρη Μενεµενλή ή Μπεσλεµεδάκη.
Το τραγούδι καταγράφεται σε συλλογές στίχων,αλλά για πολλά χρόνια χάνεται από τη δισκογραφία ώσπου το επανέφερε ερµηνευτικά το 1984 η Ελευθερία Αρβανιτάκη µε µεγάλη επιτυχία.
Παραγωγός του δίσκου “Ελευθερία Αρβανιτάκη 12 λαϊκά τραγούδια”, ο Άγγελος Σφακιανάκης, ο οποίος µάλιστα µαζί µε το Γιάννη Εµµανουηλίδη είχαν ξεκινήσει ένα πλανόδιο µουσικό σχήµα που εξελίχθηκε στη γνωστή Οπισθοδροµική Κοµπανία.
Ο Άγγελος Σφακιανάκης έγραψε στον ιστότοπο musicpaper.gr την ιστορία πίσω από την διαδροµή του τραγουδιού µέχρι να φτάσει στην Ελευθερία Αρβανιτάκη και ποιος ήταν ο καθοριστικό ρόλος του Νίκου Παπάζογλου.
Ήταν Απρίλιος του 1983, όταν η οµάδα του 114 της Θεσσαλονίκης οργανώνει µια µεγάλη συναυλία στο Παλαί ντε Σπορ µε τίτλο “20 χρόνια µετά…”, υπότιτλος “Εκδήλωση της γενιάς του 114 και του 15%” (…) Αυτή η οµάδα ήταν του ’60 οι εκδροµείς, οι συνοδοιπόροι του Σαββόπουλου.
Τιµώµενο πρόσωπο βέβαια, ο ∆ιονύσης Σαββόπουλος που γιορτάζει κι αυτός 20 χρόνια από την κάθοδό του στην Αθήνα.
Ο Σαββόπουλος καλεί και την Οπισθοδροµική Κοµπανία (…) Μετά τη συναυλία οι διοργανωτές, µας δεξιώνουν σε µια ταβέρνα πίσω από το Καυτατζόγλειο. Είναι ήδη αργά. Η ταβέρνα είναι άδεια και µας περιµένουν.
Μετά το φαγοπότι η κοµπανία που βράζει το αίµα της, θέλει να παίξει, αλλά τα όργανα έχουν σταλεί στο ξενοδοχείο. Ξεκινάµε λοιπόν a capella… “Χαράµατα η ώρα τρεις”, “Έµαθα πολλά µικρό µου” και ακολουθούν κι’ άλλα οµαδικά άσµατα. Το κέφι και η οινοποσία κοκκινίζει µάγουλα. Το ένα τραγούδι φέρνει το άλλο και το δείπνο γίνεται γλέντι.
Ο Νίκος Παπάζογλου που µετά την συναυλία µας έχει ακολουθήσει ξεκινάει ένα άγνωστο σε µας τραγούδι. “Θα σπάσω κούπες για τα λόγια που ’πες”. Η οµάδα συνοδεύει µε αυτοσχέδια κρουστά. Ποτηράκια, κουταλάκια, µαχαίρια, πιρούνια, τραπέζια γίνανε όλα όργανα µουσικά. Σε αυτόν τον νοσταλγικό οµαδικό ρυθµό σηκώθηκε η Ελευθερία και χορεύει ένα αργό τσιφτετέλι. Ο Νίκος σηκώνεται από την καρέκλα του και συνεχίζει το τραγούδισµα πλησιάζοντας την Ελευθερία. Όρθιοι και οι δύο στο κέντρο της ταβέρνας. Η Θεσσαλονίκη απαντά στην Αθήνα µε το δικό της δώρο. Ένα Σµυρνέικο τραγούδι. Ο Νίκος µας καληνυχτίζει και σφραγίζει µε το τραγούδισµά του την οµορφιά της βραδιάς. Ο Νίκος ήταν για µας, η λάµπα θυέλλης που µας έδειξε δρόµους και διαβήκαµε τις γέφυρες που έχτισε. Ήταν ο µεγάλος µας αδελφός.
Την εποµένη το πρωί µιλάµε µε την Ελευθερία στα τηλέφωνα του ξενοδοχείου. Το τραγούδι της αρέσει πολύ. Ρωτάω τον Νίκο, που δεν σκέφτεται να το κάνει κάτι. Το δώρο που µας έκανε πρέπει να το αξιοποιήσουµε. Παίρνω τηλέφωνα και το ψάχνω από τους φίλους συλλέκτες. Ο Παναγιώτης Κουνάδης µου δίνει δύο εκτελέσεις της Παπαγκίκα και του Μενεµενλή µε τον Τσανάκα.
Κάνω µάθηµα κοπτοραπτικής και προκύπτει η εκτέλεση που καθιερώθηκε. Έρχεται και η Ελευθερία και το πατρόν της πάει τέλεια. Το παίζουµε όλοι µαζί σαν τον παλιό καλό καιρό.
Τον Σεπτέµβρη του 1987 κυκλοφορεί ο πρώτος δίσκος που υπογράφω επώνυµα. “Ελευθερία Αρβανιτάκη 12 λαϊκά τραγούδια”.
Οι “Κούπες” αγαπήθηκαν και έγιναν πολλές επανεκτελέσεις άλλες νοσταλγικές, άλλες επιθετικές, άλλες αδιάφορες.
Εγώ όταν ακούω τις Κούπες θυµάµαι τη µοναδική εκείνη βραδιά και την ανεπανάληπτη ερµηνεία του Νίκου µε τον ιδιαίτερο λυγµό και το παχουλό το λάµδα, που του ξέφευγε όταν συγκινούταν».
Καλές ακροάσεις µέχρι την επόµενη ιστορία µε ρεφρέν!
