» …και µέτρα προστασίας στην Ε.Ε. και τον κόσµο
Η θαλάσσια ρύπανση αλλά και τα θαλάσσια ατυχήµατα που ενίοτε την προκαλούν, έχει δηµιουργήσει ανεπανόρθωτη καταστροφή σε πολλές περιοχές του πλανήτη, διαταράσσοντας ευθέως τα θαλάσσια οικοσυστήµατα.
Η δε σχεδόν ασύδοτη και πολλές φορές χωρίς καµία προφύλαξη για το θαλάσσιο περιβάλλον ναυσιπλοΐα δεξαµενοπλοίων, που δεν είναι και λίγες οι φορές που δεν τηρούν τα προβλεπόµενα µέτρα ασφαλείας, έχει δηµιουργήσει πονοκέφαλο στην ΕΕ, κάνοντας επιτακτική την ανάγκη για άµεση λήψη µέτρων, που ξεκινούν από την παρακολούθηση των πλοίων σε ότι αφορά την ρίψη αποβλήτων και άλλων βλαβερών για το θαλάσσιο περιβάλλον απορριµµάτων, µέχρι την χρήση των τελευταίων τεχνολογικών δεδοµένων – και συγκεκριµένα των δορυφορικών – για πρόληψη αδικηµάτων θαλάσσιας ρύπανσης.
Τα µέτρα αυτά αποδίδουν σε κάποιες περιπτώσεις, όµως το πρόβληµα εξακολουθεί να είναι µεγάλο. Στα πλαίσια αυτά και στις προσπάθειες που καταβάλλονται για τον περιορισµό της θαλάσσια ρύπανσης, επετεύχθη πριν λίγες ηµέρες πολιτική συµφωνία µεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου επί της τροποποίησης της οδηγίας 2005/35/ΕΚ σχετικά µε τη ρύπανση από τα πλοία και τη θέσπιση κυρώσεων για τα αδικήµατα ρύπανσης.
Οι συννοµοθέτες συµφώνησαν να ευθυγραµµίσουν την οδηγία µε τη διεθνή σύµβαση για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία (Marpol) και να επεκτείνουν το πεδίο εφαρµογής της, ώστε να καλύπτει περισσότερα είδη ρυπογόνων ουσιών που απορρίπτονται στη θάλασσα, όπως λύµατα και απορρίµµατα.
Η Marpol
Η ∆ιεθνής Σύµβαση για την Πρόληψη της Ρύπανσης από Πλοία (MARPOL) είναι η κυριότερη διεθνής σύµβαση που καλύπτει την πρόληψη της ρύπανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος από πλοία από λειτουργικά ή τυχαία αίτια.
Η εν λόγω σύµβαση εγκρίθηκε στις 2 Νοεµβρίου 1973 στον ΙΜΟ, που είναι ο ∆ιεθνής Ναυτιλιακός Οργανισµός, εξειδικευµένος οργανισµός των Ηνωµένων Εθνών µε αρµοδιότητα την ασφάλεια και την προστασία της ναυσιπλοΐας και την πρόληψη της θαλάσσιας και ατµοσφαιρικής ρύπανσης από τα πλοία.
Το Πρωτόκολλο του 1978 υιοθετήθηκε ως απάντηση σε µια σειρά ατυχηµάτων δεξαµενόπλοιων το 1976-1977.
Καθώς η Σύµβαση MARPOL του 1973 δεν είχε ακόµη τεθεί σε ισχύ, το Πρωτόκολλο MARPOL του 1978 απορρόφησε τη µητρική Σύµβαση.
Η συνδυασµένη πράξη τέθηκε σε ισχύ στις 2 Οκτωβρίου 1983. Το 1997 εγκρίθηκε πρωτόκολλο για την τροποποίηση της σύµβασης και προστέθηκε νέο παράρτηµα VI, το οποίο τέθηκε σε ισχύ στις 19 Μαΐου 2005.
Η MARPOL έχει επικαιροποιηθεί µε τροποποιήσεις κατά τη διάρκεια των ετών.
Τι περιέχει η Σύµβαση
Η Σύµβαση περιλαµβάνει κανονισµούς που αποσκοπούν στην πρόληψη και την ελαχιστοποίηση της ρύπανσης από τα πλοία – τόσο της ρύπανσης από ατυχήµατα όσο και της ρύπανσης από τις συνήθεις λειτουργίες – και σήµερα περιλαµβάνει έξι τεχνικά παραρτήµατα.
Στα περισσότερα παραρτήµατα περιλαµβάνονται ειδικές περιοχές µε αυστηρούς ελέγχους στις λειτουργικές απορρίψεις.
Πληροφορίες και κυρώσεις για ρύπανση
Οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν τη διαφάνεια, καθιστώντας διαθέσιµες στο διαδίκτυο πληροφορίες σχετικά µε τα αδικήµατα ρύπανσης στις ευρωπαϊκές θάλασσες και τις επιβαλλόµενες κυρώσεις. Στο διαδίκτυο θα καταστούν επίσης διαθέσιµες πληροφορίες σχετικά µε το πώς οι παράκτιες αρχές επαληθεύουν πιθανές διαρροές κατόπιν ειδοποίησης µέσω δορυφορικής επιτήρησης.
Η τροποποίηση αποσαφηνίζει την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων ώστε να καταστούν αποτελεσµατικότερες. Για παράδειγµα, το µέγεθος της παράνοµης απόρριψης, ο αντίκτυπός της στο περιβάλλον και η οικονοµική ισχύς της υπεύθυνης οντότητας θα λαµβάνονται υπόψη όταν τα κράτη µέλη επιβάλλουν κυρώσεις.
Θα υπάρχουν διαθέσιµα ισχυρότερα εργαλεία και πλατφόρµες για την ανταλλαγή πληροφοριών και εµπειριών µεταξύ των αρχών των κρατών – µελών.
∆ορυφορική παρακολούθηση – υπηρεσία «CleanSeaNet»
Για παράδειγµα, η δορυφορική επιτήρηση της ρύπανσης από πλοία (CleanSeaNet — βάση δεδοµένων επιτήρησης και ανταλλαγής πληροφοριών του EMSA) θα βελτιωθεί και θα αποκτήσει µεγαλύτερη ευκρίνεια. Όλα τα νέα µέτρα ενισχύουν το αποτρεπτικό αποτέλεσµα και συµβάλλουν στην πρόληψη της ρύπανσης των ευρωπαϊκών θαλασσών.
Nα σηµειωθεί ότι η «CleanSeaNet» είναι µια ευρωπαϊκή δορυφορική υπηρεσία εντοπισµού πετρελαιοκηλίδων και πλοίων που προσφέρει βοήθεια στα συµµετέχοντα κράτη για τις ακόλουθες δραστηριότητες:
Εντοπισµός και εντοπισµός πετρελαϊκής ρύπανσης στην επιφάνεια της θάλασσας,
Παρακολούθηση της ατυχηµατικής ρύπανσης κατά τη διάρκεια έκτακτων καταστάσεων,
Συµβολή στον εντοπισµό των ρυπαντών.
Η υπηρεσία CleanSeaNet βασίζεται στην τακτική παραγγελία δορυφορικών εικόνων ραντάρ συνθετικού ανοίγµατος (SAR), παρέχοντας παγκόσµια κάλυψη των θαλάσσιων περιοχών νύχτα και ηµέρα, ανεξάρτητα από την οµίχλη και τη νεφοκάλυψη. Τα δεδοµένα από αυτούς τους δορυφόρους επεξεργάζονται σε εικόνες και αναλύονται για πετρελαιοκηλίδες, εντοπισµό σκαφών και µετεωρολογικές µεταβλητές.
Οι πληροφορίες που ανακτώνται περιλαµβάνουν, µεταξύ άλλων: θέση της πετρελαιοκηλίδας, έκταση και µήκος της πετρελαιοκηλίδας, επίπεδο εµπιστοσύνης της ανίχνευσης και υποστηρικτικές πληροφορίες σχετικά µε την πιθανή πηγή της πετρελαιοκηλίδας (π.χ. ανίχνευση σκαφών και εγκαταστάσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου).
Οπτικές δορυφορικές εικόνες µπορούν επίσης να αποκτηθούν κατόπιν αιτήµατος, ανάλογα µε την κατάσταση και τις ανάγκες του χρήστη.
Θαλάσσια ρύπανση από πλαστικά
Αξίζει να επισηµανθούν, τέλος, κάποια πολύ σηµαντικά στοιχεία από πρόσφατη µελέτη για την θαλάσσια ρύπανση παγκοσµίως – µόνο από τα πλαστικά – που δείχνουν το µέγεθος του προβλήµατος.
Σύµφωνα µε αυτά, οι ωκεανοί του κόσµου µολύνονται από ένα «πλαστικό νέφος» που αποτελείται από περίπου 171 τρισεκατοµµύρια πλαστικά σωµατίδια, τα οποία αν συγκεντρωθούν, θα ζυγίζουν περίπου 2,3 εκατοµµύρια τόνους, σύµφωνα µε νέα µελέτη.
Μια οµάδα διεθνών επιστηµόνων ανέλυσε παγκόσµια δεδοµένα που συλλέχθηκαν µεταξύ 1979 και 2019 από σχεδόν 12.000 σηµεία δειγµατοληψίας στον Ατλαντικό, τον Ειρηνικό και τον Ινδικό ωκεανό και τη Μεσόγειο Θάλασσα.
∆ιαπίστωσαν µια «ταχεία και άνευ προηγουµένου» αύξηση της ρύπανσης των ωκεανών από πλαστικό από το 2005, σύµφωνα µε τη µελέτη που δηµοσιεύθηκε στο περιοδικό «PLOS ONE».
