Aπό την Πελοπόννησο, στα Κύθηρα, έπειτα στην Κρήτη και στον περίπλου του νησιού, μέσα στο καταχείμωνο, για περίπου 39 ημέρες και νύχτες! Ο 39χρονος Μανώλης Λουδάρος, δεν είναι ο άνθρωπος της επίδειξης και των μεγάλων λόγων. Χαμηλών τόνων, συνειδητοποιημένος και ταπεινός, δίχως “μαγκιές” και επιδείξεις θέλησε απλά να ζήσει την εμπειρία τού να διανύεις τεράστιες αποστάσεις με ένα κανό-καγιάκ και τα κατάφερε. Λίγο μετά το τέλος της περιπέτειάς του -ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου από την Ελαφόνησο στη Λακωνία και κατέληξε στα Χανιά στις 15 Φεβρουαρίου- μιλάει στις “διαδρομές”.
Οταν η θάλασσα έβραζε
Ο Μανώλης ξεκίνησε να αθλείται με την κωπηλασία, ακολούθησε η αναρρίχηση και μετά επέστρεψε στο υγρό στοιχείο και στο καγιάκ. Εκτοτε έχει κωπηλατήσει σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό.
«Στα Κύθηρα τη θάλασσα που συνάντησα δεν την έχω δει στη ζωή μου ούτε στην Αγγλία, στον ανοικτό ωκεανό που πηγαίναμε για εκπαίδευση. Τα κύματα ήταν τέτοια που σάστισα. Επειδή είχε την προηγούμενη μέρα 8 μποφόρ δυτικούς ανέμους είχε πέσει ο αέρας αλλά η ενέργεια της θάλασσας ήταν απίστευτη. Είναι αυτό που λένε «βράζει» η θάλασσα αλλά σε τέτοιο μέγεθος που αν το περιγράψω μπορεί να παρεξηγηθώ. Πρέπει να πω πως η θάλασσα σε κανένα σημείο δεν είναι παιγνίδι, δεν παίζεις με το υγρό στοιχείο.
Δεν σημαίνει ότι «αφού μπόρεσε ο Μανωλάκης, τότε μπορώ και εγώ να περάσω από την Πελοπόννησο στην Κρήτη και να κάνω τον γύρο του νησιού. Απαιτείται καλή εκπαίδευση, βασικές γνώσεις και ένας στοιχειώδης εξοπλισμός. Και φυσικά ψυχολογία. Να είσαι 100% βέβαιος ότι μπορείς να ανταπεξέλθεις σε οτιδήποτε σου συμβεί…» αφηγείται ο συνομιλητής μας.
Ιδιαίτερες και πολύ δύσκολες ήταν και οι μέρες που περνούσε από τη Νότια Κρήτη. «Οταν έχεις να κάνεις 40 χλμ. στη Νότια Κρήτη σε σημεία χωρίς έξοδο με δύο μέτρα “αντιμάμαλο” (το κύμα που κτυπάει σε κάθετα βράχια και επιστρέφει), πρέπει να είσαι 100% αποφασισμένος για αυτό που κάνεις… η αλήθεια είναι ότι στην Κρήτη ανέμενα να συναντήσω περισσότερο Χειμώνα. Οτι θα είχα χαμηλές θερμοκρασίες, πολλές βροχές… μερικές ημέρες ήταν σχεδόν καλοκαιρινές» σημειώνει.
Οταν η δύναμη του αέρα ξεπερνούσε τα 6 Μποφόρ ο Μανώλης παρέμενε στη ξηρά, έφευγε όταν έπεφτε από τα 5 μποφόρ και ανάλογα πάντα τη διεύθυνση των ανέμων.
Πρώτη φορά
«Ο περίπλους της Κρήτης με κανό, έχει γίνει και στο παρελθόν από τον Κώστα Μανατάκη και άλλους, αλλά δεν έχει γίνει Χειμώνα μήνα και σε συνδυασμό με το ξεκίνημα του ταξιδιού από τη Πελοπόννησο και το πέρασμα του στενού των Κυθήρων» λέει ο Μανώλης, που το Φθινόπωρο του 2015 έκανε τον γύρο της Εύβοιας, πέρυσι της Πελοποννήσου και ο περίπλους της Κρήτης ήταν για αυτόν μια πρόκληση που ήθελε να τη ζήσει.
«Βλέπεις π.χ. το Ακρωτήρι των Χανίων και σκέφτεσαι τι να είναι από πίσω, τι θα δεις μόλις φτάσεις στην άκρη…ζεις με την προσμονή για την επόμενη εικόνα που θα ξεδιπλωθεί στον ορίζοντα σου, για την επόμενη ανακάλυψη! Είναι δύσκολο να περιγράψεις ότι βλέπεις σε ένα τέτοιο ταξίδι. Φανταστικά τοπία, που είναι δίπλα μας αλλά τα αγνοούμε γιατί είναι δύσκολο να τα προσεγγίσεις ακόμα και με σκάφος, τουριστικές περιοχές έρημες από κόσμο, απόμακρες παραλίες. Χάνεις την αίσθηση του χρόνου ή μάλλον βρίσκεις την αληθινή αίσθηση του χρόνου. Εκεί που ο χρόνος κυλάει όπως πρέπει από το πρωί μέχρι το πέσιμο του ήλιου… Ξέρεις, κατά κάποιο τρόπο σε καταλαμβάνει το αίσθημα των αρχαίων θαλασσοπόρων, της εξερεύνησης. Η περιέργεια αποτελούσε βασικό στοιχείο των ανθρώπων αυτών και θεωρώ ότι έχω… καλή… δημιουργική περιέργεια! Είναι ωραίο να βιώνεις τι αισθάνθηκαν αυτοί οι άνθρωποι πριν από εκατοντάδες χρόνια, με ίδιες δυνάμεις, χωρίς μηχανές χωρίς υποστήριξη…», είναι τα λόγια του Μανώλη.
Στου Μπάλου και της Γραμβούσας τα λημέρια…
«Φτάνοντας από τα Κύθηρα στην Κρήτη, στον Μπάλο ένιωθα γεμάτος! Και εκεί να σταματούσε το ταξίδι θα ’μουν ευχαριστημένος!» θυμάται ο Μανώλης. Στον Μπάλο τον περίμενε ο Μανώλης Αρμουτάκης που είχε αναλάβει να κινηματογραφήσει το ταξίδι του, προσεγγίζοντας διάφορα σημεία όπου ο θαλασσοπόρος θα έκανε στάσεις. «Ο Μανώλης κουβάλησε στα χέρια ένα τεράστιο όγκο εξοπλισμού (κάμερες, τρίποδα κ.ά.) στον Μπάλο με σκοπό να περάσουμε εκεί τη νύχτα μαζί. Να καλύψει την άφιξη μου, το στήσιμο του αντίσκηνου, το μαγείρεμα, την επόμενη ημέρα την αναχώρηση μου… Εκεί μου λέει ότι ο φύλακας της περιοχής δεν μας αφήνει να μείνουμε τη νύχτα πρέπει να φύγουμε και αυτός και εγώ! “Καλά εγώ θα πάω απέναντι στη Γραμβούσα να διανυκτερεύσω εσύ μέσα στη νύχτα πως θα γυρίσεις πίσω;” αναρωτήθηκα. Ο φύλακας όμως δεν δεχόταν κουβέντα. Δεν θύμωσα με τον άνθρωπο, τη δουλειά του έκανε, στεναχωρήθηκα όμως για τον Μανώλη που έπρεπε να κουβαλάει τόσα πράγματα. Είχα επισημάνει τις ξέρες ανάμεσα σε Μπάλο και Γραμβούσα, έβαλα τον φακό μου και πήγα στο νησί της Γραμβούσας. Εκεί βρίσκονταν ένα σκάφος με παιδιά που είχαν πάει για ψάρεμα. Γνωριστήκαμε, βρήκαμε κοινούς γνωστούς και ενδιαφέροντα, περάσαμε καταπληκτικά… Είναι αυτό που λένε “ουδέν κακό αμιγές καλού”».
Απλοί καθημερινοί άνθρωποι..
«Συνάντησες τόσο κόσμο στο ταξίδι σου, πόσοι δεν σου είπαν ευθέως ότι “είσαι κουζουλός;” ή δεν σκέφτηκες ότι…”τους πέρασε από το μυαλό”;», είναι η ερώτηση μας.
«Κοίτα στην Κρήτη, στα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα βρήκα το μικρότερο ποσοστό ανθρώπων που μου είπαν ότι… δεν πρέπει να είμαι καλά. Μάλιστα ήταν και άνθρωποι μεγάλης ηλικίας που συνήθως σχολιάζουν αρνητικά τέτοιες πρωτοβουλίες που με ενθάρρυναν» απαντάει ο Μανώλης, που δεν θα ξεχάσει την κα Ελένη την οποία και συνάντησε στο Σταυρό στο Ακρωτήρι.
«Μεγάλη σε ηλικία, μάζευε σκυφτή πεταλίδες στην άκρη της ακτής. Βγήκα στην στεριά και έπρεπε να πάρω ένα τηλέφωνο. Τη χαιρέτησα και της ευχήθηκα “καλή χρονιά”. “Είχες πάει για ψάρεμα παιδί μου;” με ρώτησε. “Ξέρετε” λέω “κάνω τον γύρο της Κρήτης με το κανό-καγιάκ”. “Μπράβο παιδί μου!” ήταν τα λόγια της και άρχισε να μου λέει ευχές. Την αφήνω για να τηλεφωνήσω και τη βλέπω να φεύγει βιαστικά. Τελειώνω το τηλεφώνημα, τραβάω το καγιάκ μέσα στη θάλασσα και ακούω μια φωνή “Μανώλη, Μανώλη…”. Τη βλέπω με μια σακούλα, με ένα ταπεράκι με ζεστό σουφλέ. “Με συγχωρείς δεν έχω κάτι άλλο” μου είπε προσφέροντάς μου το φαγητό. Την ευχαρίστησα και έφυγα γρήγορα για να προλάβω τον καιρό να μη γυρίσει. Μετά από 7 χλμ και αφού είχα φτάσει σε ένα απάνεμο μέρος, σταμάτησα και έφαγα το σουφλέ της κυρίας Ελένης σκεπτόμενος πόσο καταπληκτικό είναι να έρχονται οι άνθρωποι τόσο κοντά. Παντού βρίσκεις αγαπητούς ανθρώπους αλλά η Κρήτη ήταν η περιοχή που έκανα απίστευτες γνωριμίες, πολλές φιλίες» λέει ο Μανώλης.
Ο θαλασσοπόρος μιλάει για τις μεγάλες αντιφάσεις της τουριστικής πλευράς της βόρειας Κρήτης και της Νότιας Κρήτης. «Είναι ένα μεγάλο μέρος του νησιού που είναι σε εντελώς παρθένα μορφή και που ελπίζω να παραμείνει έτσι. Δεν χρειάζονται άλλες ανθρώπινες παρεμβάσεις» αναφέρει.
Ταξιδεύοντας μέσα στη νύχτα
Σε ένα τόσο μεγάλο ταξίδι τα συναισθήματα όπως και οι συμπεριφορές πολλές φορές στρέφονταν το ένα απέναντι στο άλλο… από μέρα σε μέρα, από περιοχή σε περιοχή, ακόμα και από παραλία σε… παραλία!
«Ημουν κοντά στη Χερσόνησο στο Ηράκλειο και ξεκίνησε να νυχτώνει. Βγήκα σε μια παραλία μπροστά σε μια μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα. Θεώρησα ότι ήταν ιδανικό να περάσω τη νύχτα στο συγκεκριμένο σημείο. Τράβηξα έξω το κανό, και με με ένα φακό ώστε να είμαι ορατός από τις κάμερες της μονάδας κινήθηκα προς το εσωτερικό προκειμένου να με δουν. Ερχεται ένας άνθρωπος από την ασφάλεια του ξενοδοχείου που μου λέει ευγενικά ότι πρέπει να φύγω. Του ζήτησα το τηλέφωνο του υπεύθυνου για να του εξηγήσω, ώστε να βγει ο φύλακας από τη δύσκολη θέση. Δεν μου το έδωσε! Του εξήγησα ότι είμαι 15 ώρες στο νερό, ότι κάνω τον γύρο της Κρήτης. Δεν τον συγκίνησα… κάποια στιγμή με ρώτησε… που έχω αφήσει το αυτοκίνητο! Επομένως θεώρησα ότι δεν είχε καταλάβει τίποτα ή δεν ήθελε να καταλάβει. Σεβάστηκα ότι κάνει τη δουλειά του και έπεσα και πάλι στη θάλασσα μέσα στη νύχτα για την επόμενη παραλία. Για κακή μου τύχη είχε αυξηθεί ο κυματισμός και ένα μεγάλο κύμα με παρέσυρε μέσα στο σκοτάδι. Κάποια στιγμή διέκρινα κάτι να ορθώνεται κατάλαβα ότι ήταν βράχος και εκεί φοβήθηκα ότι θα τσακιστώ! Ευτυχώς πέρασα από ένα μικρό άνοιγμα 2 μέτρων ανάμεσα στα βράχια! Ενιωσα ανευθυνότητα και είπα ότι δεν θα ξανακάνω κάτι τέτοιο, να είμαι στη θάλασσα μέσα στη νύχτα ακόμα και αν έφερνα κάποιον άλλο σε δύσκολη θέση… Οταν πάλι χρειάστηκε να καταφύγω μια άλλη νύχτα σε παραλία όπου και εκεί ήταν ξενοδοχειακή μονάδα με πλησίασε ο φύλακας. Του εξήγησα τι κάνω και του ζήτησα αν θα μπορούσα να πάρω νερό. Μου έδωσε τον αριθμό του τηλεφώνου του, ενημέρωσε όλες τις βάρδιες και μου είπε ότι μπορούσα να πάρω όσο νερό θέλω και ότι χρειαστεί, απλά να μην βάλω τη σκηνή μου πάνω στο γκαζόν… Δύο τόσο διαφορετικά περιστατικά σε απόσταση μερικών μιλίων…».
Και μια “μασκωτ” με το όνομα Τάκης
«Κάτι αγαπημένο που δεν αποχωρίζεσαι ποτέ στα ταξίδια σου;». «Μα τον Τάκη! Ενα παλιό playmobil που είχαμε βρει με ένα φίλο στη Λακωνία. Μου το έβαλε στα πράγματά μου όταν θα έκανα το γύρο της Εύβοιας και έκτοτε τον έχω μαζί μου τον Τάκη και όταν γύρισα τη Πελοπόννησο και τώρα την Κρήτη. Οπως καταλαβαίνεις έχουν δει πολλά τα μάτια του Τάκη.»
Ενα 24ωρο με το καγιάκ
•Ξυπνητήρι στις 5.30 για ετοιμασία πρωινού, πακετάρισμα σκηνής και εξοπλισμού.
• Στο νερό με το πρώτο φως, δηλαδή γύρω στις 6.15 με 6.30. Απόσυρση από τη θάλασσα γύρω στις 5.45 με 6 συνήθως.
• Οδηγός το πλάνο που έχεις καταρτίσει. Στόχος του Μανώλη τα 20 με 22 μίλια την ημέρα.
• Φτάνοντας στην ακτή το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να αλλάξει ρούχα.
• Μεγάλο θέμα η φροντίδα του ηλεκτρονικού εξοπλισμού. «Το να φορτίσεις τις κάμερες, τα δύο κινητά, το VHF, το GPS, το ρολόι. Να βρεις κάποιο σπίτι, μια ταβέρνα να σε αφήσουν να φορτίσεις. Μεγάλη έννοια ο εξοπλισμός, ειδικά στη θάλασσα όπου πρέπει να φροντίζεις να μείνουν όλα μακριά από το νερό και την υγρασία» εξηγεί ο Μανώλης.
• Σημαντικό να τρως καλά σε ένα τέτοιο ταξίδι. «Ρύζι, ζυμαρικά, πληγούρι, λαχανικά πολλά, αυγά, τυρί ειδικά γραβιέρα που είναι ανθεκτική και ελιές κάποιες μπάρες χωρίς ζάχαρη που έχω φτιάξει ο ίδιος».
Το ταξίδι με αριθμούς
• 30 κιλά το σκάφος και άλλα 30 περίπου τα τρόφιμα, το νερό, ο εξοπλισμός.
• 500 μίλια ο περίπλους της Κρήτης.
• Διάρκεια περιπέτειας 39 ημέρες.
• Κατανάλωση νερού πάνω από 2 λίτρα την ημέρα.
• Κουπί 20-22 μίλια καθημερινά.
