Πρέπει να ήταν αρχές του 2010, τον πρώτο καιρό που ήρθα στο Ναυτικό Μουσείο Κρήτης με τη νέα διοίκηση, όταν κάποιο πρωί, ένας συντοπίτης μας, άγνωστος, ήρθε να μας επισκεφτεί και να μας γνωρίσει.
Μας είπε ότι είχε υπηρετήσει στο Πολεμικό Ναυτικό και μάλιστα σ’ ένα Οχηματαγωγό με το όνομα “ΡΟΥΣΣΕΝ”. Μοντέλο πλοίου το οποίο έχουμε ανάμεσα στα εκθέματα μας και μάλιστα φορτωμένο με άρματα και οχήματα. Μαζί ανεβήκαμε στον άνω όροφο του Μουσείου. Ενθουσιάστηκε (έτσι κατάλαβα τότε) έβγαλε φωτογραφίες και φεύγοντας είπε ότι έχει κάποια κειμήλια της οικογένειας του και ότι θα επιθυμούσε να τα προσφέρει στο Μουσείο. Το όνομα του; Κώστας Τζωρτζάκης απόγονος της οικογένειας Τζώρτζη που είχαν φέρει οι Βένετοι στην Κρήτη το 1252.
Ετσι γνωρίστηκα με τον Κώστα και ξεκίνησε μια ιδιαίτερη σχέση συμπάθειας και κοινής αγάπης για τον πολιτισμό και την ιστορία του τόπου μας.
Αρχισε λοιπόν τις προσφορές του με οικογενειακά κειμήλια όπως παπύρους, επιπεδογραφίες, έγραφα από την εποχή των Βένετων, της Τουρκοκρατίας, νομίσματα, περιοδικά και πολλά άλλα.
Το σημαντικότερο για μένα είναι αφενός οι συνεχιζόμενες δωρεές προς το Μουσείο μας (οι οποίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα), αφ’ ετέρου δε ο ωραίος δρόμος που μου άνοιξε με τους συνεχείς παράδρομους για την αναζήτηση άγνωστων στοιχείων της Ιστορίας.
Ξεκίνησε η αναζήτηση με τις επιπεδογραφίες του Μεσαίωνα και τους χάρτες, γευτήκαμε και ρουφήξαμε άγνωστες πτυχές συμμετέχοντας στο πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο σε Διεθνές Ιδρυμα που αφορούσε τη χαρτογράφηση και την περιήγηση στον Μεσαίωνα. Συνεχίσαμε σε άλλο ωραίο άγνωστο μονοπάτι της Πειρατείας μέχρι και τον Αγώνα για την ανεξαρτησία της πατρίδας μας και την συμμετοχή μας σε ανάλογο Διεθνές Συνέδριο.
Απλόχερος όπως πάντα ο Κώστας, σε κάθε μας συζήτηση αυτό που πάντα συνήθως λέει: «Ξέρεις έχω γι’ αυτό κάτι να σου δώσω για το Μουσείο». Αντε πάλι ψάξιμο στην Ιστορία και συγκέντρωση στοιχείων για την παρουσίαση των εκθεμάτων και ο Κώστας συνεχίζει… Εχουμε και τούρκικα φιρμάνια μην το ξεχάσουμε, έχουμε και Card postal από το παλαιό λιμάνι, έχουμε και νομίσματα έχουμε… έχουμε… και άντε από την αρχή.
Τον τελευταίο καιρό σε επίσκεψη μου στην “Ταράτσα” μου λέει: «Μανώλη ξέρεις τι σχήμα είχαν τα αρχαία νομίσματα;» Αγαθός εγώ σαν μηχανικός πλοίων του απαντώ: «Νομίζω στρογγυλά», και μου απαντά αποστομωτικά: «Αμ δε, κάνεις λάθος. Υπήρχαν και σε μορφή δελφινιού, πάρε μερικά για το Μουσείο».
Μια νέα ιστορική αναζήτηση ξεκινά. Μέσα από την έρευνα ανακαλύψαμε ότι πριν από τα νομίσματα “Δελφινάκια” υπήρχαν νομίσματα σε σχήμα αιχμής βέλους. Τα οποία και θα παρουσιάσουμε στην συνέχεια.
Αυτός είναι ο Κώστας, προσέφερε και προσφέρει διαρκώς στα Μουσεία του τόπου μας και εμπλουτίζονται οι συλλογές τους.
Ολοι μας θα πρέπει να ανοίξουμε τα σεντούκια μας και να βγάλουμε αυτά που βρήκαμε, αυτά που αποκτήσαμε και να παρουσιαστούν στο κοινό, στους φίλους μας. Να αναδειχθεί με κάθε τρόπο η Ιστορία του τόπου μας, η ιστορία της πατρίδας μας, μεγάλη διαχρονική Ιστορία της Μεγάλης Ελλάδας μας.
13 Σεπτεμβρίου 2014, μια ημερομηνία διαφορετική για τον φίλο μας, τον Κώστα Τζωρτζάκη. Πριν από ένα χρόνο οι ωραίοι πρωινοί Χανιώτες έβγαλαν το μίσος και την αντρειοσύνη τους στο σώμα του. Ήθελαν φαίνεται επιβεβαίωση… Αλήθεια τι ήθελαν; Παρά τα σοβαρά τραύματά του και την πολύμηνη θεραπεία, ο φίλος μας ο Κώστας επανήλθε και έμεινε σαν ανάμνηση η ημερομηνία. Ανατρανιστά Κώστα, είμαστε κοντά σου. Για πρώτη φορά σήμερα παρουσιάζουμε την νέα προσφορά του Κώστα Τζωρτζάκη τα νομίσματα της “Ολβίας”.
Ολβία – θέση και όνομα
Η θέση της αρχαίας ελληνικής αποικίας ΟΛΒΙΑ, βρίσκεται σήμερα στην δεξιά όχθη του λιμένα που σχηματίζει ο ποταμός Μπούγκ, περίπου 45χιλ. νότια της σύγχρονης πόλης Νικολάεφ στην νότια Ουκρανία. Μια από τις πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας που αναπτύχθηκε στα παράλια του Εύξεινου Πόντου.
Τ’ όνομα της πόλης είναι καθαρά ελληνικό. Προκύπτει από την λέξη Όλβος, που σημαίνει πλούτος, ευτυχία, χαρά. Η παλαιότερη ονομασία με την οποία ήταν αρχικά γνωστή ( από την ίδρυση της) είναι Βαρυσθένης επειδή βρισκόταν στην όχθη του ποταμού Βαρυσθένους. Αργότερα και κυρίως μετά το 3ο τέταρτο του 6ου αιώνα π.Χ. από το Ολβίη πόλις (εξου Ολβιόπολις, αλλά και Ολβιοπολίτης το εθνικό όνομα) παρέμεινε χάριν συντομίας το Ολβίη και το Ολβία, το οποίο αντικατέστησε το παλαιότερο όνομα Βαρυσθένους, δίχως το τελευταιο να εκλείψει εντελώς.
Η πόλη ήταν αποικία των Μιλήσιων. Για την ακριβή χρονολογία της ίδρυσης του οικισμού της Ολβίας έχουν μέχρι σήμερα διατυπωθεί διαφορετικές απόψεις, ξεκινώντας από τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. και καταλήγοντας στο 2ο μισό του 6ου αιώνα π.Χ.
Αρχαιολογικές ανασκαφές ανακάλυψαν ότι ήταν αφιερωμένο στον Θεό Απόλλωνα Ιατρό.
Παράλληλα εμφανίζεται στην Ολβία ένας ιδιόμορφος τύπος χάλκινου χυτού νομίσματος, τα λεγόμενα νομίσματα σε σχήμα αιχμής βέλους, όπως αυτά τα τρία που παρουσιάζουμε σήμερα (590-550π.Χ.), (φωτ. 1, προσφορά Κώστας Τζωρτζάκης).
Με την περίοδο περίπου 50 ετών από την ίδρυσή της, κάπου στο γ΄ τέταρτο του 6ου αιώνα π.Χ. ένα νέο τέμενος κάνει την εμφάνιση του δίπλα στο προγενέστερο, αυτή την φορά αφιερωμένο στον Θεό Απόλλωνα Δελφίνιο.
Συγχρόνως με την εμφάνιση του ανατολικού τεμένους κόβονταν νέα χυτά νομίσματα στην μορφή του δελφινιού, τα οποία για τον λόγο αυτό ονομαζόταν και δελφινάκια (550-525 π.Χ), (φωτ. 2, προσφορά Κώστας Τζωρτζάκης)
Η σύνδεση του συγκεκριμένου νομίσματος με τη λατρεία του Θεού Απόλλωνα Δελφίνιου είναι κάτι περισσότερο από προφανής. Από την πρώτη στιγμή της κυκλοφορίας τους τα δελφινάκια αντικατέστησαν τα προηγούμενα νομίσματα δηλαδή τα νομίσματα σε σχήμα αιχμής βέλους που προαναφέραμε.
Τα εξαιρετικά αυτά νομίσματα μια νέα δωρεά του φίλου μας Κώστα Τζωρτζάκη ήδη έχουν λάβει τη θέση τους και προβάλλονται στους επισκέπτες του Μουσείου μας με τον καλύτερο τρόπο, αναδεικνύοντας την πλούσια και συνεχώς αυξανόμενη συλλογή του.
Καλή συνέχεια στη συνεργασία -προσφορά.
