ΠΟΛΛΑ τα σεμινάρια που έγιναν -ή γίνονται- στα Χανιά πάνω στο τι είναι ή πώς επιτυγχάνεται μια επιτυχημένη επικοινωνία. Βαριά η λέξη και πολυσήμαντη. Σήμερα, σχεδόν τα πάντα ερμηνεύονται μέσω αυτής.
ΕΜΕΙΣ οι άνθρωποι, αν και κοινωνικά όντα, είμαστε τα μόνα πλάσματα στον πλανήτη που… εφευρίσκουμε συνεχώς νέους τρόπους επικοινωνιακής παιδείας, ώστε, όσοι υστερούν ή επιθυμούν βελτίωση στον τομέα αυτό, να το μπορούν.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ δεν σημαίνω μόνο συν-ομιλώ. Είναι και ακούω, κάνω μορφασμούς, αντιδρώ με τις κινήσεις του σώματός μου, επειδή σε μια επικοινωνία όλα πάνω μας μετρούν. Ολα «μιλούν».
Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ επικοινωνίας με τους άλλους είναι πρωταρχικό στοιχεία κοινωνικότητας (1). Η αδυναμία ορισμένων ανθρώπων για επικοινωνία, αποτελεί άραγε μια εκ γενετής ανικανότητα; Να οφείλεται σε κάποιο σοβαρό παιδικό τραύμα, ώστε να «χάνουν τη μιλιά τους» μπροστά στους άλλους; Μήπως είναι θέμα υγείας, έλλειψης αυτοεκτίμησης ή μήπως είναι… σοφία; Πώς συμβαίνει πάλι άλλα άτομα να «επικοινωνούν» άνετα με τους πάντες για τα πάντα, χωρίς καμιά ιδιαίτερη προσπάθεια ή προπαιδεία; Είναι χάρισμα ή η ιδιοσυγκρασία του καθενός μας ευθύνεται για την εύκολη ή δύσκολη προσέγγιση με τους άλλους;
ΚΙ ΟΜΩΣ! Η ανάπτυξη κωδίκων επικοινωνίας αρχίζει από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Τους αποκτούμε στην οικογένεια: ο τρόπος ομιλίας, ο τόνος της φωνής, οι κινήσεις και η τρυφερότητά των γονιών απέναντι στο παιδί τους, οι μεταξύ τους σχέσεις κ.λπ., όλα αυτά καταγράφονται στο υποσυνείδητό του. Έπειτα έρχονται οι άλλοι: οι συγγενείς, το σχολείο με τους δασκάλους, το άλλο φύλο, οι παρέες, ο στρατός, ο γάμος, οι κοινωνικές σχέσεις. Σε κάθε περίπτωση, μια επικοινωνία επιτυγχάνεται με «ειδικούς» κώδικες. Ακόμη και η μέσω διαδικτύου «επικοινωνία» έχει τους δικούς της.
ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ της κρίσης γίναμε πιο εσωστρεφείς. Οπότε η διδασκαλία της «τεχνικής» της επικοινωνίας μοιάζει μάλλον αναγκαία. Φτάσαμε στο σημείο η επαφή μας με τους άλλους, από θείο και έμφυτο δώρο, να «διδάσκεται» από ειδικούς επικοινωνιολόγους επί πληρωμή! Αυτοί, έχοντας σπουδάσει σε Η.Π.Α. και Ε.Ε., βασίζουν κυρίως τα μαθήματά τους σε θεωρίες και εμπειρίες άλλων χωρών. Γι’ αυτό, μια προκρούστεια προσαρμογή των ξένων αντιλήψεων στα ελληνικά δεδομένα δεν είναι πάντοτε επιτυχής. Απόδειξη; Τα κόμματα που αποτυγχάνουν «επικοινωνιακά», αποτυγχάνουν και στις εκλογές. Ή, οι επικοινωνιακές ζημίες των διαφημιστικών εταιριών, γίνονται σύντομα και οικονομικές κ.λπ.
ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ που επιθυμούν να ανελιχθούν σε κομματικούς θώκους περνούν από ειδικά σεμινάρια επικοινωνίας. Ξέρετε, η πολιτική στις μέρες μας είναι πρωτίστως θέμα επικοινωνίας! Έτσι, «υποψήφιοι» αλλά και έμπειροι πολιτευτές «διδάσκονται» πώς να σταθούν μπροστά στην τηλεοπτική κάμερα, ποια στάση να έχει το σώμα τους, πώς να ελέγχουν τις συσπάσεις του προσώπου και τις κινήσεις των χεριών τους, να επιδεικνύουν ψυχραιμία, να χειρίζονται σωστά τον τόνο της φωνής τους, να αρθρώνουν καθαρό λόγο, να προβάλουν επιχειρήματα. Ή, να αποφεύγουν τα δημοσιογραφικά «στριμώγματα», με το… «άλλα λόγια να αγαπιόμαστε»!
ΣΕ ΜΙΑ κοινωνία που αλλάζει συνεχώς, η ποιότητα της επικοινωνίας είναι καθοριστική στις ανθρώπινες σχέσεις: από το απλό φλερτ ως το γάμο ή το διαζύγιο, από την πρώτη δουλειά μέχρι την τελευταία, από την επιτυχία των στόχων μας μέχρι τους συλλογικούς αγώνες διαμαρτυρίας κ.λπ.
Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις, όπως όταν πρόκειται να διεκδικήσουμε μια θέση εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, η ικανότητα μιας ρέουσας, άνετης και ευφυούς επικοινωνίας που να καλύπτει τα standards των προσδοκιών των άλλων, είναι από τις πρώτες δεξιότητες που ζητούνται. Και τούτο διότι, η οποιαδήποτε επαφή ενός στελέχους μιας εταιρείας με το εμπορικό/αγοραστικό κοινό, προϋποθέτει ευχάριστη παρουσία, ψυχραιμία, υπομονή, διαυγή λόγο και πειθώ επιχειρημάτων.
ΣΕ ΜΙΑ επαφή μας με το δημόσιο, όπως με το τέρας της γραφειοκρατίας, ανεξάρτητα από το αν είμαστε δεινοί καλοί συζητητές, είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι μια επιθετική… επικοινωνία (ακόμη κι αν έχουμε δίκαιο) μάλλον θα μας αποφέρει αρνητικά αποτελέσματα. Το μόνο «κέρδος» που θα αποκομίσουμε θα είναι η σύγχυση, ο εκνευρισμός και, φυσικά, η μη ικανοποίηση του αιτήματός μας.
ΞΑΝΑΦΕΡΝΟΥΜΕ στο μυαλό μας τις τρεις βασικές αρχές μιας επιτυχημένης επικοινωνίας, έτσι όπως η ζωή τις διδάσκει:
– ο προφορικός λόγος: κάθε συν-ομιλία είναι αποτελεσματική όταν μεταδίδει ξεκάθαρα και κατανοητά μηνύματα στους άλλους. Τα επικοινωνιακά λεκτικά παιχνίδια (2) και η υποκρισία είναι ίδιον των πολιτικών. Εμείς δεν είμαστε πολιτικοί. Γι’ αυτό, καλόν είναι να μελετούμε πιο μπροστά αυτό που θέλουμε να πούμε, αλλά και με ποια συναισθήματα θα το διανθίσουμε: έχει σημασία η ψυχοσυναισθηματική μας στάση απέναντι στο συζήτηση θέμα μας.
– το σώμα μας: Η γλώσσα του σώματος συνήθως είναι πιο εύγλωττη από το στόμα. Η στάση του «λέει» περισσότερα από τις λέξεις μας, διότι προδίδει κι αυτά που δεν λέμε! Αν υπάρχει αναντιστοιχία προφορικού λόγου και κινήσεων του σώματος, «ζημιώνεται» ο λόγος. Και βέβαια όλη μας η επικοινωνιακή προσπάθεια! Έτσι, είναι πολύ σπουδαίο να συνταιριάζουμε τα μηνύματά μας, με τη στάση του σώματός μας. Τότε γινόμαστε πιο πιστευτοί.
– Ακούμε τους άλλους; Το να «τείνομεν ους» σε ό,τι μας λένε οι άλλοι αποτελεί ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο επικοινωνίας. Επειδή δε ο καλός ακροατής κατανοεί τι ακριβώς του αντιτείνει ο συνομιλητής του, τον ενθαρρύνει στο να μιλήσει περισσότερο ανοικτά πάνω στο θέμα.
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ, η ανάπτυξη και η διατήρηση της επικοινωνίας μας με τους άλλους είναι στοιχείο ζωτικής σημασίας για τα άτομα μιας οργανωμένης και ευνομούμενης πολιτείας. Αυτή επιτρέπει να συνεννοούμαστε μεταξύ μας, να συζητούμε, να παίρνουμε αποφάσεις, να συμβιώνουμε σε χώρους εργασίας, να επιβεβαιωνόμαστε, να καλλιεργούμε το αίσθημα της αλληλεγγύης/αλληλοϋποστήριξης, να ομαδοποιούμαστε σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά μας, να κατανοούμε τα προβλήματα των άλλων, να συμπαραστεκόμαστε στις χαρές ή τις λύπες τους, και γενικά να επιδιώκουμε τη βελτίωση της ζωής μας σε ένα κλίμα ειρήνης, αλληλοκατανόησης και κοινών επιδιώξεων. (14/2/14)
ΣΗΜΕΙΩΣH
– (1) Κοινωνικότητα είναι η ικανότητά μας, ως άτομα ή ομάδες, να αναπτυσσόμαστε αρμονικά σε μια κοινωνία, και να μπορούμε να εισερχόμαστε σε νέα κοινωνικά δίκτυα.
– (2) «Άλλα ’λεγες, άλλα ’κανες/ άλλα ’πες πως θα κάνεις Άλλα μας λέεις το πρωί/ κι άλλα το βράδυ κάνεις» (κρητική μαντινάδα για την επικοινωνιακή πολιτική του τίποτε).
