Λίγα στιγμιότυπα για να θυμόμαστε…
Α) Θεόδωρος Κολοκοτρώνης:
1) Τα γαϊδούρια της Ζαράκοβας
Ο Όθωνας είπε κάποτε στον Κολοκοτρώνη:
– Μούφεραν οι αγωνιστές τις αναφορές τους και γυρεύουν τα δικαιώματα τους. Εσύ τι θα ζητήσεις στρατηγέ;
– Τίποτε του αποκρίθηκε ο Κολοκοτρώνης. Και ποιοι είναι αυτοί που γυρεύουν δικαιώματα;
Ο Βασιλιάς ανέφερε μερικούς.
– Αν αυτοί πάρουν όσα γυρεύουν είπε ο Γερός, τότε τι πρέπει να πάρουν τα γαϊδούρια της Ζαράκοβας;
– Τι είναι αυτά τα γαϊδούρια της Ζαράκοβα; ρώτησε ο Όθωνας.
– Αυτά που μας κουβαλούσαν το νερό και το ψωμί που είχαμε τόσο μεγάλη ανάγκη!
2) Ο Χαβάς μένει ο ίδιος
Όταν ο Όθωνας γύρεψε τη γνώμη του Γέρου για την κυβερνητική αλλαγή που είχε κάμει, εκείνος του είπε ωμά:
– Οι βιολιτζήδες άλλαξαν, ο χαβάς μένει ο ίδιος…
3) Όταν πέρασε από την Αθήνα, ένας ξένος πρίγκιπας ρώτησε ο Κολοκοτρώνης πόσων ετών είναι, την ώρα του φαγητού στο βασιλικό τραπέζι.
– Πέντε, υποκρίθηκε ο Γέρος.
– Πώς πέντε; ρώτησε ο βασιλιάς ξαφνιασμένος!
– Πέντε χρόνια είναι άπου μου δωσε ζωή σε τούτο τον κόσμο· η άλλη η προτερινή πάει… την έφαγε ο Σχινάς (που προσπαθούσε να τον καταδικάσει σε θάνατο).
4) Ηρωικοί Δικαστές Πολυζωίδης και Τερτσέτης. Μετά την πολύκροτη δίκη Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα, οι δύο ηρωικοί και έντιμοι δικαστές αρνήθηκαν να υπογράψουν την καταδίκη των αθώων παρά τις πιέσεις που δέχτηκαν. Όταν το απόγευμα βγήκαν για περίπατο, έξι χιλιάδες λαός στάθηκαν να τους χαιρετήσουν. Κυρίες και κοπέλες με τα πιο γλυκά χαμόγελα τους χαιρετούσαν. Ο τουρκοφάγος Νικηταράς έβγαλε το φέσι του μπροστά στον λαό, έσφιξε το χέρι του Πολυζωίδη και του είπε:
– Πρόεδρε, με την ηρωική εισαγωγή σου μου πήρες τη δάφνη του Δερβενακιού.
Άλλος στρατηγός φίλησε τα χέρια των δικαστών λέγοντας:
– Φιλώ σαν άγιες εικόνες τα χέρια σας, γιατί δεν τα βάψατε με αίμα αθώων…
5) Η τέλεια αγιότητα
Ο Κολοκοτρώνης έχασε 28 αδελφοξάδελφα στους αγώνες της κλεφτουριάς. Δολοφονήθηκε και ένας αδελφός του. Ο Φουτές πήρε τα ρούχα του σκοτωμένου και μετά από καιρό τα φόρεσε. Πήγε στο σπίτι του Κολοκοτρώνη και έκανε τον αδιάφορο. Και ο γέρος και η καπετάνισσα μάνα του γνώρισαν τα ρούχα, τον περιποιήθηκαν με τους άλλους επισκέπτες. Η πονεμένη μάνα λέει με τρόπο στον Θεόδωρο:
– Πώς τολμά να ‘ρχεται στο σπίτι μου ο φονιάς του παιδιού μου; Πώς τον δέχεσαι;
– Μάνα, ξέρεις ποιος είναι, αλλά αυτό που κάνουμε τώρα και τον δεχόμαστε είναι το καλύτερο μνημόσυνο για τον άνθρωπο μας! (Η άλλη όψη του πολέμαρχου, η αγγελική, η τέλεια αγιότητα).
6) Το εθνικό σπίτι της Ελλάδας
Μια μέρα ρώτησε το μικρό του γιο (κατόπιν υπουργό)
– Κολίνε, ποιο νομίζεις πως είναι το εθνικό σπίτι της Ελλάδας;
– Το παλάτι του βασιλιά, είπε ο νέος.
– Όχι, του ‘καμε ο Γέρος, το πανεπιστήμιο..
Γιατί ήλπιζε πως θα έβγαινε από ‘κει άλλο είδος γραμματιζούμενων με σταθερό χαρακτήρα και πόνο για τον τόπο…
Β) Κωνσταντής Κανάρης
Το σόι μου αρχίζει από ΜΕΝΑ
1) Άνθρωπος, απλός, φτωχός, άγνωστος.
– Καθώς ζούσα πάντα ήσυχα, φροντίζοντας τη φαμελιά μου και δεν έλεγα μπαρούφες στους καφενέδες, δεν μ’ έχανε σε υπόληψη. Άμα γύρεψαν μπουρλοτιέρηδες, παρουσιάστηκα κι απόρησαν.
Κάποτε τον ρώτησαν από πού κρατάει η σκούφια του (το σόι του):
– Τι σόι μου αρχίζει από σένα. Εκείνο που βαραίνει είναι το τι φτιάνουμε εμείς και όχι τι μας κληρονομούνε οι άλλοι.
2) Βαστάει η καρδιά σου
Είχε περάσει τα 80. Ζούσε στο εξοχικό του σπιτάκι στην Κυψέλη με την κυρα- Δέσποινα που στάθηκε πλάι του πάνω από 65 χρόνια. Εκεί περνούσε τον καιρό του, πότε στο λιοτριβιό του, πότε σκάβοντας το περιβολάκι του, πότε μαστορεύοντας και άλλοτε φροντίζοντας τις κότες του.
Κάποτε, παραμονή της γιορτής του, του λέει η κυρά Δέσποινα να τη βοηθήσει να πιάσει έναν γέρο κόκορα να τον σφάξει. Την κοιτάζει απορημένος και λέει:
– Βαστάει η καρδιά σου να σφάξεις το πουλί;
(Οι αληθινοί ήρωες και τέτοια μαλακιά ψυχή διαθέτουν, παιδική και βελούδινη).
3) Τότε μεγαλουργούσαν οι καρδιές
Ανάμεσα σ’ αυτούς που πήγαν να τον δουν στο σπίτι της Κυψέλης ήταν και ο Εγγλέζος φιλόλογος και ιστορικός Εδουάρδος Φρήμαν … «ο ήρως έκειτο εν τη κλίνη. Ο κοιτών αυτού, ο λιτός και απέριττος, εφαίνετο αρμόδιον κατάλυμα της εν αυτού ενοικούσης ψυχής. Άγει το 84ο έτος αλλά είναι ακμαίος την διάνοιαν και την ψυχήν· παρ’ αυτού ήκουσα πλείονα ορθά παρ’ όσα είχον ακούσει πρότερον επί πολλάς ημέρας. Ο μετριόφρων γέρων προτιμά να ακούει μάλλον ή να διηγείται (…)
Σπανίως εις την παγκόσμιον ιστορίαν εμφανίζεται ανήρ ο Κανάρης…/
Σε ερώτημα του Φρήμαν για το που χρωστιόταν τα κατορθώματα της γενιάς του ‘21, ο Κανάρης αποκρίθηκε: «Τότες μεγαλουργούσαν οι καρδιές, τώρα μεγαλουργούν τα χρήματα».
4) Μόνο στον Κανάρη
Τα τελευταία χρόνια που ο Κανάρης ιδιώτευε στην Κυψέλη, οι Ρώσοι ανατίναξαν στον αέρα με τορπίλες ένα τουρκικό μονίτορα (θωρηκτό). Ο πρέσβης της Ρωσίας στην Αθήνα έστειλε αμέσως μόνο στον Κανάρη επίσημο αντίγραφο του τηλεγραφήματος της αγγελίας, γνωστοποιώντας μόνο στον γέρο Θαλασσόλυκο ότι η δόξα του βρήκε μιμητές και στη Ρωσία.
5) Η ιστορία σφράγισε την πλάτη του Κανάρη
Ο γιατρός Αν. Γούδας γράφει:
«Σύμπασα σχεδόν η επιφάνεια των ωμοπλατών και μέγα μέρος του επιλοίπου δέρματος του, εσχημάτιζον ουλάς ευμεγεθείς και αδιαπνεύστους», διότι «οσάκις ανεφλέγοντο» μοι είπε «και τα ενδύματα μου, ουδέποτε συγατατετιθέμην να πέσω εις την θάλασσαν, να τα σβέσω και να σωθώ, πριν η φροντίσω περί της σωτηρίας του εφολκίου (βάρκας) και των ναυτών μου».
Η ιστορία ήταν γραμμένη με φωτιά στην πλάτη του Κανάρη, τι θησαύρισε για τον εαυτό του; Μετά μόνο πενιχράς οικίαν κατά τα πέριξ των Αθηνών έχει και ταύτην με πολύ διαφέρουσα ταις των χωρικών.
6) Πέθανε πρωθυπουργός
Δεν πέρασαν δύο μήνες που γίνηκε πρωθυπουργός Οικουμενικής. Η υγεία του δεν πήγαινε καλά. Οι γιατροί του σύστησαν λουτρά. Γύρεψε άδεια από το υπουργικό συμβούλιο να λείψει λίγο. Βλέποντας πως άρχισαν οι γκρίνιες για το ποιος θα τον αντικαταστήσει, αποφάσισε να μην πάει πουθενά…
2-9-1877 Παρασκευή πρωί τον επισκέφθηκε ο χάρος. Την 9η πρωινή τον επισκέφθηκε και ο γραμματικός του Γεωργαντάς να υπογράψει κάτι βιαστικά έγγραφα. Πήγε η κυρά Δέσποινα να του πει πως τον ζητάνε. Τον αντίκρισε μπρούμυτα στο κρεβάτι κι αναίσθητο. Τελευταίο του καθήκον το πρωθυπουργικό.
Αξίζει να θυμόμαστε και να κοινωνούμε των μεγάλων ψυχών των ελευθερωτών μας.
