» …ένα επίκαιρο γλωσσικό ταξίδι
Φράσεις και λέξεις µε ξέχωρη διαχρονικά αισθητική στην όµορφη πατρίδα µας που είναι δύσκολο να αντισταθείς στη δύναµη τους, ως αιώνιο ζωογόνο βίωµα και ως θαλασσινή κοχλάζουσα µνήµη στις απέραντες ακτογραµµές της.
«Παρα θίν’ αλός», δηλαδή παραθαλάσσια, ως κοινό κτήµα όλων των ανθρώπων πλούσιων και φτωχών, χαραγµένο στο συλλογικό µας ασυνείδητο αιώνες τώρα. Εκεί που η ακριβοδίκαια ελληνική φύση µοιράζει γενναιόδωρα τα παυσίλυπα καλούδια της στα φουρτουνιασµένα και κουρασµένα µυαλά των ανθρώπων. Πλάι δηλαδή στο γιαλό, από την πρόθεση παρά που σηµαίνει κοντά σε, παράλληλα µε και τα θηλυκά ουσιαστικά «η θίς -της θινός» που σηµαίνει ο σωρός της άµµου, η αµµουδιά και «η άλς – της αλός», δηλαδή η θάλασσα κοντά στην ακτή.
Και είναι τόσο γοητευτικό αυτό το γλωσσικό ταξίδι γυρίζοντας τρεις χιλιάδες χρόνια πίσω, τότε που πρωτοειπώθηκε η φράση από το ραψωδό Όµηρο στην Ιλιάδα του. Βαθιά πληγωµένος ο Αχιλλέας από το σεβντά του για την αγαπηµένη του Βρισηίδα και χολωµένος από την συµπεριφορά του Αγαµέµνονα κάλεσε κλαίγοντας στο οµηρικό ακρογιάλι τη µητέρα του, τη θεά Θέτιδα. Και εκείνη αναδύθηκε µε µιας για να αποκαταστήσει την αδικία σε βάρος του παιδιού της…
Ένας τοπικός προσδιορισµός από τότε µε άρωµα αιωνιότητας, που δίνει αξία στην κάθε στιγµή, όπως τη διαµορφώνουν τα συναισθήµατα των ανθρώπων, ο τόπος και το τοπίο, ως τρόπος διαφυγής µέσα από την απλότητα και τη χαρά της ύπαρξης του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον.
Ήχοι, µυρωδιές και χρώµατα που θα αγγίξουν την ψυχή µας και το φετινό καλοκαίρι, ως µια βαθιά ανάσα, αναζητώντας στη δύσκολή ζωή µας το δικαίωµα στη θερινή ραστώνη, δηλαδή στη νωθρότητα, τη ραθυµία, την τεµπελιά.
Μια άλλη φράση µε ρίζες από την αρχαιότητα που ετυµολογείται από το ράστος (µε υπογεγραµµένη στο άλφα), υπερθετικός βαθµός του επιθέτου «ράδιος», το οποίο ανάγεται στο επίρρηµα «ρα» που σηµαίνει εύκολα, άνετα.
Λέξη που δηλώνει την πλήρη αδράνεια των πολιτών την περίοδο του καλοκαιριού και την έλλειψη κάθε ενεργού ενδιαφέροντος, παρά τις ενδεχόµενες πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις, όταν προσδιορίζεται από το επίθετο θερινή που αυξάνει λόγω των υψηλών θερµοκρασιών τη σηµασιολογική φόρτισή της.
Και κάπως έτσι η θερινή ραστώνη καθιερώθηκε ως δηµοσιογραφικό κλισέ που ενισχύθηκε στην πολιτική ιστορία των µεταπολιτευτικών χρόνων της χώρας µας µε τη θρυλική απάντηση του τότε πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου προς τους συνεργάτες τους: «Ε δεν θα χαλάσουµε τα µπάνια του λαού», όταν εκείνοι του πρότειναν τη διεξαγωγή έκτακτων εκλογών, τον Ιούλιο του 1987.
Αναφαίρετο δικαίωµα των απανταχού λουόµενων στις Ελληνικές θάλασσες να τις απολαύσουν ανέµελα, και τότε και τώρα «τα µπάνια του λαού», φράση που µπορεί να προϋπήρχε στα λεξικά, αλλά καθιερώθηκε από τότε και αυτή ως δηµοσιογραφικό κλισέ στο δηµόσιο πολιτικό λόγο.
Το ίδιο αναµφίβολα θα πράξουν οι νεοέλληνες και το φετινό καλοκαίρι, παρά τα σοβαρά πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα που εξελίσσονται ακάθεκτα. Στο βαθµό και µε τον τρόπο που επιτρέπει το βαλλάντιο του καθενός βεβαίως, γιατί είναι και αυτό ένα πολύ σοβαρό ζήτηµα στον καιρό της ακρίβειας και της ανέχειας.
*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος
