Η αυτοκριτική και η αξιολόγηση οποιασδήποτε δομής και λειτουργίας των ανθρώπινων κοινωνιών, τα τελευταία χρόνια, έχει αποτελέσει βασικό εργαλείο για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής, όχι μόνο του ανθρώπου, αλλά και του περιβάλλοντός του.
Ενίοτε, οι αξιολογήσεις καθίστανται δαπανηρές, όταν πρόκειται να ενταχθούν σε ένα ευρύτερα θεσμοθετημένο πλαίσιο οδηγιών ή νομοθετικών ρυθμίσεων καθώς οι εμπειρογνώμονες από μόνοι τους συνιστούν ένα αξιοσημείωτο ανθρώπινο κεφάλαιο.
Πρόσφατα στα Χανιά, πόλη που συγκεντρώνει το σύνολο των ιστορικών αποτυπωμάτων του έθνους, πραγματοποιήθηκε για πέμπτη χρονιά το θερινό σχολείο στην Περιβαλλοντική Δημοσιογραφία. Διοργανωτής το Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε. του Α.Π.Θ. και το Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου με πρόεδρο του τελευταίου τον Γιάννη Γαρεδάκη μία σημαντική προσωπικότητα της πόλης που είχα την ευτυχία προσφάτως να γνωρίσω. Συντονιστής του εν λόγω σχολείου ο καθηγητής του Α.Π.Θ. Αντώνης Σκαμνάκης. Η συμμετοχή μου, όμως, δεν περιορίστηκε απλά στη διδασκαλία. Με ευχαρίστηση παρακολούθησα σχεδόν το σύνολο των διεργασιών του προγράμματος. Κατά την εκτίμησή μου, η ποιοτική σύνθεση, όχι μόνο των διδασκόντων, αλλά πρωτίστως των διδασκομένων ήταν εξαιρετική. Θεώρησα λοιπόν καθήκον μου να καταθέσω τον εν λόγω προβληματισμό, για κάθε ενδεχόμενο.
Οι φοιτητές που παρακολούθησαν το πρόγραμμα δεν έδειξαν το σύνηθες ενδιαφέρον σε περιβαλλοντικά ζητήματα. Προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα. Το πρόγραμμα τους έδωσε την ευκαιρία να αναπτύξουν τις σκέψεις τους πάνω σε ένα ζήτημα περιβαλλοντικής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Με τη μοναδική, θα έλεγα, συνεισφορά των Χανιώτικων Νέων, οι φοιτητές είδαν να τυπώνεται το άρθρο τους σε μια ειδική έκδοση. Η εμπειρία ιδιαίτερα σημαντική. Ως ιδιαίτερα σημαντική, όμως, θα πρέπει να αξιολογηθεί και η θεματολογία των άρθρων. Αρχίζοντας από θέματα σχετικά με τη βιώσιμη διαχείριση ζωικών πληθυσμών (Caretta, Monachus, Κρητικού Αιγάγρου), οι οποίοι τελούν σε ειδικά καθεστώτα προστασίας (βλ. ΕΟΠ: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος), επεκτάθηκαν και σε ζητήματα βιώσιμης διαχείρισης της βιοποικιλότητας μοναδικών βιοτόπων – οικοσυστημάτων (π.χ. Σαμαριά, Γαύδος, Γαυδοπούλα, Ελαφονήσι, Υγροβιότοπος Βουρκάρι, Ροδωπού). Ορισμένοι θεώρησαν ιδιαίτερα σημαντικό να ενημερώσουν τους αναγνώστες για το πώς η Ε.Ε. “έχτισε” την περιβαλλοντική πολιτικής της, αλλά και το ότι το μέλλον της επιχειρηματικότητας είναι πράσινου χρώματος. Δεν δίστασαν νε αναφερθούν στους κινδύνους των θαλασσών μας, αλλά και της λειψυδρίας, η οποία τον τελευταίο καιρό φαίνεται να προβληματίζει τους πάντες. Στους κινδύνους ίσως την πρώτη θέση να έχει η χρήση κάθε είδους πλαστικού υλικού αναφέρει μια αρθρογράφος, ενώ η ανακύκλωση και η βελτιστοποίηση των δράσεων στη βιώσιμη διαχείριση των στερεών αποβλήτων κρίνεται ως επιτακτική ανάγκη. Αναφέρθηκαν, όμως, και στον εναλλακτικό τουρισμό, στην ολιστική προσέγγιση της διαχείρισης των οικοσυστημάτων και φυσικά εκεί όπου ενώνεται η περιβαλλοντική ενημέρωση με την εκπαίδευση και κατ’ επέκταση με την κοινωνική συνείδηση και ύπαρξη.
Αν κάποιος θέλει να αποτιμήσει ή αν θέλετε να αξιολογήσει την όλη δράση τούτου του Θερινού Σχολίου, θέλω να πιστεύω πως μόνο θετικά λόγια μπορεί να διατυπώσει. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό που τελικά με καίει. Αυτό που θα ήθελα είναι η δράση αυτή να εκληφθεί και να αξιοποιηθεί ως ένας ετήσιος θεσμός αυτοαξιολόγησης – επαναξιολόγησης της κοινωνίας. Η δράση αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση ενός άτυπου και ανεξάρτητου παρατηρητηρίου της δομής και λειτουργίας της Περιφέρειας και των ανθρώπων της (ντόπιων και τουριστών). Ενα παρατηρητήριο που κάθε χρόνο θα αναπτύσσει έτσι αυθόρμητα τις σκέψεις του πάνω στο ευρύτερα εννοούμενο τουριστικό προϊόν της περιοχής σε σχέση με το περιβάλλον.
Κλείνοντας, θέλω να πιστεύω πως οι δράσεις και οι σκέψεις όλων των εμπλεκομένων στο θερινό αυτό σχολείο της Περιβαλλοντικής Δημοσιογραφίας, θα δουν με καλή προαίρεση το θεσμό για να τον ενισχύσουν δίνοντάς του μεγαλύτερη οντότητα και υπόσταση για την περιβόητη Βιώσιμη Διαχείριση.
*O Χαρίτων Σαρλ Χιντήρογλου είναι καθηγητής Τμήματος Βιολογίας Α.Π.Θ.
