Ξημέρωσε η 28η Οκτωβρίου και εμάς, αγαπητοί φίλοι και συνταξιδιώτες η μεγάλη γιορτή μας βρίσκει σ’ αυτό το μεγάλο πλεούμενο ελεύθερους να γιορτάζουμε. Θυμούμαστε και πονούμε για κείνους που σιωπούν και άταφοι έμειναν αιώνιοι φρουροί υψηλών ιδανικών στις βουνοκορφές Β. Ηπείρου, στις Μακεδονικές πεδιάδες στης Κρήτης τα περάσματα. Αρχή πολέμου.
Διάγγελμα: Ελληνίδες, Ελληνες. Από της 3ης πρωινής της σήμερο 28η Οκτωβρίου η πατρίδα μας ευρίσκεται εις εμπόλεμο κατάσταση. Η Ιταλία του Μουσολίνι μας κήρυξε πόλεμο ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους.
Αυτά μεταδόθηκαν από τον Ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών εκείνο το πρωινό. Το έθνος σε συναγερμό. Αρχή πολέμου σκληρού οδυνηρού. Ενθουσιασμός που τον συνοδεύουν αίμα και πόνος. Βροντούν κανόνια πάνω εκεί στις κορφές της Πίνδου που τ’ αστέρια φιλούνε.
Μια Ελλάδα σε πανστρατιά Κυβέρνηση και λαός μια φωνή. Εκείνες τις ώρες κανείς δε λιποψύχησε, δεν δίστασε όρθιοι πάλεψαν τον κτηνώδη φασισμό. Σε κείνη τη γενική ορμή στρατευμένων και λαού οι στρατιές του φασισμού υποχωρούν. Η μια νίκη διαδέχεται την άλλη και η ελευθερια χαιρετά τους Ελληνες της Β. Ηπείρου που υποδέχονται τους ελευθερωτές αδελφούς. Κοντά στα μαχόμενα νιάτα οι γυναίκες της Ηπείρου γίνονται ακούραστες μεταφορείς πολεμικού υλικού στην πρώτη γραμμή και η ατμόσφαιρα δονείται από τη δική τους κραυγή.
Αέρα τσολιά μου, τρομάρα του εχθρού. Τραγούδια νίκης χαιρετούν κάθε επιτυχία. Οι ποιητές γράφουν, υμνούν. Η μάνα του στρατιώτη. Σοφία Βέμπο δονεί την ελληνική ατμόσφαιρα με κείνη την βροντώδη αλλά μελωδική φωνή “Παιδιά της Ελλάδος παιδιά, που σκληρά πολεμάτε πάνω στα βουνά… Στη γλυκειά Παναγιά προσευχόμαστε όλες νάρθετε ξανά με της δόξας τα φτερά”.
Ο αγώνας συνεχίζεται νικηφόρος, ασταμάτητος μέσα στη βαρυχειμωνιά και τα κρυοπαγήματα και στερήσεις. Ομως το φρόνημα παραμένει υψηλό. Τα σχέδια και όνειρα του Μουσολίνι μηδενίζονται μπρος στη λόγχη του Ελληνα φαντάρου. Σε βοήθεια έρχεται ο σύντροφος και φονιάς των λαών Χίτλερ. Δύο πανίσχυροι εχθροί. Νέα τρόπαια, νέες δάφνες, και σελίδες δόξας. Αυτές τις ώρες η Ελλάδα μας στέκεται όρθια παραδειγματίζει, διδάσκει. Τελικά οι σιδηρόφρακτοι πέρασαν. Το Ελληνικό στερέωμα το σκέπασε η μαυρίλα. Ο δαίμονας του πολέμου έρχεται απ’ ουρανού φτερωτός στο Νησί μας. Βροντά κι αστράφτει η Κρήτη. Στο δικό της πολεμικό χορό νέες μορφές, προβάλουν και σελίδες δόξας γράφηκαν.
Φίλοι μου με λίγα και απλά λόγια σας μίλησα για τις πρώτες ώρες του πολέμου και τις στιγμές του μεγαλείου αυτού του λαού που υπέμεινε τις προκλήσεις και έγινε τιμωρός. Πολλά τα δεινά, μα της λευτεριάς η ιδέα αξίζει κάθε προσφορά. Ωρα να φέρουμε κοντά μας τις μορφές εκείνων, που έζησαν τις σκληρές μορφές του πολέμου. Των οβίδων τις εκρήξεις, των πολυβόλων το κροτάλισμα των αεροπλάνων βοή των σφαιρών σφύριγμα του τρόμου την ώρα. Ας ακούσουμε τη δραματική απάντηση στρατιώτη σε ερώτηση, τι παραγγελία στέλνεις στους δικούς σου, “Στη γυναίκα, στον πατέρα και στη δόξα μου τη Μάνα, σ’ αδελφή και αδελφό και μονάκριβο παιδί μην προσμένετε πια εμένα, έπεσα για τις πατρίδας την τιμή”.
Ας ηχήσουν λοιπόν οι σάλπιγγες τον παιάνα. Σας ανήκουν οι τίτλοι των ηρώων και μαρτύρων. Με την ανδρεία σας στήσατε εικονοστάσια σε κορφές και διάσελα. Εκεί κερί θα ανάβουν και λιβάνι θα καίνε οι γενιές και δύναμη θα παίρνουν. Θα αφήσουμε κι εμείς ένα δάκρυ ένα φιλί σε κείνους που η δόξα τραγουδεί. Ας ανάψουμε κεράκι της Λαμπρής να φωτίσουμε τον τόπο, όπου έπεσαν αυτοί. Ωρα να κλείσουμε στα φυλλοκάρδια τις ωραίες τους μορφές.
Ζήτω το Έθνος . Ζήτω η 28η Οκτωβρίου 1940.
* Η ομιλία μου αυτή γράφτηκε στις 28.10.1995 στο Ελευθ. Βενιζέλος. Εκδρομή μας, πλέοντας στην Μαύρη Θάλασσα και εκφωνήθηκε στο πλήθος των εκδρομέων.
*Συνταξιούχος δάσκαλος
