Χαρακτηρίζονται πλέον ως η παγκόσμια πρωτεύουσα των αρχαίων ναυαγίων και όχι άδικα. Κάτω από τα νησάκια των Φούρνων βρίσκεται κρυμμένος ένας τεράστιος θησαυρός που ήρθε στο φως το καλοκαίρι από ομάδα ελληνοαμερικάνων αρχαιολόγων.
Μέσα σε 13 ημέρες ερευνών εντοπίστηκαν στο βυθό των Φούρνων 22 ναυάγια αρχαίων εμπορικών πλοίων.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Δήμου Φούρνων στο in.gr, πάνω από τα μισά ναυάγια χρονολογούνται στην Ύστερη Ρωμαϊκή Περίοδο (περίπου 300-600 μ.Χ.). Συνολικά, τα ναυάγια εκτείνονται από την Αρχαϊκή Περίοδο (700-480 π.Χ.), στην Κλασική (480-323 π.Χ.) και την Ελληνιστική (323 – 31 π.Χ.), μέχρι και την Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδο (16ος αιώνας).
Οι Φούρνοι βρίσκονται ακριβώς στη μέση μιας μεγάλης διαδρομής μεταξύ Ανατολής-Δύσης, καθώς και της διαδρομής Βορράς-Νότου που συνέδεε το Αιγαίο με την Ανατολή. Τα πλοία που ταξίδευαν από την ελληνική ηπειρωτική χώρα προς τη Μικρά Ασία ή αυτά που απέπλευσαν από το Αιγαίο για την Ανατολή, έπρεπε να περάσουν από τους Φούρνους.
Οι Φούρνοι ήταν το ασφαλέστερο μέρος που θα μπορούσαν να σταματήσουν και να δέσουν τα πλοία στην περιοχή.
Τα φορτία τους αποκαλύπτουν εμπορικές συναλλαγές μεγάλων αποστάσεων ανάμεσα στη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο, την Κύπρο, την Ανατολή και την Αίγυπτο. Τουλάχιστον τρία πλοία μετέφεραν φορτίο με αμφορείς ή αγγεία, τα οποία δεν έχουν βρεθεί στο παρελθόν σε άλλα ναυάγια.
Πρόκειται κυρίως για σαμιακούς αμφορείς της Αρχαϊκής περιόδου (700-480 π.Χ.) και της Υστερορωμαϊκής περιόδου (3ος-7ος αιώνας μ.Χ.). Επίσης, βρέθηκαν σινωπικοί αμφορείς και μεγάλοι αμφορείς της Μαύρης Θάλασσας του 2ου αιώνα μ.Χ. που περιέχουν σάλτσα ψαριού. Σε ένα από τα ναυάγια ύστερης κλασικής περιόδου βρέθηκε φορτίο χιακών αμφορέων και πίθων και σε ένα άλλο αμφορείς από τη Συρία και την Παλαιστίνη του 3ου-4ου αιώνα μ.Χ.
Ήταν η πρώτη φορά που μια υποβρύχια αρχαιολογική αποστολή οργανώθηκε στα νησιά. Αρχαιολόγοι από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και το RPM Nautical Foundation συνεργάστηκαν με ντόπιους σφουγγαράδες, ψαράδες και δύτες ελεύθερης κατάδυσης.
Ο αριθμός των ναυαγίων πιθανότατα θα αυξηθεί, καθώς οι αρχαιολόγοι έχουν ερευνήσει μόλις το 5% των ακτών του αρχιπελάγους.
