“Θησαυρό” για τις καλλιέργειες χαρακτηρίζουν οι ειδικοί το νερό των βιολογικών καθαρισμών, τη στιγμή που οι υδάτινοι πόροι στην Ελλάδα δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες της αγροτικής παραγωγής και τα χημικά λιπάσματα κυριαρχούν στη γεωργία, ενώ μπορούν να αντικατασταθούν από το άζωτο και τον φώσφορο που περιέχουν οι εκροές των βιολογικών.
Και παρόλο που οι επιφυλάξεις του καταναλωτικού κοινού, αλλά και των αγροτών, είναι μεγάλες για το αν μπορεί να καταναλωθεί χωρίς επιφύλαξη η ντομάτα από φυτό που ποτίστηκε με αυτό το νερό, μελέτες του Ινστιτούτου Εγγείων Βελτιώσεων (Ι.Ε.Β.) του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.) που ξεκίνησαν το 1995 χαρακτηρίζουν πολύτιμο πόρο το ανακτημένο νερό και διαβεβαιώνουν για την ασφάλειά του.
«Ο εν λόγω πόρος είναι το αποτέλεσμα της επεξεργασίας υγρών αστικών λυμάτων από τους βιολογικούς καθαρισμούς και είναι απολύτως απαλλαγμένος από παθογόνα στοιχεία καθώς η εκροή υφίσταται απολύμανση» διευκρινίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επιστημονικός συνεργάτης και τέως ερευνητής του Ι.Ε.Β., Αθανάσιος Πανώρας, με αφορμή τη διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης του συγκεκριμένου πόρου για την άρδευση των καλλιεργειών στην περιοχή του Αμυνταίου.
«Στην ευρύτερη περιοχή της Φλώρινας υπάρχει ένα συλλογικό αρδευτικό δίκτυο, το οποίο υπολειτουργεί, καθώς αρδεύει τα μισά στρέμματα από αυτά για τα οποία είναι σχεδιασμένο. Αυτό συμβαίνει λόγω ανεπάρκειας των υδάτινων πόρων, από τους οποίους εξαρτάται η αγροτική παραγωγή», τονίζει, από την πλευρά του, ο γεωπόνος του τμήματος Φυτικής και Ζωικής Παραγωγής της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας Βασίλης Άμπας.
Ήδη, εδώ και μερικούς μήνες έχουν ξεκινήσει δειγματοληψίες από τον βιολογικό καθαρισμό της περιοχής του Αμυνταίου ώστε να διαπιστωθεί, αν το νερό είναι κατάλληλο για τις καλλιέργειες. Ολοκληρωμένη εικόνα αναμένεται στο τέλος της αρδευτικής περιόδου, οπότε και θα ολοκληρωθεί ένα μεγάλο μέρος των ποιοτικών αναλύσεων. Αυτές θα διενεργηθούν στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος που εκπονείται από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας-Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και χρηματοδοτείται από το 3ο Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Νομού Φλώρινας.
ΤΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Σε ό,τι αφορά την υπάρχουσα εμπειρία στην Ελλάδα, ο κ. Πανώρας επισημαίνει ότι το 2007 ξεκίνησε η άρδευση 15.000 στρεμμάτων από το σύνολο των 60.000 στρεμμάτων του αρδευτικού δικτύου Χαλάστρας Καλοχωρίου (στην περιοχή της Θεσσαλονίκης) με το νερό από τα επεξεργασμένα αστικά λύματα. Την επόμενη χρονιά, η έκταση αυτή διευρύνθηκε καταλαμβάνοντας 25.000 στρέμματα. Από τότε μέχρι σήμερα, ο υδάτινος αυτός πόρος “συμμετέχει” κάθε χρόνο στην άρδευση της περιοχής, σε συνάρτηση πάντα με τη χρήση των υδάτων του ποταμού Αξιού. «Όταν ο Αξιός έχει μεγάλες ποσότητες υδάτων και κρίνεται ότι δεν χρειάζεται το νερό του βιολογικού καθαρισμού, τότε εκείνο χρησιμοποιείται σε μικρότερες ποσότητες. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, συμμετέχει στη χρήση νερού για άρδευση από το 2007 μέχρι και σήμερα», προσθέτει ο επιστημονικός συνεργάτης του Ι.Ε.Β.
Κατά τα άλλα, ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Χρήστος Ευαγγελίδης, επισημαίνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι στη Λιβαδειά, 3500 κυβικά μέτρα νερού από βιολογικούς καθαρισμούς χρησιμοποιούνται για την άρδευση βαμβακιού, ενώ στην Άμφισσα γίνεται παρόμοια χρήση για την άρδευση ελαιόδεντρων. Στην Κρήτη γίνεται επίσης άρδευση από επεξεργασμένα αστικά λύματα σε πολλές περιοχές όπως οι Αρχάνες, το Παλιόκαστρο και η Χερσόνησος. Σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότερο από το 70% των επεξεργασμένων αστικών λυμάτων χρησιμοποιείται για αρδευτικούς σκοπούς στην Καλιφόρνια, στην Ιταλία η χρήση τους γίνεται σε περίπου 40.000 στρέμματα, στη Γαλλία σε 30.000 στρέμματα, ενώ στην Κύπρο 180.000.000 κυβικά μέτρα επεξεργασμένων αστικών λυμάτων το χρόνο επαναχρησιμοποιούνται στη γεωργία.
Για τις επιφυλάξεις του καταναλωτικού κοινού αλλά και των αγροτών, ο κ. Πανώρας απαντά ότι μπορούν να ξεπεραστούν μόνο μέσα από τη λεπτομερή ενημέρωση, αλλά και την δημιουργία αγρών, όπου θα εφαρμόζεται στην πράξη εν λόγω πρακτική. «Έχει σημασία να δει ο αγρότης από κοντά την εφαρμογή» σημειώνει και προσθέτει ότι η ποιότητα των υδάτων διασφαλίζεται από συνεχείς ελέγχους των υπηρεσιών Περιβάλλοντος κάθε Περιφέρειας, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων. Άλλωστε, κατά τον ίδιο, μπορεί να λειτουργήσει θετικά και η ύπαρξη της σχετικής νομοθεσίας στη χώρα μας κάτι που θεωρείται σημαντικό δεδομένου ότι δεν συμβαίνει αυτό σε πολλές χώρες διεθνώς.
Δοκιμές και στα Χανιά
Υπενθυμίζεται ότι, όπως έχουν δημοσιεύσει τα “Χ.Ν.” στις 16 Μαρτίου, το θέμα αυτό απασχολεί και τα Χανιά μέσα από πιλοτική έρευνα που εκπόνησε η Δ.Ε.Υ.Α.Χ., σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο Κρήτης, η οποία έδειξε ότι έως και 7,5 εκατ. κυβικά νερού μπορούν να αξιοποιηθούν για τις ανάγκες της άρδευσης μέσα από την επαναχρησιμοποίηση των εκροών του βιολογικού καθαρισμού των Χανίων.
