Θολό εξακολουθεί να παραμένει το τοπίο για την τύχη της ελαιοκαλλιέργειας με τη νέα Κ.Α.Π. και όπως όλα δείχνουν, αν δεν αναθεωρηθεί ριζικά η πρόταση της Ελλάδας στην Ε.Ε., ο τομέας της ελαιοκομίας στην Ελλάδα θα οδηγηθεί σε μαρασμό και πλήρη απαξίωση.
Ετσι, οι ελαιοπαραγωγοί πριν ακόμα συνέλθουν από το πλήγμα που δέχτηκαν από την τρομακτική καταστροφή της παραγωγής τους από τους καύσωνες της άνοιξης του 2013 και την παραπομπή των αποζημιώσεων που δικαιούνταν από τον ΕΛ.Γ.Α. στις καλένδες των Π.Σ.Ε.Α., φαίνεται να δέχονται νέο πλήγμα διαρκείας με τη σταδιακή συρρίκνωση των ενισχύσεων που επί χρόνια ελάμβαναν.
Από χθες, 11 Νοεμβρίου, σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπ.Α.Α.Τ., αρχίζει η καταβολή των επιδοτήσεων κατά την οποία οι παραγωγοί μάλλον θα διαπιστώσουν την πρώτη γενική περικοπή από τις επιδοτήσεις όλων κατά 8,5% -και όχι 5,7% όπως αρχικά ανακοινώθηκε- στο πλαίσιο της επιδιωκόμενης, με τη νέα Κ.Α.Π., σύγκλισης μεταξύ κρατών.
Θα ακολουθήσει το 2015 άλλη γενική περικοπή κατά 14% που θα διατεθεί σε ειδικές ενισχύσεις όπως: 2% για Νέους Γεωργούς, 5% για Φυσικούς Περιορισμούς και 9% για Συνδεδεμένες Ενισχύσεις (Πιν. 2). Το υπόλοιπο 84% (1,680 εκατ. ευρώ) θα διατεθεί για τη Βασική και Πράσινη ενίσχυση (Σχ. 1.), το οποίο θα κατανεμηθεί στις τρεις “Περιφέρειες” ενισχύσεων: Βοσκότοποι, αροτραίες και δενδρώδεις, όπως φαίνεται στον Πιν. 1.
Ωστόσο, για τους ελαιοπαραγωγούς, εκτός τις γενικές περικοπές 8,5% + 14%, από το 2015 και μετά θα αρχίσουν επί πλέον σταδιακές περικοπές που θα συνεχιστούν κάθε χρόνο μέχρις ότου η ανά στρέμμα επιδότησή τους φθάσει το 2019 στα 48,5 ευρώ ανά στρέμμα, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία που παρουσίασε ο υπουργός κ. Καρασμάνης στις 25-7-14 στη Βουλή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά (Πιν. 1) για την Περιφέρεια “Δενδρώδεις Καλλιέργειες” στην οποία υπάγεται η ελιά, κατανέμεται έκταση 9,7 εκατ. στρ. και συνολική ενίσχυση 470 εκατ. ευρώ. Επομένως με απλή διαίρεση φαίνεται ότι η μέση επιδότηση ανά στρέμμα θα είναι μόλις 48,5 ευρώ, αντί των 152,9 ευρώ που ήταν μέχρι σήμερα και κατά συνέπεια μειώνεται κατά 118,4 ευρώ κατά μέσο όρο στο στρέμμα και σε ποσοστό 68%!
Και όλα αυτά έγιναν χωρίς καμία διαβούλευση με τους Φορείς όπως ορίζουν οι Κανονισμοί και χωρίς καμία, έστω εκ των ύστερων, διευκρίνιση στα ερωτήματα που έχει υποβάλει ο Σ.Ε.ΔΗ.Κ. στο Υπ.Α.Α.Τ.
Ετσι, φαίνεται ότι η ελαιοκαλλιέργεια, χωρίς καμία αιτιολογία, θυσιάζεται ως άλλη “Ιφιγένεια” για να πνεύσει “ούριος άνεμος” για την ανάπτυξη άλλων καλλιεργειών και περιοχών!
Βέβαια, ο γενικός γραμματέας του Υπ.Α.Α.Τ. κ. Μελάς προ ημερών στα Χανιά, σε ερώτηση δημοσιογράφων αν αληθεύει ότι η μείωση στις επιδοτήσεις ελαιολάδου θα φθάσει μέχρι 68% ως το 2019, λόγω της πρότασης του ελληνικού Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, απάντησε μεταξύ άλλων ότι «εμείς στην Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική κατάσταση θα εφαρμόσουμε τη δυνατότητα του Κανονισμού να μην υπάρξει μείωση του εισοδήματος των παραγωγών μεγαλύτερη από 30% μέχρι το 2019».
Ωστόσο, η δήλωση αυτή, που γίνεται για πρώτη φορά, προφανώς μετά από την πίεση των υπομνημάτων του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. και των σχετικών ερωτήσεων βουλευτών της Κρήτης, δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία που έχουν ανακοινωθεί στη Βουλή, γι’ αυτό και χρειάζεται παραπέρα διευκρινίσεις.
Τεράστιες και άδικες οι απώλειες για την Κρήτη με την Κ.Α.Π.
» Περικόπτονται κατά 68% οι ενισχύσεις της και ποσό 200 εκατ. ευρώ ετησίως, μεταφέρεται προς άλλες περιοχές!
Οι συνολικές απώλειες για την Κρήτη με την Κ.Α.Π. οπωσδήποτε δεν μπορούν να υπολογιστούν με μεγάλη ακρίβεια, αφού το Υπ.Α.Α.Τ. δεν παρέχει τα ακριβή στοιχεία που από καιρό ζητούνται από τον Σ.Ε.ΔΗ.Κ.
Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχειά του Ελαιοκομικού Μητρώου, σύμφωνα με τα οποία στην Κρήτη έχουμε 173.739 ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις, 35,5 εκατ. ελαιόδεντρα και 1.739.608 στρ. ελαιώνες, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι οι συνολικές απώλειες θα είναι της τάξεως: 1.739.608 στρ. Χ 118,4€/στρ = 205,9 εκατομμύρια κάθε χρόνο!!!
Και το τεράστιο αυτό ποσό προφανώς θα μεταφερθεί στις ενισχύσεις άλλων καλλιεργειών με τις οποίες η ελιά σχεδόν εξομοιώνεται, αφού η ανά στρέμμα επιδότησή της θα απέχει μόλις 6 ευρώ από τις επιδοτήσεις π.χ. στις αροτραίες καλλιέργειες.
Οπωσδήποτε, πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι μέχρι σήμερα ενισχύσεις στην ελαιοκαλλιέργεια μπορεί να φαίνονται υψηλότερες ανά στρέμμα, όμως είναι πολύ χαμηλότερες ανά δικαιούχο από ό,τι σε άλλες καλλιέργειες. Αυτό φαίνεται σαφώς από τα στοιχεία του Ελαιοκομικού Μητρώου από τα οποία προκύπτει ότι η μέση έκταση ανά ελαιοκαλλιεργητή της Κρήτης είναι μόλις 10 στρ. έναντι πολλαπλάσιας έκτασης (5-8 φορές μεγαλύτερης) των καλλιεργητών που ασχολούνται με άλλες καλλιέργειες. Αρα η μέση επιδότηση ανά ελαιοκαλλιεργητή είναι περιπου 1.500 ευρώ και αυτή θα πρέπει ληφθή υπόψη για να είναι κοινωνικά δίκαιη η κατανομή σε περιφέρειες όπως τονίζει ο Κανονισμός.
Τι προτείνεται να γίνει
Εάν πράγματι υπάρχει η πολιτική βούληση για αποδοχή της δυνατότητας που επιτρέπει ο Κανονισμός για μείωση όχι μεγαλύτερη του 30%, θα πρέπει να υπάρξει και σχετική θεσμική κατοχύρωση και βέβαια ανάλογη αναπροσαρμογή των εκτάσεων και των ποσών των Περιφερειών που έχουν ανακοινωθεί.
Οι εκτάσεις 9,7 εκατ. στρ. που έχουν κατανεμηθεί για τις δενδρώδεις πρέπει να αυξηθούν κατά πολύ ώστε να καλύπτουν όλους τους ελαιώνες της χώρας που (σύμφωνα με το Ελαιοκομικό Μητρώο) είναι 10,5 εκατ. στρ., αλλά και τα αμπέλια και τα άλλα δενδρώδη που θα υπαχθούν στην ίδια κατηγορία.
Ανάλογη αύξηση με τις εκτάσεις πρέπει να υπάρξει και στον προϋπολογισμό που θα κατανεμηθεί για τις δενδρώδεις, ώστε να καλύπτει τη μη μείωση περισσότερο από 30% των ιστορικών δικαιωμάτων, αλλά και τα νέα δικαιώματα που θα προκύψουν.
Τέλος, αποτελεί χρέος του Υπ.Α.Α.Τ. να δώσει τα επίσημα στοιχεία εκτάσεων, δικαιούχων και δικαιωμάτων που ισχύουν σήμερα καθώς και εκείνα που θα ισχύσουν το 2019 για την ελαιοκαλλιέργεια στη χώρα και στην Κρήτη ιδιαίτερα. Ετσι οι παραγωγοί, αφού δεν ενημερώθηκαν κατά τη διαβούλευση, να ενημερωθούν έστω και των υστέρων.
Στα 3 ευρώ οι τιμές και καλές οι ενδείξεις της πρώτης συγκομιδής
Ευχάριστες φαίνεται να είναι οι εξελίξεις στο μέτωπο των τιμών, αλλά και της παράγωγης, για την Ελλάδα φέτος. Οι τιμές, συνεχίζοντας την ανοδική πορεία τους, έφτασαν επίσημα στα 3 ευρώ, ενώ και οι ενδείξεις για την ποιότητα και τις αποδόσεις της φετινής σοδειάς που ήδη έκανε την εμφάνισή της από τον περασμένο μήνα στην Πελοπόννησο και από τις αρχές του Νοεμβρίου στα Χανιά φαίνονται αρκετά ικανοποιητικές.
Οι τιμές για τους 0,3 βαθμούς, σύμφωνα με το Δελτίο Τιμών του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. της 11-11-14 (www.sedik.gr) έφτασαν σε μερικές επιχειρήσεις στα 3 ευρώ. Στα Χανιά από την Κολυμπάρι Α.Ε. και την Ανώσκελη ΑΒΕΕ και στην Πελοπόννησο από την ΕΑΣ Μεσσηνίας – Κωνσταντόπουλος Α.Ε., ενώ σε λίγο χαμηλότερα επίπεδα 2,70 – 2,90 κυμάνθηκαν και οι τιμές των άλλων επιχειρήσεων του Δελτίου Σ.Ε.ΔΗ.Κ.
Παράλληλα, μικρή αύξηση παρουσίασαν και οι τιμές στην Ισπανία όπου στις 11 Νοεμβρίου κυμάνθηκαν στα 3,25 η μέγιστη, στα 2,60 η ελαχίστη και στα 2,79 η μέση.
Στην Ιταλία στα τέλη του Οκτώβρη το έξτρα παρθένο ήταν στα 4,37, ενώ το (κοινό) παρθένο ήταν 2,80.
Η συγκομιδή, που άρχισε ήδη φέτος αρκετά νωρίτερα στη ζώνη του Κολυμπαρίου στα Χανιά, αλλά και στο Μπράχιμο στο Ρέθυμνο, παρουσιάζει σχετικά καλές ενδείξεις και στην ποιότητα και στις αποδόσεις.
Η ποιότητα, σύμφωνα με πληροφορίες από τα ελαιοτριβεία Τζεράνη και Κολυμπάρι Α.Ε. στα Χανιά και Μπράχιμο στο Ρέθυμνο είναι σχετικά καλή για αρχή της περιόδου και οι οξύτητες κυμαίνονται από 0,3 – 0,6 βαθμούς με μέσο όρο 0,5.
Οι αποδόσεις επίσης του καρπού σε λάδι, οι οποίες κυμαίνονται στα 5/1 περίπου, θεωρούνται αρκετά καλές για αρχή της περιόδου.
Ελλειμματική η παγκόσμια αγορά ελαιολάδου
» Κίνδυνοι για νοθείες και απάτες!
Η άνοδος των τιμών, στην αρχή της περιόδου συγκομιδής, θεωρείται ενδεικτική της ανοδικής τάσης, η οποία έχει διαμορφωθεί σαν συνέπεια βασικά δύο παραγόντων. Από τη μια πλευρά της μεγάλης εξάντλησης των αποθεμάτων τόσο στην Ισπανία και Ιταλία όσο και στην Ελλάδα και από την άλλη πλευρά της σημαντικά μειωμένης φετινής παραγωγής σε επίπεδο μεσογειακών χωρών.
Η Ισπανία, που παράγει το μισό της παγκόσμιας παραγωγής, εκτιμάται ότι φέτος θα έχει μειωμένη παραγωγή κατά 50% περίπου.
Ιδια όμως ή και μεγαλύτερη μείωση φαίνεται να υπάρξει και στην Ιταλία, όπου, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τελευταίες εκτιμήσεις κατεβάζουν την παράγωγη ακόμη και στους 200 χιλ. τόνους.
Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα σε ιταλικά ΜΜΕ, η ελαιοπαραγωγή της περιοχής της Ούμπριας έχει υποστεί μαζική προσβολή από δάκο και άλλα παράσιτα της τάξεως του 80% και η κα LUCIANA SQUADRILLI, μέλος του Περιφερειακού Συμβουλίου της Ούμπρια, ζητά εσπευσμένα τη λήψη μέτρων από την κυβέρνηση για ανακούφιση των πληγέντων παραγωγών.
Από την άλλη πλευρά στην Ελλάδα είναι μεν καλή η παραγωγή, αλλά οπωσδήποτε δεν θα φθάσει στη συνήθως διογκωμένη εκτίμηση των 300 χ.τ. του Υπ.Α.Α.Τ. Ειδικά για την Κρήτη, οι πλείστες εκτιμήσεις την ανεβάζουν το πολύ στους 100 χ.τ.
Ετσι, είναι φανερό ότι φέτος θα έχουμε ένα σημαντικό έλλειμμα σε ευρωπαϊκό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο, όπως είναι φυσικό, προκαλεί σοβαρές ανοδικές τάσεις στις τιμές.
Οπωσδήποτε, οι εξελίξεις αυτές είναι ευχάριστες για τους παραγωγούς, αλλά δεν πρέπει να οδηγήσουν σε υπεραισιοδοξία, διότι η αγορά έχει και απρόβλεπτους παράγοντες.
Έτσι, κάνεις δεν ξέρει ποια θα είναι η γενική συμπεριφορά των παραγωγών, όταν σε λίγο θα αυξηθούν οι ποσότητες που παράγονται, ενώ πολλοί από αυτούς αντιμετωπίζουν πιεστικές ανάγκες λόγω της κρίσης.
Από την άλλη πλευρά δεν μπορεί εύκολα να εκτιμηθεί η στάση των τυποποιητών, πολλοί από τους οποίους και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό αντιμετωπίζουν προβλήματα δανειοδότησης, αλλά και προβλήματα αδυναμίας αναθεώρησης των συμβάσεων που έχουν με τις μεγάλες αλυσίδες της λιανικής.
Τέλος, ένας άλλος υπαρκτός κίνδυνος είναι να υπάρξει τάση αύξησης των φαινομένων νοθείας και απάτης, πράγμα που πρέπει να κάνει προσεκτικούς όλους τους συναλλασσομένους, αλλά και την Πολιτεία, η οποία πρέπει να εντείνει τους ελέγχους.
Ίδωμεν.
*Ο δρ Νίκος Μιχελάκης είναι επιστ. σύμβουλος του Σ.Ε.ΔΗ.Κ. και πρώην δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων.
Tα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του Σ.Ε.ΔΗ.Κ.
