«Ο 21ος αιώνας θα είναι θρησκευτικός ή δεν θα είναι» (André Malraux)
ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ κάθε μέρα «ώτα» και «οφθαλμούς», αλλά και τις άλλες αισθήσεις στον έξω κόσμο, έμπλεοι αλλοπρόσαλλων πληροφοριών και δραματικών γεγονότων, διαπιστώνουμε την τεράστια επιρροή και το βάρος που ασκεί η θρησκεία στη ζωή ορισμένων ανθρώπων και κοινωνιών. Στην αυγή του 21ου αι. μ.Χ., η κοινωνική και πολιτική ζωή «του σύμπαντος κόσμου» χαράσσεται βαθιά από παράλογες θρησκευτικές έριδες, εξάρσεις, ιδεολογικοπολιτικά εγκλήματα. Ετσι βλέπουμε: – Φονταμενταλιστές Ιουδαίους εναντίον φονταμενταλιστών Μουσουλμάνων. – Ισλαμιστές εναντίον Χριστιανών (Ορθοδόξων και Καθολικών). – Τζιχαντιστές εναντίον όλων (με αποκεφαλισμούς!). – Καθολικοί εναντίον Διαμαρτυρομένων. – Σιίτες εναντίον Σουνιτών. – Ινδουιστές εναντίον Βουδιστών… Θυμηθείτε τον πρώην πρόεδρο Τζόρτζ Μπους, τον νεότερο (2003) που μετά τη επίθεση στους δυο Πύργους κήρυξε μια νέα “Σταυροφορία” εναντίον του Ισλάμ (Αφγανιστάν – Ιράκ), με τη συμμαχία των προθύμων του!
ΣΗΜΕΡΑ, δικαιώνεται ο André Malraux (1901 – 1976), Γάλλος συγγραφέας, πολιτικός και στοχαστής, που είχε προείπει στα μέσα του περασμένου αιώνα πως ο 21ος αιώνας θα είναι ο της “επιστροφής” του Θεού και της θρησκείας! Για την ώρα, επικρατεί απόλυτη σύγχυση ως προς την έννοια “επιστροφή”, ενώ και η απειλή νέων θρησκευτικών πολέμων επικρέμαται σε Δύση και Ανατολή, σχετικά με το ποιος Θεός είναι “αληθέστερος”, άρα και επικρατέστερος πάνω στη γή!
ΑΠΟ την άλλη, έχουμε δεκάδες ανθρωπιστικών οργανώσεων αλληλεγγύης που δραστηριοποιούνται για να παράσχουν βοήθεια στα θύματα των ακήρυκτων και “α-νόητων” σύγχρονων “περί Θεού” πολέμων. Μια θρησκεία όμως, που προτάσσει τον πόλεμο εναντίον των άλλων θρησκειών τάζοντας ως ανταμοιβή στον “μάρτυρα” (που θα σκοτώσει αλλόθρησκους απίστους!) τον δικό της Παράδεισο, πόσο μπορεί να αποτελεί καταφυγή του απλού ανθρώπου, όταν ως “ιδανικό” της έχει τον τρόμο, αντί της γαλήνης στην ψυχή;
ΙΣΩΣ το μόνο που, στον πολύπλοκο κόσμο μας, θα έφερνε την ανεξιθρησκεία (δηλαδή τον σεβασμό και την ανοχή στις θρησκευτικές πεποιθήσεις του άλλου), θα ήταν μία επαρκής γνώση των άλλων θρησκειών (1). Κάτι που δεν γίνεται πουθενά… Μα, πώς θα γνωρίσουμε τον άλλο, αν δεν αναρωτηθούμε τι πρεσβεύει, τι πιστεύει, τι επιδιώκει, πού είναι οι διαφορές μας; Πού σταματά η πίστη και από πού αρχίζει ο φανατισμός; Για αιώνες, δεν έχουμε εγκλωβιστεί σε θρησκευτικά δογματικά “καλούπια” υποστηρίζοντας πως η “αλήθεια” η δική μας είναι αποκλειστικά η μοναδική; Το ίδιο όμως πρεσβεύουν και οι άλλοι! Γι’ αυτό, οι απεχθέστεροι και αιματηρότεροι πόλεμοι στην Παγκόσμια Ιστορία, είναι οι θρησκευτικοί.
ΜΙΑ ευρύτερη γνώση και των άλλων θρησκειών θα συντελούσε σε πιο ορθολογική ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας καθιστώντας μας πιο σοφούς, πιο ανεκτικούς. Επιπλέον, θα ήταν δυνατόν να έχουμε πιο ολοκληρωμένες και ευρείες απαντήσεις στα αιώνια υπαρξιακά ερωτήματα που μας βασανίζουν ως σκεπτόμενα όντα: Από πού ερχόμαστε, ποιος είναι ο σκοπός της ζωής μας, πού πηγαίνουμε, ποια στάση ζωής οφείλουμε να ακολουθήσουμε κ.λπ.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ θεωρώ ως την πιο έντονη, έντιμη, εμβληματική, καθοριστικής σημασίας και καταλυτική προσωπικότητα που χάραξε ανεξίτηλα την ανθρώπινη ιστορία και σκέψη, εδώ και 21 αιώνες, τον Χριστό. Τόσο, για τη συνέπεια λόγων και πράξεών Του, όσο και -κυρίως- για το μήνυμα υπέρτατης Αγάπης που απορρέει από τη διδασκαλία και τα θαύματά Του, και περισσότερο τον σταυρικό Του θάνατο. Αλλά και για το άλλο μήνυμα της ελπιδοφόρας Αισιοδοξίας που εκπέμπεται από την Ανάστασή Του, όσο κι αν αμφισβητείται αυτή από τους ορθολογιστές.
ΕΞΑΛΛΟΥ, το βαθύτερο νόημα της αποστολής Του Θεανθρώπου στη Γη, κατά την άποψή μας, περιλαμβάνεται σε μια λιτή περικοπή της Καινής Διαθήκης, που ταυτόχρονα περιέχει την πεμπτουσία της χριστιανικής ηθικής, αφού βασίζεται στην ατελεύτητη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο. Λέει ό,τι δεν λέει καμιά άλλη θρησκεία: «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον.» (Ιωάν. Γ’, 16)
ΠΟΙΑ είναι τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν μια τόσο δυνατή προσωπικότητα, όπως αυτή του Θεανθρώπου; • Πρώτα απ’ όλα είναι η βαθύτερη έννοια της ανιδιοτελούς Αγάπης, ως υπέρτατης θεϊκής εντολής και πρώτου νόμου του Χριστιανισμού: αγάπη προς τον Πατέρα Θεό, αγάπη προς τον συνάνθρωπό μας (Ματθ. ΚΒ’, 37 – 40). Αποδεικνύει δε ο Χριστός την Αγάπη Του τηρώντας πιστά τις Εντολές Του “πέμψαντος” Πατρός Του, “άχρι θανάτου”. Την τελευταία νύχτα που πέρασε με τους μαθητές του, ο Ιησούς μίλησε πάμπολλες φορές για την “αγάπη προς τον πλησίον”, θέτοντας ως πρόταγμα και “καινή εντολή” το “αγαπάτε αλλήλους” (Ιω. ΚΓ΄, 34). Αυτός δε, ο Υιός του Θεού, αφέθηκε τελικά να οδηγηθεί στο Μαρτύριο του Θανάτου ως “πρόβατον επί σφαγήν”. Και «ως αμνός άφωνος», υπέστη μύριες ταπεινωτικές δοκιμασίες και ευτελισμούς. Με τη Σταύρωσή Του στον Γολγοθά, δεν έγινε, άραγε, η Εικόνα και Έκφραση της Απέραντης και Αιώνιας Αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο; Νομίζουμε πως ως υπέρτατο σύμβολο Αγάπης, ο Ιησούς άφησε ένα πρότυπο μίμησης στους ανθρώπους: εντελώς διαφορετικό από αυτό των δυναστών (αρχόντων) του κόσμου (Ματθ. Κ’, 25 – 28).
• Επιπλέον ο Ιησούς αποτελεί σπάνιο πρότυπο ταπεινότητας: Μετά τον “Μυστικό Δείπνο”, όχι μόνο έσκυψε και ένιψε “τους πόδας” των μαθητών του, αλλά τους προέτρεψε εφεξής να κάνουν κι αυτοί το ίδιο! Με “τους πόδας αλλήλων” (Ιωάν. ΙΓ’ ,4 – 17). Υπήρξε επίσης ένας βαθύτατα ευαίσθητος άνθρωπος στον πόνο των άλλων, συμπαραστάτης κάθε πονεμένου (αμαρτωλού, ασθενούς σωματικά και ψυχικά), τρυφερός με τα παιδιά, ετοιμόλογος και αμείλικτος απέναντι στους “μισούντες Αυτόν” υποκριτές Γραμματείς και Φαρισαίους, πραγματικός φίλος και σύντροφος των μαθητών Του, οικτίρμων και ελεήμων προς όλους. Ενας “δάσκαλος ψυχών” με την πραγματική σημασία της λέξης.
ΣΗΜΕΡΑ βιώνουμε έναν κόσμο με άκρως οξυμένα προβλήματα. Με μια παγκόσμια οικονομική κρίση που κοντεύει να διαλύσει χώρες, με πρώτη τη δική μας. Με μια σκοτεινή εγκληματικότητα όλων των αποχρώσεων. Ετσι ακόμη και το κοινό «αγαπάτε αλλήλους», αφορά δυστυχώς, “κάτι ρομαντικούς τύπους”, τους ανθρώπους της ουτοπικής αλληλεγγύης.
Η «ΣΥΓΚΕΧΥΜΕΝΗ» εικόνα του -ηθελημένα;- θολού προσώπου του Χριστιανισμού αποτυπώνεται, εκτός από την επικαιρότητα, και σε μερικούς (αποσπασματικούς) στίχους ενός ξένου θρησκευόμενου στοχαστή ποιητή, του Χαλίλ Γκιμπράν (2). Γράφει σε ένα μακροσκελές ποίημά του εκφράζοντας την εναγώνια αμφιβολία του: «…Δάσκαλε, των μοναχικών στιγμών Δάσκαλε, Εδώ κι εκεί, ανάμεσα στο λίκνο και στο φέρετρο, συναντώ τα σιωπηλά σου αδέρφια, τους ελεύθερους, τους αδέσμευτους, τους γιους της μητέρας σου γης και του απείρου. Είναι σαν τα πουλιά τ’ ουρανού και σαν τα κρίνα του αγρού. (…) Σταυρώνονται και δεν υπάρχει κανείς να δει την αγωνία τους. Γυρνάν το κεφάλι τους δεξιά και αριστερά και δε βρίσκουν κάποιον να τους υποσχεθεί μια θέση στο βασίλειό του. Κι όμως, σταυρώνονται ξανά και ξανά πάλι, που ο Θεός σου, ίσως είναι ο Θεός τους κι ο Πατέρας σου Πατέρας τους …» … Καλή Μεγάλη Εβδομάδα, με περίσκεψη, απλότητα, αγάπη, πίστη και κατάνυξη.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: -(1) Σημαντικό, συνοπτικό και κατανοητό βοήθημα πάνω στο θέμα είναι “Το Βιβλίο των Θρησκειών” των Γιοστέιν Γκάαρντερ (συγγραφέας του “Κόσμου της Σοφίας”) και Βίκτορ Χέλνερ-Χένρι Νότακερ. Εκδ. “Μεταίχμιο”, 2010. -(2) Χαλίλ Γκιμπράν, «Ιησούς, Ο Γιός του Ανθρώπου», Μετάφρ. Θ. Γιαπιτζάκης, εκδ. Μπουκουμάνης, σελ. 249, Αθήνα, 1985.
