Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Satureja thymbra (Σατουρέγια η θύμβρα). Ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών και στη χώρα μας το συναντούμε με τις κοινές ονομασίες θρούμπα, γεροντόχορτο, θρούμπι, θρύμπα, τραγορίγανος, ζαρμπούνι ή ζαμπούρι.
Η ονομασία τραγορίγανος προέρχεται μάλλον από το γεγονός ότι τα αυτοφυή είδη Satureja της Μικράς Ασίας τα θεωρούσαν ότι είναι η πραγματική ρίγανη (και όχι το Origanum που ονομάζουμε εμείς ρίγανη) ενώ παράλληλα το φυτό το τρώνε με βουλιμία οι τράγοι, εξ ου και το όνομα.
Στη χώρα μας υπάρχουν και άλλα είδη Satureja με το όνομα θρούμπα και παρόμοιες ιδιότητες και την ίδια χαρακτηριστική οσμή όπως η Satureja hortensis, η Satureja Athoa, η Saturaja spinosa και η Satureja cretica.
Είναι πολυετές φρύγανο με έντονες αρωματικές ιδιότητες, που φτάνει σε ύψος τα 40 εκατοστά, χνουδωτό, αδενώδες. Έχει μυτερά φύλλα που φτάνουν σε μήκος από 9 έως 14 χιλιοστά. Σπόνδυλοι αραιοί με πολλά άνθη μοβ, ροζ ή λευκά. Κάλυκας τριχωτός, σχεδόν κρυμμένος από εξ ίσου μεγάλα βράκτια.
Το συναντούμε σε φρυγανότοπους, κύρια σε ασβεστώδη εδάφη. Είναι φυτό που αγαπούν οι μέλισσες και κατά την εποχή της άνθισης για να το μαζέψετε, πρέπει να παλέψετε με τις πολυάριθμες μέλισσες που το επισκέπτονται για να το τρυγήσουν. Η χρήση του βοτάνου στη μαγειρική είναι όπως της ρίγανης. Αρωματίζουμε με αυτό ξύδι και ελιές θρούμπες. Συνδυάζεται με ψητά κρέατα, όσπρια, μαρινάδες, σάλτσες, ομελέτες, άσπρα τυριά, σαλάτες, νερόβραστα χλωρά κουκιά και ωμά λαχανικά.
Ιστορικά στοιχεία
Φυτό γνωστό από την αρχαιότητα με το όνομα θύμβρη. Το αναφέρουν Διοσκουρίδης και Θεόφραστος. Οι αρχαίοι το είχαν αφιερώσει στον θεό Διόνυσο. Αφθονούσε στην Μικρά Ασία τόσο που είχαν βαφτίσει ποτάμια και πόλεις με το όνομα Θύμβρια. Ακόμη και ναός του Θύμβριου Απόλλωνα υπήρξε.
Το εκτιμούσαν ιδιαίτερα για τις φαρμακευτικές και αρωματικές του ιδιότητες και το έβαζαν στο κρασί φτιάχνοντας τον θρομβίτη οίνο και το χρησιμοποιούσαν μαζί με θυμάρι για να αρωματίζουν τα φαγητά και ιδιαίτερα το κυνήγι.
Οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν αφροδισιακό και το χρησιμοποιούσαν πολύ στη μαγειρική τους.
Τον Μεσαίωνα πίστευαν το φυτό ως πανάκεια για όλες τις ασθένειες. Το θεωρούσαν και αφροδισιακό βότανο και για τον λόγο αυτό απαγορεύτηκε στους καλόγερους να το φυτεύουν στον κήπο τους. Οι ορθόδοξοι καλόγεροι όμως, όπως και οι χωρικοί μας αρωμάτιζαν τις θρούμπες ελιές και τις σταφίδες με θρούμπι.
Στην Κρήτη το συναντούμε και με τις κοινές ονομασίες θρύμπα, αθρύμπα ή ήμερη θρύμπα. Οι αγρότες το έβαζαν στα ρακοκάζανα και στα στράφυλλα για να παίρνει ωραίο άρωμα η ρακί. Με θρούμπι έπλεναν και τα βαρέλια πριν βάλουνε μέσα τον μούστο για να εξουδετερώσουν τους παραμύκητες. Έπιναν το αφέψημα του φυτού για εμέτους, ζάλες, εντερικά παράσιτα και στομαχόπονους. Επίσης καταπολεμούσαν τις φθειριάσεις των ζώων τους με αφέψημα από θρούμπι και σκέπαζαν με φύλλα από θρούμπι το τυρί που έβαζαν στην άλμη για να πάρει το τυρί το άρωμά του.
Συστατικά – χαρακτήρας
Έντονα αρωματικό φυτό. Το αιθέριο έλαιο του περιέχει καρβακόλη, θυμόλη, τερπινένια, κυμένιο.
Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Η συλλογή πρέπει να γίνεται από τα μέσα Ιουνίου μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου.
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα επίγεια τμήματα. Το αιθέριο έλαιο του φυτού λαμβάνεται με απόσταξη από τα άνθη, φύλλα και κλαδιά και την καλύτερη ποιότητα την δίνουν τα αποξηραμένα φυτά.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Το θρούμπι δρα εναντίον των εντερικών παρασίτων. Δρα ως ορεκτικό και βοηθά στη χώνεψη εξουδετερώνοντας τα αέρια. Αυξάνει την εφίδρωση και έχει αποχρεμπτική δράση.
Είναι ωφέλιμο σε στομαχόπονους και διάρροια. Διεγείρει και τονώνει τον οργανισμό και ωφελεί σε ζάλη.
Καταπολεμά την αϋπνία και δρα θετικά σε νευροπάθειες. Είναι χρήσιμο σε διαταραχές του οργανισμού λόγω υπερβολικής ζέστης. Το συμπυκνωμένο αφέψημα του φυτού είναι καλό υπακτικό. Βοηθά σε πονόλαιμο και πονόδοντο.
Σε επίθεμα (με κοπανισμένο το φυτό) βοηθά εναντίον των τσιμπημάτων μέλισσας. Οι κομπρέσες από φύλλα είναι ωφέλιμες για πρηξίματα και ναυτία. Διεγείρει τη μήτρα και το νευρικό σύστημα.
Το έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται σε εξωτερικές πληγές ως επουλωτικό. Λίγες σταγόνες από αυτό στο μπάνιο, μας τονώνει και αναζωογονεί την λειτουργία των γενετικών αδένων. Ιδιαίτερα τονώνει τα λεπτής κράσεως άτομα. Δυναμώνει τους μυς των ποδιών και τα νεύρα. Μετά από 5 με 6 λουτρά η διαφορά φαίνεται σαφώς. Δύο σταγόνες του χυμού του φυτού στα αυτιά βελτιώνει την ελαττωματική ακοή.
Το αφέψημα σε γαργάρες δρα επουλωτικά σε πληγές του λάρυγγα και του στόματος.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως αφέψημα (αν περιέχει και κλαδάκια). Πίνουμε από ένα έως τρία φλιτζάνια ημερησίως.
Τα άνθη και τα φύλλα μπορούν να παρασκευασθούν ως έγχυμα. Ρίχνουμε σε ένα έως τρία κουταλάκια του τσαγιού ξηρό βότανο, ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10 έως 15 λεπτά. Σουρώνουμε, το γλυκαίνουμε (με μέλι) και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.
Προφυλάξεις
Το βότανο διεγείρει την μήτρα και καλύτερα να το αποφεύγουμε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
