Tα παγωμένα νερά, οι απότομοι όρμοι, τα ρεύματα, οι καρχαρίες, η απόσταση από τη στεριά είναι μερικοί μόνο από τους παράγοντες που λειτουργούν αποτρεπτικά για να σκεφτούν κρατούμενοι φυλακών σε νησιά να αποδράσουν.
Εξάλλου, αυτό είναι και το νόημα δημιουργίας τέτοιων φυλακών: θεωρούνται –και όχι άδικα-υψίστης ασφαλείας και προορίζονται για τους χειρότερους, βιαιότερους και πλέον ειδεχθείς δολοφόνους και κακοποιούς. Οχι πως φυλακές σε νησιά δεν χρησιμοποιήθηκαν σε περιπτώσεις πολιτικών κρατούμενων. Δυστυχώς, η ιστορία έχει πολλά τέτοια παραδείγματα…
Τα σωφρονιστικά ιδρύματα σε άγονες βραχονησίδες και ξερονήσια ήταν η καλύτερη επιλογή των κυβερνήσεων για να απομονώσουν όσους ήθελαν να “εξαφανίσουν” από την κοινωνία. Και η αλήθεια είναι πως οι αποδράσεις από τέτοιες φυλακές είναι σπάνιες. Αρκετοί το επιχείρησαν, ελάχιστοι ωστόσο κατάφεραν με επιτυχία να “κολυμπήσουν” προς την ελευθερία τους. Σήμερα, θα δούμε παρέα μερικές από τις ιστορίες κρατουμένων που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για μια ευκαιρία να ζήσουν ελεύθεροι.
Clement Duval & Henri Charrière (Η ιστορία του “Πεταλούδα”)
Το 1852, με εντολή του αυτοκράτορα Ναπολέοντα Γ’ (1808-1873) ιδρύθηκε σε ένα μικρό νησί, ενός συμπλέγματος νησιών κοντά στις ακτές της Γαλλικής Γουιάνας η φυλακή με το παρατσούκλι Νησί του Διαβόλου. Εκεί μεταφέρονταν βίαιοι κατάδικοι, δολοφόνοι, εγκληματίες, ληστές και πολιτικοί κρατούμενοι (!). Σύμφωνα με την αυστραλή δημοσιογράφο Κέιτ Σνάιντερ, οι κρατούμενοι στο νησί του Διαβόλου ήταν αλυσοδεμένοι τη μέρα, δεμένοι σε σιδερένιες ράβδους τη νύχτα και δούλευαν από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Τα κελιά ήταν μικροσκοπικά και κλειστοφοβικά με διαστάσεις όχι μεγαλύτερες από 1,8 x 2 μέτρα. Το φαγητό ήταν άθλιο, οι μερίδες ελάχιστες και οι περισσότεροι κρατούμενοι έμοιαζαν “σκελετοί που περπατούσαν”, ανέφερε χαρακτηριστικά η Σνάιντερ.
Για να αποφευχθεί η γραφειοκρατία, οι φρουροί άφηναν συχνά τους κρατούμενους να τσακώνονται μέχρις εσχάτων μεταξύ τους και σε περίπτωση που κάποιος από αυτούς σκοτωνόταν, ο νεκρός ριχνόταν στον ωκεανό. Τα νερά γύρω από το νησί ήταν πολύ βαθιά, συνήθως τρικυμιώδη, γεμάτα καρχαρίες, αλλά ακόμα και αν κάποιος κατάδικος κατάφερνε να προσπεράσει την άγρια θάλασσα, για να φτάσει στην ηπειρωτική χώρα θα έπρεπε να αντιμετωπίσει και τους κινδύνους της ζούγκλας. «Ήταν πραγματική κόλαση. Από τους 70.000 κρατούμενους, τα τρία τέταρτα πέθαναν στο νησί από ασθένειες, από πείνα, από κακομεταχείριση», έλεγε χαρακτηριστικά ένας ξεναγός της διαβόητης φυλακής, ο Χέρμαν Κλαρκ. Η ιστορία αναφέρει μόνο δύο επιτυχημένες αποδράσεις από το νησί: την περίπτωση του Κλέμεντ Ντιβάλ (1850-1935) και την περίπτωση του Henri Charrière (1906-1973) που δραπέτευσε με τον σύντροφό του Sylvain. Ο Duval δραπέτευσε το 1901 και έζησε την υπόλοιπη ζωή του σε καταφύγιο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αφηγείται την εμπειρία του στο βιβλίο που εκδόθηκε μετά τον θάνατό του, με τίτλο Outrage: An Anarchist Memoir of the Penal Colony (2012). Η απόδραση του Henri Charrière–του διάσημου “πεταλούδα” και του Sylvain περιγράφεται στο αυτοβιογραφικό και εν μέρει φανταστικό βιβλίο του Henri Charrière, Papillon (1969).
Δείτε το σχετικό βίντεο εδώ: https://youtu.be/DKk5hTemFDw
David Stuurman
Ηγέτης της αντίστασης κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας στη Νότια Αφρική (τέλη του 1700 -αρχές του 1800), ο David Stuurman (1773-1830) και οι λαοί Khoi και Xhosa των οποίων ηγήθηκε, θεωρήθηκαν από τους Βρετανούς σημαντική απειλή. Σύμφωνα με τον ακτιβιστή Stephen Langtry, ο Stuurman “συνελήφθη και κατηγορήθηκε για αντίσταση στην αποικιακή κυριαρχία, επειδή αντέδρασε στην στρατολόγηση των Khoi από τους βρετανούς”.
Οι Βρετανοί τελικά φυλάκισαν τον Stuurman στο νησί Robben, ανοικτά των ακτών του Κέιπ Τάουν, στη Νότια Αφρική. Ο Stuurman κατάφερε να δραπετεύσει από το νησί όχι μια, αλλά δύο φορές. Κατά την πρώτη απόδραση, έκλεψε μια από τις βάρκες που αγκυροβόλησαν στο λιμάνι, και βρήκε καταφύγιο ανάμεσα στους Xhosa. Όμως ο Stuurman συνελήφθη ξανά και καταδικάστηκε σε φυλάκιση και πάλι στο νησί Robben. Κατάφερε να διαφύγει για δεύτερη φορά, και πάλι με σκάφος το οποίο τελικά ανατράπηκε. Ο Stuurman επέζησε, συνελήφθη εκ νέου και καταδικάστηκε, σε φυλάκιση και πάλι στο νησί Robben. Εκεί, τον είχαν αλυσοδεμένο σε έναν τοίχο. Εξι χρόνια αργότερα αποφυλακίστηκε, αλλά επειδή ήταν σακάτης από τις κακουχίες στη φυλακή δεν κατάφερε να γυρίσει ποτέ στην πατρίδα του και πέθανε. Όταν το νεκροταφείο όπου είχε ταφεί “ανακαινίστηκε” για να περάσει από εκεί ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός του Σίδνεϊ, ο τάφος του χάθηκε για πάντα…
Δείτε το σχετικό βίντεο εδώ: https://youtu.be/H52TjZHoQbI
Billy Hayes και το εξπρές του Μεσονυχτίου
Το 1970, ο συγγραφέας-ηθοποιός-σκηνοθέτης Billy Hayes συνελήφθη επειδή προσπάθησε να βγάλει λαθραία μερικά κιλά χασίς από την Τουρκία. Ο Hayes καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, αλλά αφού εξέτισε πέντε χρόνια, δραπέτευσε από τη φυλακή του νησιού στην οποία ήταν έγκλειστος. «Εβαλα τον εαυτό μου στη φυλακή», έλεγε ο ίδιος «και τον έβγαλα από αυτήν».
Ο Hayes ήταν αμερικανός, γεννημένος στο Μπρονξ, είχε εγκαταλείψει το Πανεπιστήμιο Marquette, και μετέφερε λαθραία ναρκωτικά από τη Μέση Ανατολή στις ΗΠΑ, τα οποία έκρυβε σε ψεύτικο γύψο που ήταν προσαρμοσμένος στο πόδι του, προσποιούμενος τον τραυματία. Ο νεαρός είχε καταφέρει να μεταφέρει ναρκωτικά με επιτυχία 3 φορές, αλλά την τέταρτη τον εντόπισαν, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε στο σωφρονιστικό κατάστημα Sagmalcilar της Τουρκίας, στην Κωνσταντινούπολη.
Κατόπιν αιτήματος των γονιών του και της πίεσης που ασκούσαν τα μέσα ενημέρωσης, η κυβέρνηση των ΗΠΑ εργαζόταν παρασκηνιακά για να εξασφαλίσει την απελευθέρωση του Hayes όταν εκείνος αποφάσισε να δραπετεύσει. Δωροδόκησε σωφρονιστικούς προκειμένου να τον μεταφέρουν από τη φυλακή Sagmalcilar στις φυλακές του νησιού Imrali στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Εκεί, οι κρατούμενοι «είχαν λίγη ελευθερία», αναφέρουν πηγές «αφού μόνο ένας ανόητος θα επιχειρούσε να αποδράσει κολυμπώντας από το Αλκατράζ της Τουρκίας».
Ο Hayes, ήταν ικανός και έμπειρος κολυμβητής. Αδραξε την ευκαιρία και κατά τη διάρκεια καταιγίδας έκλεψε μια από τις βάρκες που μετέφεραν προμήθειες από τη φυλακή στην ενδοχώρα και το αντίστροφο. Στη συνέχεια βγήκε στη στεριά και καμώθηκε πως ήταν Τουρκος. Ανέβηκε σε ένα λεωφορείο και κατέληξε στον ποταμό Μαρίτσα που χωρίζει την Τουρκία από την Ελλάδα. Διέσχισε κολυμπώντας το ποτάμι και παραδόθηκε σε αξιωματούχους στο προξενείο των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Η ταινία του Oliver Stone του 1978 Midnight Express αποτελεί μυθοπλασία που βασίζεται στην ιστορία του Hayes
Δείτε το σχετικό βίντεο εδώ: https://youtu.be/obJrpxgyqdc
