Η σχολική αυλή έχει μπασκέτες ή τέρματα ενδεικτικό των δραστηριοτήτων που επιτρέπονται ή προωθούνται. Είναι ο πρώτος δημόσιος χώρος για ένα παιδί στον οποίο παρατηρεί ότι διαμορφώνονται σχέσεις και ιεραρχίες.
Εύα Γρηγοριάδου, αρχιτέκτων
Ευτυχώς που βρέθηκε μια ομάδα ευαίσθητων αρχιτεκτονισσών για να προτείνει ουσιαστικές παρεμβάσεις στις αυλές των σχολείων μας.
Δανείστηκαν την ιδέα “της αυλής της συμπερίληψης” από Καταλανούς συναδέλφους τους και την εισήγαγαν όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της “Καθημερινής”.
Το βασικό ερώτημα για όλους τους ενδιαφερόμενους, εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές είναι:
“Καλύπτουν τις ανάγκες όλων των παιδιών οι αυλές των σχολείων μας;”
Στο σημερινό σημείωμα θα παρουσιάσω τις απόψεις μικρών και μεγάλων μαθητών από μια ντουζίνα σχολεία της περιοχής μας καθώς και τους κινδύνους που διατρέχουν τα παιδιά στις υπάρχουσες αυλές.
Σχολικές αυλές άνισων ευκαιριών
Τι είναι μια σχολική αυλή σήμερα; Είναι ένας πλακοστρωμένος χώρος, οριοθετημένος από ψηλά κάγκελα που έχουν τοποθετηθεί περιμετρικά, με μπασκέτες και τέρματα ποδοσφαίρου σε ένα μέρος της και ίσως μερικά σκίαστρα και παγκάκια.
Μόλις χτυπήσει το κουδούνι, εκατοντάδες παιδιά ορμούν προς την αυλή. Κάποια πηγαίνουν αποφασισμένα στις μπασκέτες και στα τέρματα και αρχίζουν να παίζουν με αυτοσχέδιες μπάλες, προσπαθώντας να σκοράρουν.
Οι αμέτοχοι μαθητές είναι συνήθως περισσότεροι. Είναι υποχρεωμένοι να είναι στην περίμετρο σε ομάδες. Τι μπορούν να κάνουν;
• Να προσπαθήσουν να συζητήσουν
• Να γίνονται ακούσιοι θεατές των παιχνιδιών
• Να γίνονται μάρτυρες των τσακωμών.
• Παρ’ όλα αυτά κάνουν τις πλάκες τους, λένε τα ανέκδοτα τους στον περιορισμένο χώρο τους..
Σήμερα, η διαμόρφωση της σχολικής αυλής και οι υποδομές της χωρίζει δεν ενώνει, στήνει φράγματα κι όχι γέφυρες και δεν υποστηρίζει την ίση αντιμετώπιση των μαθητών.
Οι καταληψίες της αυλής κινδυνεύουν
Είναι γνωστό ότι την κάθε αυλή την οικειοποιούνται τα κιναισθητικά άτομα. Είναι συνήθως αγόρια με μεγαλύτερη δύναμη και ενέργεια.
Τα μεγαλύτερα από αυτά κάνουν κατάληψη στα γήπεδα ή όπου αλλού μπορούν και παίζουν με μια μπάλα. Τα μικρότερα τρέχουν συνήθως άσκοπα πάνω κάτω. Κι άλλα παίζουν κυνηγητό. Είναι αυτά που τραυματίζονται στις αυλές ή πέφτουν το ένα πάνω στο άλλο και καυγαδίζουν.
Οι κίνδυνοι που διατρέχουν οι καταληψίες της αυλής είναι σοβαρότεροι από όσο πιστεύουν πολλοί.
Ερευνες δείχνουν ότι χτυπήματα στο κεφάλι από μπάλα ή άλλο λόγο προκαλούν βλάβες στον εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα είναι ανεπανόρθωτες δυσλειτουργίες στη μνήμη εργασίας και στη μόνιμη μνήμη των παιδιών. Μια διάσειση που θεωρείται ήπιος τραυματισμός του εγκέφαλου μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε ένα ευρύ φάσμα γνωστικών λειτουργιών.
Και μια υπενθύμιση. Επειδή δεν γίνονται όλα τα κτυπήματα στο κεφάλι ενός παιδιού αντιληπτά, αν διαπιστώσετε ξαφνικές αλλαγές στην ικανότητα του παιδιού σας να μαθαίνει, να το ψάξετε.
Αυλές σχολείων στη Βαρκελώνη
Η αυλή σε 5 σχολεία έξω από τη Βαρκελώνη είναι ιδιαίτερη.
Εχει απλά παιχνίδια και κατασκευές αναρρίχησης ή ισορροπίας, υπάρχουν δένδρα, πόες, φυτά, σκιάστρα και χώροι πιο χαλαρής δραστηριότητας, καθώς και χώροι υπαίθριας μελέτης ή μαθήματος!
Η χρήση της αυλής, οριοθετείται χρονικά ή χωροταξικά και υπάρχε ημερολόγιο δραστηριοτήτων.
Το θετικό αποτέλεσμα είναι ότι όλοι οι μαθητές έχουν χώρο και χρόνο για να απασχοληθούν δημιουργικά και να ψυχαγωγηθούν.
Τι αυλές θέλουμε στα Χανιά;
Ρώτησα προχθές πολλές δεκάδες μικρούς και μεγάλους μαθητές από μια ντουζίνα σχολεία της περιοχής μας…
“Τι αυλή θέλετε στο σχολείο σας;”.
Παραθέτω τις απαντήσεις τους ομαδοποιημένες:
Περισσότερο χώρο.
Παιδικές χαρές με κούνιες και τσουλήθρες .
Κήπο με φυτά ή θερμοκήπιο.
Χώρο με γρασίδι.
Χωριστά γήπεδα.
Περισσότερα δένδρα.
Περισσότερα παγκάκια.
Αλλα παιχνίδια.
Κι η πιο συγκλονιστική μαρτυρία “Βαριόμαστε να περπατάμε γύρω από το κτήριο για να περάσει η ώρα”.
Με ευχαρίστηση έμαθα ότι:
Σε ένα Δημοτικό σχολείο κάνουν περιστασιακά μαθήματα στην αυλή, χωρίς να έχουν τα μέσα.
Σε άλλο Δημοτικό υπάρχουν μίνι δανειστικές βιβλιοθήκες στην αυλή.
Σε ένα τρίτο Δημοτικό έφτιαξαν ένα πρόχειρο χώρο για ανάγνωση βιβλίων από τους εκπαιδευτικούς.
Προβλήματα και συμπεράσματα
Ας θεωρηθεί το σημερινό σημείωμα ότι είναι:
ανοικτή επιστολή των μαθητών προς τους υποψηφίους Δημάρχους και Δημοτικούς συμβούλους.
Ας μου επιτραπεί να συνηγορήσω για τα παιδιά και να τους ζητήσω:
Να δεσμευτούν ώστε οι αυλές των σχολείων μας να γίνουν “αυλές συμπερίληψης”.
Να προβλεφθούν κονδύλια στον επόμενο προϋπολογισμό του Δήμου για σταδιακές παρεμβάσεις στις αυλές των σχολείων.
Να αναζητηθούν οι πρωτοπόρες αρχιτεκτόνισσες που ήδη εργάζονται για τη σύνταξη ενός σχετικού κανονισμού.
Να ζητήσουν τις γνώμες των παιδιών προφορικά και ανώνυμα, ενώ βρίσκονται στην αυλή.
Να ζητήσουν τις γνώμες των συλλόγων γονέων και των εκπαιδευτικών.
Να επιδιώξουν συνεργασία με την Αρχιτεκτονική μας Σχολή.
Να ανοίγουν τις αυλές συμπερίληψης των Σχολείων μας τις περιόδους των διακοπών.
