«Μεριάστε, κάστρα και νησιά και πολιτείες και χώρες,/ και σεις, Νίκες λευκόφτερες και Νίκες λευκοφόρες/ ανοίξτε δρόμο διάπλατο για να περάσει η Κρήτη!/ Παλεύοντας με τον καιρό τον κοσμοκαταλύτη,/ πατώντας σε χαλάσματα, σε κόκκαλα σε στάχτη,/ γκρέμισε με τα χέρια της και το στερνό το φράχτη,/ που δράκοι τον εφύλαγαν, δράκοι τον είχαν κτίσει/ με χώμα απ’ την Ανατολή, με πέτρα από τη Δύση./ Ερχεται ψιλομέτωπη, μ’ ορθάνοιχτες αγκάλες·/ από τα χέρια της γλυστρούν μαύρων αιμάτων στάλες». Από το ποίημα “Στην Κρήτη” του Ιωάννη Πολέμη.
«Πάλι τα μάτια βουρκώνουν./ Πάλι ο λαός ξεσπάζει, τραγουδώντας αυτή τη φορά, μαζί με τη μουσική της χωροφυλακής τον εθνικό ύμνο. Μέσα στην αίθουσα διάφορες φωνές υψώνουνται, μετά τον όρκο από πολλά σημεία: “Είναι η τελευταία φορά που κηρύσσουμε την ένωση!” “Η τελευταία… Η τελευταία!”. Κι η κραυγή αυτή βγαίνει έξω στο πλήθος κι από στόμα σε στόμα φτάνει στις άκρες της πολιτείας: “Η τελευταία…!” Ο πρόεδρος χτυπάει τώρα το κουδούνι: “Διακόπτεται η συνεδρίασις!” Ο Παπαμαστοράκης δέχεται τα συγχαρητήρια των βουλευτών. Ο Βενιζέλος τον ζυγώνει, του σφίγγει εγκάρδια το χέρι: “Να δώσει ο Θεός -του λέει- να είναι η τελευταία”». (Από το Η’ κεφάλαιο του 9ου τόμου των “Απάντων” του Σπύρου Μελά).
«Η ύψωσις και ο χαιρετισμός της ελληνικής σημαίας εις τον Φιρκά της Κρήτης με τον στρατηλάτην Βασιλέα και τον πρώτον Αυτού Σύμβουλον επί κεφαλής, η σεμνή αλλά μεγάλη και ιερά αυτή εορτή της διοικητικής αφομοιώσεως της Μεγαλονήσου με την Ελλάδα, η τελετή της Ενώσεως, θ’ αποτελέσει εν εκ των σπανίων εκείνων εθνικών γεγονότων, τα οποία προώρισται να προκαλέσουν αληθή δάκρυα χαράς. Όχι μόνον οι Κρήτες, όχι μόνον οι πολεμισταί των Λευκών Ορέων, αλλά όλοι οι Ελληνες της μείζονος Ελλάδος θα παραστούν νοερώς εις την συγκινητικοτάτην τελετήν του Φιρκά». (Εφημ. “ΝΕΑ ΗΜΕΡΑ” Τεργέστης, 28.11.1913).
«Ο εθνικός ύμνος -ο ελληνικός εθνικός ύμνος- στο φρούριο του Φιρκά. Η Ενωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Παλέψαμε τόσο γι’ αυτήν, ναι. Αλλά έμοιαζε τόσες φορές με μακρινό όνειρο που το κυνηγούσαμε μόνο και μόνο επειδή δεν αντέχαμε να λιγοψυχήσουμε κι ας ξέρουμε πως δεν πιάνεται: […] Οι κραυγές του κόσμου μέσα κι έξω από το φρούριο, “Ζήτω η Κρήτη! Ζήτω η Ελλάδα! Βενιζέλος”. Μοιάζουν να βγαίνουν από λαρύγγια θηρίων». Από το μυθιστόρημα “Οταν ήταν ευτυχισμένος” του Πολυχρόνη Κουτσάκη, εκδ. “ΠΑΤΑΚΗΣ”.
«Επιστροφή στην Ημέρα Εκείνη./ Στη χειροπιαστή πραγματικότητα της πρώτης λέξης της φοβερής επωδού/ “Ενωσις ή θάνατος”./ Για να δουν τα μάτια, ν’ αφουγκραστούν τ’ αυτιά,/ να ψαύσουν τα χέρια, να μυρίσει η μύτη,/ να γευτεί η γλώσσα, να νιώσει ο νους/ το σώμα της γιορτής./ Οπως οι παππούδες μας./ Τι η καρδιά πολλές φορές τους είχε ξεγελάσει./ Στον φρικτό Φιρκά./ Εδώ όπου, η σημαία της Ελλάδας,/ για πρώτη φορά επισήμως,/ κυμάτισε στον κρητικό ουρανό/ στέλνοντας “πρωτίστως/ το γλυκύ της ελευθερίας σάλπισμα,/ εις τας ψυχάς, αι οποίαι/ δεν ηυτύχησαν να ζήσωσιν». Το ποίημα “1η Δεκεμβρίου 1913” του γράφοντος (βλ. Ποιητική συλλογή “Οταν γίνεις ποίημα”, Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης – Πυξίδα της Πόλης, Χανιά 2013).
Η αλληλογραφία μας
Ηρκο και Στάντη Ρ. Αποστολίδη, συγγραφείς, Αθήνα: Η συγκέντρωση, για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία, των πηγών της Ιστορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου (τα αποσπάσματα των χαμένων έργων 42 ιστορικών που έγραψαν αποκλειστικά για τη μορφή του Μακεδόνα στρατηλάτη) με παράλληλη μετάφραση και φιλολογικό σχολιασμό σ’ έναν ιδιαίτερα επιμελημένο τόμο 638 σελ. (εκ. GUTENBERG), απόσταγμα της 30ετούς ενασχόλησής σας, είναι ένας άθλος που μόνον εσείς μπορούσατε να επιτύχετε! Τι τιμή για μένα η αποστολή ενός τέτοιου έργου! Τι φτωχό το όποιο εκ βαθέων “ευχαριστώ” μου!
