Στην υποθετική ερώτηση: «Τι ηλικία θα ήθελες να είσαι;» οι περισσότεροι ηλικιωμένοι απάντησαν «Μα σαραντάρης, φυσικά». Ενας 40άρης με καλό εισόδημα παρατάει τη δουλειά του, αγοράζει ένα σπορ αυτοκίνητο και εγκαταλείπει την οικογένειά του για τα μάτια μιας μικρής. «Τι έφταιξε;» Ρωτάς. «Η κρίση του μεσήλικα».Σου απαντάνε. Πολλά κοινωνικά δεινά, επαγγελματικές αστοχίες και συναισθηματικές απογοητεύσεις αποδίδονται στην κρίση της μέσης ηλικίας. Πόση αλήθεια υπάρχει στη φημολογούμενη αυτή μεταβατική περίοδο της ζωής μας; Είναι υπαρκτή η κρίση αυτή; Ποιους αφορά; Πόσο επηρεάζονται οι γύρω μας; Τι μπορούμε να κάνουμε για να την αντιμετωπίσουμε; Στις ερωτήσεις αυτές θα τολμήσουμε να απαντήσουμε με βάσει τα αποτελέσματα μίας σειράς ερευνών.
Μύθος ή αλήθεια;
Κάποια στιγμή ανάμεσα στην ηλικία από 40 έως 60 ετών όλοι έχουμε αντιμετωπίσει ένα είδος δυνατού στρες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υποκύπτουμε σε εξαρτήσεις, πέφτουμε σε κατάθλιψη ή εγκαταλείπουμε την οικογένειά μας. Ερευνες δείχνουν ότι η κρίση της μέσης ηλικίας δεν είναι μύθος, αλλά αφορά ένα ποσοστό που φαίνεται ότι ήταν το 10% των ατόμων ηλικίας 40 – 60 ετών στις Δυτικές κοινωνίες το 1990 και ανέβηκε στο 26% το 2.000. Ο προσδιορισμός αυτής της περιόδου είναι δύσκολος, αφού ορίζεται διαφορετικά ανάλογα με την ηλικία του ερωτώμενου.
Αναθεωρήσεις
Οι αντιλήψεις μας διαφοροποιούνται μόλις συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε στη μέση ηλικία. Κατ’ αρχήν, είναι φυσιολογικό η αντίληψη του χρόνου να διαφέρει σημαντικά ανάλογα με την ηλικία. Ετσι οι 40άρηδες ή οι 50άρηδες νοιώθουν τη ζωή τους να ρέει με μεγαλύτερη ταχύτητα. Αυτό τους κάνει να αναθεωρούν τους σχεδιασμούς τους, με τους στόχους τους να μην είναι τόσο επεκτατικοί. Κάποιοι μεσήλικες αφοσιώνονται στην οικογένεια ή στους φίλους τους ιδιαίτερα όταν καταστροφές, επιδημίες, ασθένειες στέλνουν μηνύματα θανάτου. Αλλοι ανασύρουν από τη νιότη τους στόχους απραγματοποίητους και πασχίζουν να τους κατακτήσουν, όπως έκανε ο γράφων. Σπουδάζουν το αγαπημένο τους αντικείμενο, ασχολούνται παθιασμένα με 1 – 2 ενδιαφέροντα ή ανακαλύπτουν τον έρωτά τους για τη Φύση. Οι πιο συντηρητικοί αγωνίζονται απλά να κρατήσουν τα κεκτημένα τους, δεν ρισκάρουν απώλειες και δεν νοιάζονται πολύ για την καριέρα τους.
Πιέσεις και αντοχές
Αυτές οι αναθεωρήσεις επηρεάζουν πολλούς μεσήλικες που νιώθουν ότι δεν αντέχουν τις απαιτήσεις του επαγγέλματός τους. Το στρες κορυφώνεται στην ηλικία των 50 και προκαλεί ένα αίσθημα μη ευτυχίας. Γεγονότα φυσιολογικά ή μη που συσσωρεύονται σε αυτή την περίοδο επιτείνουν τις πιέσεις που δέχεται ένας μεσήλικας. Τέτοια γεγονότα είναι ασθένειες, απώλειες γονέων ή συγγενών, ανεργία, ρυτίδιασμα και γκρίζα μαλλιά. Σε αυτά προσθέτουμε τη μείωση του όγκου της λευκής ουσίας του εγκεφάλου μας, χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης για τους άνδρες και την εμμηνόπαυση στις γυναίκες. Μεγάλη παγκόσμια έρευνα έδειξε ότι η ευτυχία μας κτυπά το ναδίρ στις ηλικίες 40 – 45 εξαιτίας των παραπάνω κι άλλων πιέσεων που οφείλονται στον γάμο μας, την οικονομική μας κατάσταση και τη μόρφωσή μας. Μία καμπύλη σε σχήμα U περιγράφει την πορεία της ευτυχίας μας που φαίνεται να βελτιώνεται από την ηλικία των 60 μέχρι την ηλικία των 75 ετών. Παρά όλες αυτές τις πιέσεις οι αντοχές μας είναι αξιοθαύμαστες. Οι μικροπαντρεμένοι μεσήλικες διατηρούν την οικογένειά τους, κάποιοι γίνονται διά βίου μαθητές, κάνουν νέα καριέρα και οι γονείς μεγαλύτερων παιδιών όχι μόνο αντέχουν την αναχώρηση των παιδιών τους από την εστία, αλλά υπερηφανεύονται γι’ αυτά και τα εγγόνια τους. Οι αντοχές των μεσήλικων ενδυναμώνονται με συγκεκριμένες πρακτικές και στάσεις ζωής.
Προτάσεις
«Αν κατακτήσεις τον εαυτό σου θα κατακτήσεις τον κόσμο όλο» μας λέει ο συγγραφέας Paulo Coelho. Πώς μπορεί να γίνει αυτό από τους μεσήλικες; Είναι εύκολο; Μαθαίνουμε τον εαυτό μας, όταν εκμεταλλευόμαστε τα δυνατά μας χαρακτηριστικά, βάζουμε στόχους συμβατούς με αυτά και τους κατακτάμε. Μαθαίνουμε τον εαυτό μας, όταν χειραγωγούμε τις αδυναμίες μας και τις κακές διατροφικές μας συνήθειες, βάζουμε όρια και τα τηρούμε. Τέλος μαθαίνουμε να αγωνιζόμαστε με αισιοδοξία και απαντάμε «Όλο και καλύτερα» όταν μας ρωτάνε «Τι κάνεις;».
Συμπερασματικά
Αν η πλειοψηφία των συνταξιούχων απαντά στην υποθετική ερώτηση «Τι ηλικία θα ήθελες να είσαι;» «Μα σαραντάρης, φυσικά», αυτό σημαίνει η κρίση της μέσης ηλικίας είναι ένας μύθος για τους περισσότερους. Κάθε αναδρομή στις εμπειρίες μας εκείνης της περιόδου μάς κάνει σοφότερους για να αντιμετωπίσουμε το πέρασμα στην ύστερη ενήλικη ζωή μας καλύτερα! Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr. * Μ.Edu., συγγραφέας “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Μελετώ αποτελεσματικά”.
