Τη διατήρηση των «υφιστάμενων μοναδικών διευθετήσεων» γύρω από τις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο έχει ως στόχο το πρωτόκολλο που συμφωνήθηκε μεταξύ Λονδίνου και Λευκωσίας και περιλαμβάνεται στη Συμφωνία Αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, όπως σημειώνει η βρετανική κυβέρνηση. Παράλληλα, το πρωτόκολλο εξασφαλίζει την απρόσκοπτη συνέχιση της καθημερινότητας και διασφαλίζει τα δικαιώματα των περίπου 11.000 Κυπρίων που ζουν ή εργάζονται στις περιοχές των βάσεων, παρά το Brexit.
Σύμφωνα με το Euronews, στα 13 άρθρα του πρωτοκόλλου επαναδιατυπώνεται η ισχύς του δικαίου της ΕΕ στις βάσεις σε συγκεκριμένους τομείς και μετά από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου του Brexit στις 31/12/2020, όπως ορίζεται στο Πρωτόκολλο 3 της Πράξης Προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ.
Οι τομείς αυτοί περιλαμβάνουν τους τελωνειακούς ελέγχους, τη διαχείριση δεδομένων, τα εμπορικά προϊόντα και τη γεωργία. Όπως αναφέρεται στο Άρθρο 2 του πρωτοκόλλου, «οι Κυρίαρχες Περιοχές Βάσεων θα είναι μέρος της τελωνειακής επικράτειας της (Ευρωπαϊκής) Ένωσης». Η βρετανική κυβέρνηση δηλώνει ότι αυτό «αντανακλά τη δέσμευση του Ηνωμένου Βασιλείου να μη δημιουργήσει φραγμούς μεταξύ των Κυρίαρχων Περιοχών Βάσεων και της Δημοκρατίας της Κύπρου».
Τονίζεται επίσης ότι όπου ισχύει το ευρωπαϊκό δίκαιο θα συνεχίσουν να ισχύουν και οι διευθετήσεις διακυβέρνησης της ΕΕ, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η συνέχιση της ομαλής λειτουργίας των βάσεων και ότι οι Κύπριοι κάτοικοι των βάσεων θα έχουν τα ίδια δικαιώματα σε επανορθώσεις με τους κατοίκους της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σημειώνεται επίσης ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «θα εμπιστευθεί την ευθύνη εφαρμογής και επιβολής – πλην μετά βίας – (του δικαίου της ΕΕ) στη Δημοκρατία της Κύπρου στους τομείς της φορολογίας, των προϊόντων, της γεωργίας, της αλιείας και των κτηνιατρικών και φυτουγειονομικών κανόνων».
Το πρωτόκολλο εκθέτει λεπτομερώς το καθεστώς που θα διέπει τη διαχείριση προϊόντων που καταλήγουν ή φεύγουν από τις βάσεις, τα οποία πλην περιπτώσεων στρατιωτικού υλικού θα πρέπει να εισάγονται και να εξάγονται από αεροδρόμια και λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το πρωτόκολλο σημειώνει επίσης ότι δεν μπορεί λόγω του Brexit να αλλάξει η ισχύς του κανονισμού της ΕΕ για την Πράσινη Γραμμή στο τμήμα όπου τα διοικητικά όρια της περιοχής βάσης Δεκελείας γειτνιάζουν με τα κατεχόμενα, παρά μόνο κατόπιν συναίνεσης της Κοινής Επιτροπής ΗΒ-ΕΕ και κατόπιν σύστασης της Εξειδικευμένης Επιτροπής για τις βάσεις, επιτροπές που θεσπίζει η Συμφωνία Αποχώρησης.
Το πρωτόκολλο ξεκαθαρίζει ότι τον έλεγχο των εξωτερικών διοικητικών ορίων των βάσεων όπου γειτνιάζουν με τα κατεχόμενα τον έχει το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά με σαφή αναφορά σε συνεργασία της διοίκησης των βάσεων με τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης. Επαναδιατυπώνονται επίσης οι ισχύοντες όροι για τη διενέργεια ελέγχων από τις κυπριακές αρχές σε προϊόντα που περνούν από τα κατεχόμενα μέσω βάσεων.
