Κάθε χρόνο εκδίδεται ένα ηµερολόγιο µε τίτλο ‘‘Το χειρότερο σενάριο’’. Σε αυτό υπάρχουν οδηγίες πώς αντιµετωπίζουµε πιθανούς κινδύνους και απίθανες καταστάσεις.
Πριν 20 χρόνια µας πληροφορούσε πώς αντιµετωπίζουµε συναντήσεις µε εξωγήινους, τι κάνουµε αν λάβουµε φάκελο µε την επικίνδυνη ανθρακόσκονη… Οι οδηγίες υποτίθεται ότι παρέχονται από πράκτορες του FBI, κι ειδικούς. Από το ηµερολόγιο 2025 διάλεξα οδηγίες πώς αντιµετωπίζουµε φυσικές καταστροφές, και τις παραθέτω µαζί µε έρευνες για τη µνήµη µελλοντικών επεισοδίων.
Μνήµη µελλοντικών επεισοδίων
Τις µέρες µας, υπάρχει δραµατική αύξηση στις έρευνες που εξετάζουν το ρόλο της µνήµης στη µελλοντική σκέψη.
Την προσοµοίωση του µέλλοντος, δηλαδή τα σενάρια που φτιάχνουµε για το πώς αντιµετωπίζουµε κάτι ο εγκέφαλος µας τα αρχειοθετεί σε κοινό δίκτυο µνήµης και φαντασίας. Υπάρχει µια εξαίρεση – το δεξιό τµήµα του ιππόκαµπου ενεργοποιείται εντονότερα όταν φανταζόµαστε το µέλλον. Γενικά αποθηκεύουµε γεγονότα του παρελθόντος ως επεισοδικές αναµνήσεις για να προσαρµόζουµε τις αποφάσεις µας για µελλοντικά γεγονότα. Το ίδιο κάνουν και οι πίθηκοι!
Έρευνες (2015-2019) έδειξαν ότι θετικά αποτελέσµατα στην εκπαίδευση των µαθητών µας υπάρχουν µόνο όταν οι ασκήσεις που χρησιµοποιήσαµε προσοµοιάζουν µε τις πραγµατικές συνθήκες.
Τσουνάµι
Σε παραλιακές πόλεις της ∆.Ευρώπης υπάρχουν έξυπνες πινακίδες που κατευθύνουν τους διαβάτες προς ασφαλείς κατευθύνσεις σε περίπτωση τσουνάµι. Κι αναφέρουν την απόσταση ασφαλείας.
Πριν το τσουνάµι, συνήθως προηγείται αύξηση ή πτώση της στάθµης της θάλασσας, το έδαφος τρέµει κι ακούγεται βουητό. Αν υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις µένουµε µακριά από ποτάµια-ρυάκια που οδηγούν στον θάλασσα. Ο λόγος; Το τσουνάµι ανεβαίνει από αυτές τις υδάτινες οδούς και µπορεί να φθάσει σε ύψος 15-30 µέτρα.
Αν βρεθείτε σε σκάφος κινηθείτε στα ανοιχτά. Αν είσαστε σε υψηλό κτίριο, ανεβείτε στο ψηλότερο πάτωµα.
Σεισµός
Το ηµερολόγιο µας συστήνει να φύγουµε από την κουζίνα γιατί είναι το πιο επικίνδυνο µέρος του σπιτιού.
Αν οδηγούµε είναι ασφαλέστερο να µην σταµατήσουµε σε γέφυρα δέντρα, στύλους ή διαφηµιστικές πινακίδες. Αν παγιδευτούµε κάνουµε οικονοµία δυνάµεων και φωνάζουµε σε κανονικά διαστήµατα µέχρι να έρθει βοήθεια.
Αν χρειαστεί να πηδήξουµε από κτήριο σε κτήριο θα χρειαστούµε τουλάχιστον 20 µέτρα για να αποκτήσουµε αρκετή ταχύτητα για να καλύψουµε απόσταση 3 µέτρων.
Φωτιά
Εδώ το ηµερολόγιο προτείνει αν είµαστε σε ξενοδοχείο να µην βγούµε από το δωµάτιο αν το χερούλι της πόρτας είναι ζεστό. Να σκεπάσουµε το κεφάλι µας µε υγρές πετσέτες και σεντόνια και να το βγάλουµε έξω από το παράθυρο.
Αν χρειαστεί να σπάσουµε µία πόρτα, να κλωτσάµε την κλειδαριά επανειληµµένα.
Αν αισθανθούµε ότι το κινητό µας θερµαίνεται έχουµε λίγα δευτερόλεπτα για να δράσουµε. Αν είναι στην τσέπη του παντελονιού µας δεν το πιάνουµε. Αντίθετα βγάζουµε το παντελόνι. Αν είναι σε τσάντα την πετάµε µακριά. ∆εν προσπαθούµε να το σώσουµε. Αποφεύγουµε να εισπνεύσουµε τον καπνό.
Σε περίπτωση φωτιάς του αυτοκινήτου, σταµατάµε, σβήνουµε τη µηχανή, και τρέχουµε τουλάχιστον 30 µέτρα µακριά.
Πληµµύρα
Σε περίπτωση πληµµύρας το αυτοκίνητο µας µπορεί να ακινητοποιηθεί στα 20 εκατοστά νερό. Βγαίνουµε αµέσως αν το νερό είναι κάτω από 15 εκατοστά, τότε ίσως µπορούµε να τρέξουµε ή να περπατήσουµε γρήγορα. Σε σπίτι, ανεβαίνουµε στην οροφή. ∆εν κολυµπάµε σε πληµµυρισµένα νερά.
Τα απίθανα
∆ιάλεξα µερικές απίθανες καταστάσεις του φετινού ηµερολόγιου.
Είναι ιδέες για σπαζοκεφαλιές…
Πως σπας µια καρύδα στην έρηµο;
Πως ηρεµείς ένα νευρικό άλογο;
Πως γλυτώνεις από τα παιδιά που λένε τα κάλαντα;
Πως επιβιώνεις σε ένα κλουβί λιονταριού;
Πως βγάζεις ένα φίδι από ένα υπνόσακο;
Τι κάνεις αν σου επιτεθεί ένα πουλί;
Πως συµπεριφέρεσαι αν σε απαγάγουν οι εξωγήινοι;
Πως ξεφεύγεις από ένα ρινόκερο;
Τι έντοµα µπορείς να φας;
Πως κοροϊδεύεις ένα ανιχνευτή ψεύδους;
Πως προσγειώνεις ένα ελικόπτερο µε χαλασµένη µηχανή;
Συµπερασµατικά
✓ Η επεισοδική µας µνήµη -το ηµερολόγιο της ζωής µας µέχρι τώρα- έχει αντιστοιχίες µε τη µνήµη µελλοντικών επεισοδίων.
✓ Επιβιώνουµε σε δύσκολες καταστάσεις αν έχουµε κάνει λεπτοµερή σχέδια αντιµετώπισης τους.
✓ Λεπτοµερή σχέδια – σενάρια κάναµε σε συνεδριάσεις του Τµήµατος Πολιτικής Σχεδίασης Εκτάκτου Ανάγκης (ΠΣΕΑ) στην τότε Νοµαρχία Χανίων.
✓ Αν κάθε άτοµο, οικογένεια, σχολείο, υπηρεσία έχει σχέδιο που θα είναι αρχειοθετηµένο στη µνήµη µελλοντικών επεισοδίων όλοι θα είµαστε ασφαλέστεροι…
*Ο Κυρ. Βασιλομανωλάκης είναι Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη ∆ιά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυµάµαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσµατικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
